اندیشه

هرات در عهد ایلخانی، آل کرت و تیموری | شیرین بیانی

هرات از شهرهای بسیارقدیمی از هزاره‌های دوردست و چنانکه گفته‌شد شامل یکی‌از استان‌های «آریانا» بوده است. این شهر دارای آب‌وهوای خوش و رودهای پرآب ازجمله رود مالان یا مالون بوده که تیموریان برآن پلی بسته بودند.

چرا باید نیکوکاران ذهنیت خود را عوض نمایند؟ | مارک مالوخ براون (ترجمه: رضا جلالی)

شباهت منازعات منطقه ای امروز با بسترهای مسبب بروز جنگ دوم جهانی

جنگ جهانی آینده | هال براندز | ترجمه: رضا جلالی

نقد حاکمیت؟ چرا حکومت مظلوم واقع شده است | علی مفتح

مقاله دکتر محسن رنانی در باب نقد و تحلیل جباریت

اشپربر البته تحلیل‌اش را معطوف به شخصیت سیاسی خاصی نمی‌کند اما برخی مثال‌هایش را از رفتار دیکتاتورهای زمانه‌اش (استالین و هیتلر) می‌آورد. با این‌ حال، زیبایی این کتاب به این است که وقتی نام هیتلر و استالین را حذف می‌کنیم و نام هر دیکتاتور

پرسش تاریخی همایون کاتوزیان:

چرا ایرانیان در دوره پهلوی با شکم سیر انقلاب کردند؟ | قاسم خرمی

برای کاتوزیان توسعه اقتصادی و صنعتی ایران، دغدغه و مسئله اساسی است اما پیش روی او یک پرسش مهم وجود دارد اینکه «چرا ایرانیان به رغم تغییرات مهم اقتصادی و صنعتی و رفاهی ایجاد شده در دوره پهلوی اول و دوم، خواهان تغییر حکومت شدند و؟». به نظر او پاسخ گویی به این قبیل پرسش‌ها با متدولوژی و روش‌های پژوهشی معمول در اکادمی‌های غربی و اروپایی ممکن نیست. چون تاریخ و تجربه‌های تاریخی اروپا، با ایران متفاوت است.

فقیهان علیه قانون قیام کرده‌اند | محمد مجتهد شبستری

در قلمرو استدلالات فقهی دانش حقوق و دانش سیاست، قانون و حقوق ملت که منشاء قانون می‌شود معنا و مفهوم ندارد. در آنجا این مفهوم‌ها «بیگانه‌های خطرناکی» هستند که اگر وارد قلمرو استدلال‌های فقهی شوند آن‌ها را از درون متلاشی می‌کنند و خود جای آن‌ها می‌نشینند.

آخرین تار موی | محسن رنانی

با حکومت نیز همه گفتنی‌ها گفته شده است، شاید تنها سخنی که باقی‌مانده است و می‌توان امروز بدون لکنت گفت این است که این نظام دارد شکست می‌خورد چون هیچگاه تئوری شکست نداشته است، فقط تئوری پیروزی دارد. آقایان، برای ماندن، باید تئوری شکست هم داشته باشید. با شیوه‌ها و اندیشه‌های گذشته، نمی‌توانید این نسل را مهار و با آن تعامل کنید.

بنویسیم | نعمت الله فاضلی

تابستانی که گذشت و پیش از آغاز «جنبش پاییزی» مشغول خواندن درباره نوشتن بودم تا شاید کتابی در این زمینه بنویسم. جایی از برونر و ویزنر خواندم که «ما زندگی‌مان را طی فرایند بی‌پایان متن‌سازی می‌شناسیم؛ از راه فرموله کردن و باز فرموله کردن توصیفی روایی و مفهومی از آنچه زندگی است.

گفتگوی مهدی بیک‌اوغلی با بیژن عبدالکریمی:

الگوی زاهدان برای تمام ایران؟

طبقه محروم در رخدادهای اخیر حضور جدی داشتند، حوادثی که در کرج، نازی آباد، مناطق حاشیه‌ای تهران و حتی شهرستان‌های محروم رخ داد، نشان داد که رخدادهای اخیر فراتر از نظام طبقاتی است.

