آیین نوروز دوای درد افغانستان | حسین دهباشی ردپای نوروز در ادبیات داستانی | محمد مالمیر سبزی پلو با ماهی | مرتضی رحیمنواز بهداشت و تغذیه در تعطیلات مراسم نوروز باستانی | گلبن سهراب شهر نوروزانه | بهروز مرباغی تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاهچی نوروز در رادیو ایران زمستان به پایان رسیده است… | محمود فاضلی اهمیت پاسداری از جشن نوروز در افغانستان | محمدصادق دهقان پارسه، تختگاه نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز، جشن بیداری | جعفر حمیدی بازشناسی نمادهای انسانی نوروز | مرتضی رحیمنواز آن روزگاران | ساناز آریانفر سیمای جهانی نوروز ایرانی | مرتضی رحیمنواز آداب و رسوم نوروزیِ تاجیکان | دلشاد رحیمی* نظام اسطورهای نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز و دیپلماسی میراث فرهنگی | رضا دبیری نژاد تحویل سال و تغییر احوال | محمدجواد حق شناس نمادشناسی سفره هفتسین و نوروز | مرتضی رحیمنواز حال و هوای عید در تاجیکستان | عباس نظری کارت تبریک عید | مجید جلیسه نوروز، فرهنگِ هویتساز | فریدون مجلسی شکوهِ هرات، در فراسوی گستره ایران فرهنگی نوروز، جشن رستاخیز آئینهای پیشوار نوروزی | ندا مهیار نوروز و آیینهای نمایشی نوروزی سیاست همسایگی در نوروزستان | سید رسول موسوی پوتین قادر نیست جنبش رهبر مخالفان را خاموش سازد | آندره ئی سولداتوف . ایرینا بروگان (ترجمه: رضا جلالی) جشن آتشافروزان | مرتضی رحیمنواز عامل قدرت چین نه فناوری که خبرچین ها هستند | مین شی پی (ترجمه: رضا جلالی) جایگاه نقاشیخط را اثر مشخص میکند تئاتر شهر، حریم ذهنی میخواهد نه حریم شهری | مرتضی رحیمنواز سنگ زیرین آسیاب | فرشاد مومنی در چشم برادر | محمد کریمی* ماجراهای ما یک نفر | محمد امین کریمی* دنیا یالان دنیادی | الهه کریمی* بابا حسن | الهام کریمی* رویای حزبی از جنس اکثریت مردم، حزب عدالت ایران | بهزاد کاظمی سربلند در عرصههای گوناگون | محمود کاشانی چشمی و چراغی که بود| علیرضا فخیمی* جانِ جان برکف ما | طاهره فخیمی* فراتر از وکیل | محمد حسین زارعی مرد خدا، عمل و تواضع | حسین راغفر یکی مرد بود اندر آن روزگار | دادبه دادمهر دوستدار دوستداشتنی | سیدعلی جزایری حضور سبز حاج آقا | امیرحسین انصاریمهر* آرمانگرایی انقلابی | مجتبی امیری زیست رشک برانگیز | محمد اسدینژاد بچه محل | حسن احمدی جوانمردی حاج حسن | نجاتالله ابراهیمیان*
در دهمین کنفرانس امنیتی هرات که در شهرِ زیبای دوشنبه در تاجیکستان برگزار شد، میهمانانی از ایران نیز حاضر بودند. متن زیر سخنرانی حسین دهباشی، مستدساز و تاریخپژوه ایرانی است که در این نشست بیان شده است.
هیچ کدام از کارها در این برنامه با هماهنگی نبود، برای اولین باردر برنامه و در فواصل کار از موسیقی موسیقدانانی که هیچ کدام مجوز نداشتند استفاده کردم. در نوروز ۶۸ به صورت رسمی به مراسم سیزده به در پرداختم. تا آن زمان هیچ رسانهای حق نداشت به آن بپردازد.
در حال حاضر، فقط گفتمان رسانهای در افغانستان و ایران در زمینه نوروز فعال است که علمی و مطالعاتی هم نیست. از مطالعات نظری، فلسفی، جامعهشناختی، انسانشناختی و مردمشناختی خبری نیست.
ساخت پارسه بهشدت متأثر از فرهنگهای مختلف سرزمینهایی است که در قلمرو این پادشاهی قرار داشت، تأثیرپذیری فرهنگی ـ تمدنی پارسیان از سرزمینهای دیگر امری اثباتشده است و سابقه آن را میتوان در پاسارگاد، شوش، هگمتانه و نیز بسیاری از عرصهها مشاهده نمود.
نوروز جشن غرور است و جشن شادمانی و جشن دل ایرانیان است و ایرانی باید به این جشن و سایر جشنها ببالد و بنازد و افتخار کند که همه اینها را داشته است و نمیتوانسته بدون اینها زندگی کند.
در فولکلورِ ایرانی شاید هیچ عنصر شناخته شدهتری از عمو نوروز نداشته باشیم. پیرمردی با مو و ریش سفید و کلاه نمدی که عصا به دست در شهر میچرخد و دیدن او نخستین نشانههای پایان زمستان و آمدن بهار قلمداد میشود.
یکی از بارزترین نمادهای مشترک تمدنی ـ فرهنگی میان هر یک از این کشورها، «نوروز باستانی» است که بهعنوان یکی از کهنترین جشنها در حوزه تمدنی جنوب آسیا، امروزه بیش از 300 میلیون نفر در 11 کشور مختلف جهان در جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبهقاره هند و بالکان را به پاسداشت خود واداشته است.
