موزه ملی هرات | مرتضی حصاری کتیبههای فارسی مسجد جمعه (جامع) هرات | مرتضی رضوانفر مسجد جامع هرات میراثی ماندگار در تاریخ معماری جهان اسلام | علیرضا انیسی معماری در خراسان بزرگ عهد تیموری | ترانه یلدا از چهارسوی هرات تا چهار مرکز دیپلماسی جهان | سروش رهین هرات و نقطه عطف رهبری | ظاهر عظیمی هرات و توسعه سیاسی | سید نایل ابراهیمی حوضه آبریز هریرود؛ چالشها و راهبردهای مشارکتی و بومی | عبدالبصیر عظیمی و سیدعلی حسینی موقعیت استراتژیک هرات | فریدریش انگلس (ترجمه: وهاب فروغ طبیبی) نقش هرات در همگرایی منطقهای | ضیاءالحق طنین درخشش تاریخی هرات | سید مسعود رضوی فقیه دیدار سروان انگلیسی با یعقوبخان در هرات | علی مفتح ایستاده بر شکوه باستانی* | محمدجواد حقشناس سیاستگذاری «همگرایی منطقهای» در حوزه تمدنی ایران فرهنگی هرات در عهد ایلخانی، آل کرت و تیموری | شیرین بیانی گزارش سفر محمود افشار به افغانستان تحولات افغانستان و قیام ۲۴ حوت (اسفند) ۱۳۵۷ مردم هرات | محسن روحیصفت* هرات، شهر عشق، دانش و هنر | سید رسول موسوی* دلبسته این مردم مهربان هستم تقابل نظامی اسرائیل و ایران: پیامدها و راه حلها | سید حسین موسویان آیین نوروز دوای درد افغانستان | حسین دهباشی ردپای نوروز در ادبیات داستانی | محمد مالمیر سبزی پلو با ماهی | مرتضی رحیمنواز بهداشت و تغذیه در تعطیلات مراسم نوروز باستانی | گلبن سهراب شهر نوروزانه | بهروز مرباغی تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاهچی نوروز در رادیو ایران زمستان به پایان رسیده است… | محمود فاضلی اهمیت پاسداری از جشن نوروز در افغانستان | محمدصادق دهقان پارسه، تختگاه نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز، جشن بیداری | جعفر حمیدی بازشناسی نمادهای انسانی نوروز | مرتضی رحیمنواز آن روزگاران | ساناز آریانفر سیمای جهانی نوروز ایرانی | مرتضی رحیمنواز آداب و رسوم نوروزیِ تاجیکان | دلشاد رحیمی* نظام اسطورهای نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز در هرات؛ بقای زندگی | مینو سلیمی نوروز و دیپلماسی میراث فرهنگی | رضا دبیری نژاد تحویل سال و تغییر احوال | محمدجواد حق شناس نمادشناسی سفره هفتسین و نوروز | مرتضی رحیمنواز حال و هوای عید در تاجیکستان | عباس نظری کارت تبریک عید | مجید جلیسه نوروز، فرهنگِ هویتساز | فریدون مجلسی شکوهِ هرات، در فراسوی گستره ایران فرهنگی نوروز، جشن رستاخیز آئینهای پیشوار نوروزی | ندا مهیار نوروز و آیینهای نمایشی نوروزی سیاست همسایگی در نوروزستان | سید رسول موسوی پوتین قادر نیست جنبش رهبر مخالفان را خاموش سازد | آندره ئی سولداتوف . ایرینا بروگان (ترجمه: رضا جلالی) جشن آتشافروزان | مرتضی رحیمنواز
ژنرال ظاهر عظیمی سخنگوی وزارت دفاع افغانستان بوده است. او اهل هرات و درس خوانده دانشگاه تهران قبل از انقلاب است. وی از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۴ کمیسار نظامی هرات بود و در جنگ با طالبان دوره اول مشارکت داشت و فرزندش نیز در فاریاب در درگیری با طالبان شهید شد. وی اولین نفری بود که در موضوع درگیری طالبان برای تسخیر هرات مطلب نوشت و عوامل شکست از طالبان را برملا کرد. این نوشته در همان راستا هست .