خاتمی خروشچف بود نه گورباچف

سولژنیتسین بلوچستان بهار ۷۷ و در روزنامه جامعه بود که دکتر ابراهیم یزدی یادداشتی به این مضمون نوشت: خاتمی خروشچف است نه گورباچف! یزدی در پاسخ به کسانی که سیاست‌های خاتمی را با اصلاحات گورباچف مقایسه و آن را موجب فروپاشی می‌دانستند، می‌گفت: خاتمی خروشچف نظام است و اساسا گورباچفی وجود نخواهد داشت. خاتمی حجت […]

خشونت پاسخ مناسبی برای خشونت نیست | عبدالامیر نبوی

تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران، دست‌کم از دوره ۱۳۸۸ به این سو، سبب شده است کنشگری اینترنتی به عنوان بخشی مهم و انکارناپذیر از کنشگری سیاسی اجتماعی در ایران معاصر درآید. این گونه از کنشگری به دلایلی مانند آنکه سریع است، محدودیت‌های محیط واقعی را ندارد و استفاده از آن به سن، جنسیت و دیگر متغیرهای زمینه‌ای کاربران منوط نیست، جذابیت بیشتری پیدا کرده است.

بیژن عبدالکریمی:

حول منافع ملی وحدت نداریم

طی ۴۳ سال حتی یک بار به معترضان اجازه تجمع داده نشده است. چرا؟ این زیر پا گذاشتن قانون اساسی و میثاق ملی است و حاکمیت باید به این مسئله جواب دهد. مشکل اساسی این است که قدرت سیاسی و حاکمیت و گفتمان انقلاب و سنت گرایان، دیگری را نمی‌بینند و اصلا وجود دیگری را احساس نمی‌کنند که در این جهان دیگرانی وجود دارند که مثل ما فکر نمی‌کنند و نمی‌خواهند مثل ما زندگی کنند.

نگاهی به عوامل ناکامی تعبیه فضاهای شهری برای تجمعات اعتراضی:

حق معطل مانده | حسین بهبهانی

حقوق‌دانان و فعالان حوزه حقوق بشر، در عبارت‌چینی و وضع حق بشر در قالب قوانین همواره سعی داشتند این الگو را ترویج کنند که در متن قوانین اصل حق به صورتی موسع و کلی به رسمیت شناخته شود و چنانچه استثنائاتی قابل اعمال باشد، این استثنائات باید عینی و مضیق باشند و هم به نحوی وضع شوند که دولت‌ها (اعم از قوه مجریه، قوه مقننه و دادگستری) نتوانند آن را به نحوی تفسیر کنند که در مواردی آزادی عملا منتفی شود

مبانی حقوق عمومی در ایران کهن | محمد رسولی

به موجب اسناد تاریخی، به دنبال استقرار ایرانی‌ها در فلات ایران، آنان به پیشوائی کیومرث در سال ۶۷۶۵ پیش از میلاد مسیح (حدود هشت هزار و هشتصد سال پیش) نخستین دولت فراگیر ایرانی راپایه‌گذاری کردند. این تاریخ، با زایش نهاد دولت در پهنه جهان نیز برابری دارد.

جامعه‌ و سرمایه‌های اجتماعی | سلمان صادقی

این نوشتار بر این باور است که مرگ مهسا امینی پیامدهایی برای جامعه ایرانی داشته است. به دیگر سخن ایران بعد از این اتفاق دستخوش دگردیسی‌های اجتماعی شده است. متن پیش‌رو می‌کوشد مهم‌ترین ارکان این دگردیسی اجتماعی را در چند بخش مستقل بیان کند.