نیاگان تاجیکان از دورههای باستان سعی و کوشش مینمودند، که گذشتن وقت را با واحد و معیارهای گوناگون نشانهگیری و اندازه کنند. مردم تاجیک زمان برابر شدن شب و روز یا خود اعتدال بهاری، فرا رسیدن جشن نوروز را از روی نشانههای زیادی مقرّر مینمودند.
نوروز، نسبتهای دیگری نیز با اساطیر ایرانی دارد، از آن جمله بایستی متوجه داستان «جم» باشیم. جمشید، پادشاه اسطورهای زمین است که توانست به فره ایزدی دست پیدا کند. او پادشاه افسانهای دوران شکوهمندی آریائیان به شمار میآید.
میراث فرهنگی به مثابه محصولی بینافرهنگی که بر پایه تبادلات فرهنگی استحکام یافته است، سعی میکند حوزههای مشترکی را جستجو کند و افراد را به واسطه قرارگیری در این حوزههای مشترک دارای امنیت و قرابت بیشتر بکند تا جهان و زندگی قابل فهم باشد.
تمدن استوار و پابرجای ایرانی، در یکی از مهمترین بزنگاههای فرهنگی خود بهخوبی توانسته از عهده تکمیل فرایند نمادسازی برآمده و مهمترین جشن باستانی جامعه خود را به انواع مختلفی از آنها بارور سازد.
اجیکان به راستی مردمانی بسیار ساده و صمیمی و مهربان و بسیار شاد هستند علیرغم زندگی در حاکمیت و حکومت ۷۰ساله شوروی همچنان به فرهنگ و ادبیات فارسی عشق میورزند به جرات میتوان گفت در کشورهایی که به عبارتی کشورهای قلمرو فارسی زبانان نامیده میشود آداب و رسوم و سنن گذشتهای که کمابیش در کشور ما و بیشتر در شهرستانها نیز به چشم میخورد بیشترین سهم را در نگهبانی و حفاظت از فرهنگ و ادبیات و آداب و رسوم ایران قدیم را دارند
تولید انبوه کارت پستال در سال ۱۳۰۹ خورشیدی و در خیابان شاهآباد بود. کارت پستالهای چاپی با مهر شرکت سید عباس کاشانی و برادران که در دهههای ۲۰ و ۳۰ به صورت وسیعی توزیع و مورد استفاده قرار میگیرد.
نوروز همچون موسیقی و هنرهای دیگر است. مانند کتاب و گزارشی از خوبیها و فرزانگیهای پیشینیان است، نه بازتاب چالشها و خشمها. رنج و زیانی در کار آن نیست، هفتسین رنگارنگ نمادینش نیز جز شادی و امید و خرمی پیامی ندارد.
در هر گوشهای از این جهان پهناور که این درفش افراخته بشود میتوانیم بیگمان باشیم و باور بداریم که فرهنگ ایرانی تا آن گوشه راه برده است. نوروز نه تنها در ایران جغرافیایی کنونی بزرگ داشته میشود و برگزار میآید، بلکه در قلمروهای دیگر ایرانی نیز که از ایران جغرافیایی پهناور ترند شناخته شده است و کارکرد دارد، در ایران تاریخی به همان سان در ایران بسیار پهناور فرهنگی
آئین سوری یا جشن چهارشنبهسوری که در آخرین سهشنبه سال خورشیدی انجام میگرفت را بایستی از مهمترین جشنهای پیشواز نوروز برشمرد که با مجموعهای از رسوم همچون برافروختن آتش، تهیه آجیل و رقص و پایکوبی همراه بوده است
سیاست همسایگی روسیه که پس از فروپاشی شوروی توسط این کشور دنبال میشود، در تمامی اسناد سیاست خارجی روسیه دارای اولویت است و بر بنیاد ژئوپلیتیک استوار بوده و تلاش دارد جایگاه روسیه را در بین کشورهای پسا شوروی تحکیم نماید. سیاست همسایگی روسیه با اسامی و ابتکارات مختلف دنبال شده و عمدتا تلاش نموده تا از طریق ایجاد ساختارهای همکاریهای اقتصادی آن را دنبال کند. اتحادیه اوراسیا آخرین نمونه سیاست همسایگی روسیه محسوب میشود.
برگزاری این جشن را میتوان در همه شهرها و روستاهای ایران سراغ گرفت، ایرانیان در این شب بر این باورند که با افروختن آتش و پریدن از روی آن، بیماری، ناراحتی و نگرانیهای سال کهنه را به آتش میسپارند و سال نو را با آسودگی و شادی آغاز میکنند
آتش به این دلیل که مظهر و نماد نور و روشنایی ایزدی و پسر اهورامزدا به شمار میرفت و جنبه ایزدی داشت، در میان ایرانیان باستان مورد تقدس و ستایش بوده است.
مسئله نگرانکننده، تحولات دو سال اخیر و پراکندهشدن شاعران به کشورهای دیگر است. این موضوع ما را قدری نگران این میسازد که باز شاهد خشکشدن درخت شعر فارسی در هرات و بلکه کل افغانستان باشیم. ولی قدرت این زبان و ریشهدار بودن آن در دل این حوزه تمدنی، ما را به آینده امیدوار میسازد.
«انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان» با همکاری «هفتهنامه نیمروز» و «موزه تصاویر معاصر» به زودی ویژهنامه هرات را منتشر میکند.