مسئله نگرانکننده، تحولات دو سال اخیر و پراکندهشدن شاعران به کشورهای دیگر است. این موضوع ما را قدری نگران این میسازد که باز شاهد خشکشدن درخت شعر فارسی در هرات و بلکه کل افغانستان باشیم. ولی قدرت این زبان و ریشهدار بودن آن در دل این حوزه تمدنی، ما را به آینده امیدوار میسازد.
دو سال پس از بازگشت طالبان در کنار عقب نشینی جامعه جهانی از حمایت از افغانستان با این امید سادهانگارانه که دولت تحت رهبری طالبان هیچ تهدید بزرگی برای جهان ایجاد نخواهد کرد و این فرض که طالبان تغییر کرده و به سمت بهتر شدن میرود، کاملا اشتباه از آب درآمد
مطالبه تحصیل دختران نباید از دستور کار کشورها بهویژه همسایگان افغانستان و دو قدرت چین و روسیه که خطر افراطگرایی را پشت مرزهای خود احساس میکنند، خارج شود. جامعهای که زنانش پشت دیوارهای جهل و نفرت اسیر باشند، محیط مناسبی برای رشد و نمو افراطگرایی است.
برخورد خشن و سختگیری نسبت به زنان و ممنوعیت تحصیل و اشتغال آنان، سیاست کوچاندن اجباری غیر پشتونها، مخالفت شدید با زبان فارسی و آموزش آن و بیاعتنایی به حقوق و آزادیهای مشروع فردی از جمله رویکردهای ثابت امارت اسلامی در این دو سال بوده که فردای افغانستان را تیرهتر از قبل کرده است.
طالبان به عنوان یک واقعیت، بخشی از جامعه افغانستان را تشکیل میدهند. اما این نیز بسیار روشن است که آنها بدون درنظر گرفتن واقعیتهای قومی، زبانی و مذهبی مردم افغانستان عمری نخواهند کرد.
طبق آمار غیر رسمی، بیشتر از ۱۵۰ هزار خانواده توسط طالبان کوچ اجباری داده شدهاند. اخیراً طالبان تعدادی از خانوادهها را در مرکز ولایت هرات مجبور به ترک خانههایشان نمودهاند.
هسته اصلی ایدئولوژی طالبانی، دیوبندیت و پشتونیت است. دو مکتبی که حداقل صد سال میان کنش داشتهاند و با هم اردواج کردهاند. پس ایدئولوژی طالبان دیوبندیسم پشتونی یا پشتونیسم دیوبندی است. ملحقات این ایدئولوژی تروریسم سلفی، دکترین ژئوپولیتیکی مغولی پاکستان و دکترین ژئوپولیتیک ناتو است.
افغانستان به حیث یک کشور بزرگ در آسیای مرکزی، نقطه عطفی برای بقای اقتصادی کشورهاست. هم به لحاظ منابع طبیعی و هم به لحاظ منابع انسانی و نیز از حیث وجود این کشور در شاهوار استراتژیک ابریشم، برای کشورهای مداخلهگر دارای اهمیت ویژهای میباشد.
واقعیت دیگر داخل افغانستان و تصمیمی هست که مردم افغانستان باید بگیرند آیا مساله این است که تجربه ۵۰ سال جنگ و تغییر رژیم، جامعه سنتی افغانستان را به این باور رسانیده که اسیر سرنوشتی جغرافیایی و جهانی هستند که باید به آن تن بسپرند و نایی برای مقابله وجود ندارد.
در هیچ جای قانون اساسی مشروطه و متمم آن، نامی از نخست وزیر، رئیسالوزراء یا صدراعظم آورده نشده بود و تنها در بازنگری سال 1346 در درج اعضای شورای سلطنت از نخست وزیر هم نامی آورده شده بود.