نقش سازمان‌های مردم نهاد در دیپلماسی فرهنگی | مریم خالقی نژاد

اهمیت مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در دیپلماسی فرهنگی در حال افزایش است زیرا آن‌ها همچنان به یافتن جامعه جهانی امروزی ادامه می‌دهند و بدون درک و حمایت آن‌ها از جامعه مدنی و سایر فرهنگ‌ها در سراسر جهان، غلبه بر موانع و مشکلات فرهنگی ممکن نخواهد بود.

غارتگری چونان یک نهاد باستانی | عبدالحسین ساسان

ما امروز بایستی نهاد غارتگری را به عنوان یک نهاد باستانی به رسمیت بشناسیم. آنچه که بی‌نهایت خطرناک است آن است که یک خشونت درنده خویی و قتل و غارتی که در گذشته به عنوان یکی از نهادهای بشری، توسط نیاکان ما انجام می‌گرفته در حال حاضر نیز توسط انسان‌های متمدن پیگیری شود.

فردا اول خلقت است | محسن رنانی

نظام آموزشی ما یک نظام مکانیکی فرسوده و زنگ زده است که هی پیچ و مهره‌هایش را روغن می‌زنیم بلکه چند گام دیگر دوام بیاورد. آن هم در عصری که نظام‌های آموزشی ارگانیک به پایان خود می‌رسند و عصر نظام‌های آموزشی کاتالیک فرا رسیده است.

مرگ «مهسا امینی» و مسئولیت حاکمیت | سیدمصطفی محقق داماد

درجامعه‌ای که فساد و سوء استفاده و رانت و اختلاس و ارتشا هر روز خبرش حتی از رسانه ملی به گوش می‌رسد و ارقامش حیرت آور است، به یقین نهی از منکر معنای دیگری می‌یابد و موارد اهمی خواهد یافت و ترجیح اهم بر مهم روش خردمندان است.

اعتیاد به قدرت | محسن رنانی

تقریباً بیست سال گذشته بیشتر نوشته‌ها و سخنرانی‌ها و تلاش‌های اجتماعی و علمی من معطوف به تغییر ذهنیت سیاستمداران یا کنشگران سیاسی و مدنی بوده است اما امروز احساس می‌کنم این همه تلاش، اثری که انتظار داشتم را نداشته است.

سید احمد فردید؛ فیلسوفی که می‌گفت: «صنعت و تکنولوژی نشانه قهر الهی است» | قاسم خرمی

سید احمد فردید در ۲۵ مرداد ۱۳۷۳ در تنهایی در گذشت. فرزندان او هم مثل فرزندان اغلب علما و مسئولان و روشنفکران غرب ستیز ایرانی، در حال تحصیل و اقامت در غرب بودند. ۲۷ سال از مرگ او گذشته است اما سه میراث او یعنی «خشونت گرایی»، «غرب ستیزی» و «ستیز با علوم انسانی» هنوز زنده است و قربانی می‌گیرند. تفکر فردید هم حالا حالا‌ها میهمان محافل فکری و فلسفی ما خواهد بود.

سخنرانی آیت سید مصطفی محقق داماد در تاسوعای ۱۴۰۱ خورشیدی

شما که دین ندارید، پس آزاده باشید

امام (ع) با قطع نظر از وضعیت حقوقی بیعت مردم با ابی‌بکر، می‌دانست که ابی‌سفیان با قرائت خاصی که خودش از دین و بعثت نبوی دارد، می‌خواهد به هدف خود یعنی قدرت نزدیک شود و از این نمد برای خود و عشیره و قوم خود کلاه بسازد. لذا دست رد به سینه آنان زد و حرکت آنان را فتنه و مفاخره قومی خواند و اثر اختلاف و فتنه را بیان فرمود.

حقوق بشر و ادله اثبات جرم | محمد اسدی‌ نژاد

اصول دادرسی عادلانه و منصفانه در پرتو نیازهای امنیتی مشروع یک جامعه دمکراتیک و رعایت حقوق شاکی خصوصی باید اجرا گردد که سازوکار آن در قوانین شکلی دادرسی به ویژه آیین دادرسی کیفری تشریح می‌شود.