از نظر تاریخی همواره خود افغانستان برای قدرتهای بزرگ و رقیب اهمیت نداشته است. بلکه سرزمین افغانستان در رابطه با همسایگان او و قدرتهای دیگر مهم بوده، لذا به نظر میرسد افغانستان که نتوانست منافع آمریکا را تامین نماید نمیبایستی از این به بعد تامین کننده منافع رقبای آمریکا در منطقه باشد.
مذاکرات هستهای نشان داد که سیاست خارجی ما میتواند به راحتی درگیر «گره راهبردی» شود که همه چیز بستگی به باز شدن یا بسته ماندن آن دارد.
در پروژه گزارشدهی فساد و جرایم سازمانیافته (OCCRP) اعلام شد رئیس جمهوری فراری افغانستان به «فهرست نهایی فاسدترین فرد سال» راه یافته است. او بعد از اینکه بهعنوان فاسدترین رهبر جهان انتخاب شد به دفاع از خودش پرداخته و مدعی شد که خروجش از کابل در حالی صورت گرفته که چارهای جز آن نداشته است.
در اواخر سده نوزدهم میلادی، افغانستان به یک دولت حائل در «بازی بزرگ» بین امپراتوری بریتانیا و امپراتوری روسیه تبدیل شد. در سال ۱۹۱۹، پس از جنگ سوم افغان و انگلیس و امضای معاهده راولپندی، این کشور دوباره کنترل امور خارجه خود را از بریتانیا پس گرفت و استقلال خود را توسط امانالله شاه اعلام نمود.
اختلافات مرزی با ایران و اخیراً افزایش تنش برسرحقابه ایران و نیز درگیری مرزی موجب خواهد شد که ایران تمرکز خود بر امور خاورمیانه را کاهش دهد که مطلوب کشورهای حوزه خلیج فارس و اسرائیل میباشد.
سیاست ایران باید حفظ موازنه منافع ما و طالبان و حامیانش (پاکستان، عربستان و حتی آمریکا)، نخبگان، ذینفعان و اقوام و گروههای افغانستانی باشد و با آنها و نیز همسایگان موثر و قدرتهای بین المللی مانند چین و روسیه و نیز سازمانهای بین المللی برای سامان دادن مهاجرین از نزدیک همکاری کرد که بتوان نقش سازندهای در این شرایط ایفا نمود.
سرشت قدرت فسادآور است و فیلسوفان و دانشمندان به عنوان راهکار، به تفکیک قوا اهمیت دادهاند. برخی دیگر چون ماکیاولی نزاعهای طبقاتی و کشمکشهای سیاسی را عامل ثبات سیاسی میدانند. این مهم جز از مجرای قدرت مشروع دست یافتنی نیست، اختلافات درونی طالبان که متمرکز به آموزش خانمها است نباید افکاری عمومی را تنها به این تمرکز، جهت دهد،
در سال ۷۷ دولتی در ایران برسر کار بود که از پشتوانه رای بیست میلیونی مردم برخوردار بود و در یک انتخابات پرشور پیروز شده بود. شرایط اقتصادی در ثبات و نظم خاصی بهسر میبرد و تحریم اقتصادی فراگیر وجود نداشت. در سال ۷۷ دولت سعودی و امارات و از همه مهمتر اروپا در یک رابطه نسبتاً خوبی با ایران بهسر میبردند و دولت حاکم در ایران از «مشروعیت» و مقبولیت لازم و کافی برخوردار بود.
طالبان به عنوان واقعیتی تلخ پایه های حکومت خود را در افغانستان محکم کرده و طی سالهای طولانی توانسته است خود را با شرایط سخت وفق دهد. ضمن اینکه فعلا با مخالفان جدی هم روبرو نیست. لازم است آمریکا بمنظور نظارت بر رخدادهای میدانی در افغانستان و اثر گذاری بر تصمیمات طالبان، حکومت طالبان را شناسایی کرده و روابط عادی دیپلماتیک با آن برقرار کند. هرچند لازم است آمریکا با تمامی گروهها و طوائف در افغانستان (از جمله مخالفین مسلح طالبان) در تماس باشد، ولی به هیچ وجه نباید اقدام به تجهیز مخالفان مسلح طالبان نماید.