موزه ملی هرات | مرتضی حصاری کتیبههای فارسی مسجد جمعه (جامع) هرات | مرتضی رضوانفر مسجد جامع هرات میراثی ماندگار در تاریخ معماری جهان اسلام | علیرضا انیسی معماری در خراسان بزرگ عهد تیموری | ترانه یلدا از چهارسوی هرات تا چهار مرکز دیپلماسی جهان | سروش رهین هرات و نقطه عطف رهبری | ظاهر عظیمی هرات و توسعه سیاسی | سید نایل ابراهیمی حوضه آبریز هریرود؛ چالشها و راهبردهای مشارکتی و بومی | عبدالبصیر عظیمی و سیدعلی حسینی موقعیت استراتژیک هرات | فریدریش انگلس (ترجمه: وهاب فروغ طبیبی) نقش هرات در همگرایی منطقهای | ضیاءالحق طنین درخشش تاریخی هرات | سید مسعود رضوی فقیه دیدار سروان انگلیسی با یعقوبخان در هرات | علی مفتح ایستاده بر شکوه باستانی* | محمدجواد حقشناس سیاستگذاری «همگرایی منطقهای» در حوزه تمدنی ایران فرهنگی هرات در عهد ایلخانی، آل کرت و تیموری | شیرین بیانی گزارش سفر محمود افشار به افغانستان تحولات افغانستان و قیام ۲۴ حوت (اسفند) ۱۳۵۷ مردم هرات | محسن روحیصفت* هرات، شهر عشق، دانش و هنر | سید رسول موسوی* دلبسته این مردم مهربان هستم تقابل نظامی اسرائیل و ایران: پیامدها و راه حلها | سید حسین موسویان آیین نوروز دوای درد افغانستان | حسین دهباشی ردپای نوروز در ادبیات داستانی | محمد مالمیر سبزی پلو با ماهی | مرتضی رحیمنواز بهداشت و تغذیه در تعطیلات مراسم نوروز باستانی | گلبن سهراب شهر نوروزانه | بهروز مرباغی تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاهچی نوروز در رادیو ایران زمستان به پایان رسیده است… | محمود فاضلی اهمیت پاسداری از جشن نوروز در افغانستان | محمدصادق دهقان پارسه، تختگاه نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز، جشن بیداری | جعفر حمیدی بازشناسی نمادهای انسانی نوروز | مرتضی رحیمنواز آن روزگاران | ساناز آریانفر سیمای جهانی نوروز ایرانی | مرتضی رحیمنواز آداب و رسوم نوروزیِ تاجیکان | دلشاد رحیمی* نظام اسطورهای نوروز | مرتضی رحیمنواز نوروز در هرات؛ بقای زندگی | مینو سلیمی نوروز و دیپلماسی میراث فرهنگی | رضا دبیری نژاد تحویل سال و تغییر احوال | محمدجواد حق شناس نمادشناسی سفره هفتسین و نوروز | مرتضی رحیمنواز حال و هوای عید در تاجیکستان | عباس نظری کارت تبریک عید | مجید جلیسه نوروز، فرهنگِ هویتساز | فریدون مجلسی شکوهِ هرات، در فراسوی گستره ایران فرهنگی نوروز، جشن رستاخیز آئینهای پیشوار نوروزی | ندا مهیار نوروز و آیینهای نمایشی نوروزی سیاست همسایگی در نوروزستان | سید رسول موسوی پوتین قادر نیست جنبش رهبر مخالفان را خاموش سازد | آندره ئی سولداتوف . ایرینا بروگان (ترجمه: رضا جلالی) جشن آتشافروزان | مرتضی رحیمنواز
اگر بناهای تیموری را به لحاظ اهمیت هنری، استحکام و شهرت آنها برشماریم جای اول را مساجد و بعد مدارس، خانقاهها، زیارتگاهها، حوضها، رباطها، کاروانسراها و بازارچهها به خود اختصاص میدهند و این خود نشان دهنده اهتمام شاهان تیموری به ساختن بناهایی است که برای استفاده عموم مردم ایجاد شدهاند.معماری
اهمیت سیاسی هرات از این واقعیت ناشی میشود که مرکز استراتژیک تمام سرزمینی است که از غرب و شمال با خلیج فارس، بحیره کسپین (دریایخزر) و سیر دریا و از سوی شرق با سند قرارگرفته است
موقعیت جغرافیایی ویژه هرات: هرات، موقعیت جغرافیایی متمایز دارد که با به کارگیری درست آن میتواند به عنوان محورِ برای تلاشهای همگراییمنطقهای عمل کند. موقعیت استراتژیک هرات که در چهارراه آسیای مرکزی، جنوب آسیا و خاورمیانه قرار دارد، دروازهای برای اتصال و همکاری میان کشورهای همسایه است.
به سعی و تشویق شاهرخ، کتابخانهای عظیم نیز در هرات به وجود آمد که جامع تعداد زیادی از کتب و نسخ و نفایس بود. به علاوه بعضی هنرمندان عصر همچون عبدالقادر مراغی استاد موسیقی، مولانا خلیل مصور استاد نقاشی، یوسف اندکانی استاد آواز، از همان ایام، در دربار هرات، نام شاهرخ را پر آوازه ساختند.
سیاست «فارسیزدایی» در افغانستان با برداشتی خاص از مقوله «ملت» همراه شد، این سیاست از دهه دوم قرن بیستم میلادی آغاز شد. میتوان گفت که این نوع برداشت با این موضوع که ملتها باید دارای «زبان واحد» یا «یک زبان ملی» باشند، همراه شد
هرات از شهرهای بسیارقدیمی از هزارههای دوردست و چنانکه گفتهشد شامل یکیاز استانهای «آریانا» بوده است. این شهر دارای آبوهوای خوش و رودهای پرآب ازجمله رود مالان یا مالون بوده که تیموریان برآن پلی بسته بودند.
در نیمه دوم دهه چهل، فعالیتهای سیاسی در کشور خصوصاً دانشجویان گسترش یافته و درپی جو احساسی در مناقشات سیاسی که در دانشگاه به وجود میآید، تظاهراتی علیه دولت درمقابل مجلس افغانستان برپا میشود. قوای نظامی مرکزی به فرماندهی عبدالولی مداخله میکند و عدهای کشته میشوند.
بطور قطع آموزش عمومی و تخصصی آحاد یک ملت اعم از دختران و پسران و امکان اشتغال آنها در فرصتهای شغلی مناسب، یکی از شاخصهای مهم توسعه است و اگر امروز دختران کشور همسایه فرصت تحصیل نداشته باشند، به طور قطع فردا فرصت اشتغال نیز نخواهند داشت
با شروع تحولات اخیر در افغانستان، حوزه دانشگاه و شرایط استادان، مانند برخیدیگر از بخشها در وضعیت ناپایدار قرار گرفت و اسباب مهاجرت شماری از استادان و آموزگاران به بیرون از افغانستان شده است که این موضوع شامل دانشآموختگان افغانستانی از دانشگاههای ایران نیز میشود.
در حال حاضر، فقط گفتمان رسانهای در افغانستان و ایران در زمینه نوروز فعال است که علمی و مطالعاتی هم نیست. از مطالعات نظری، فلسفی، جامعهشناختی، انسانشناختی و مردمشناختی خبری نیست.
ساخت پارسه بهشدت متأثر از فرهنگهای مختلف سرزمینهایی است که در قلمرو این پادشاهی قرار داشت، تأثیرپذیری فرهنگی ـ تمدنی پارسیان از سرزمینهای دیگر امری اثباتشده است و سابقه آن را میتوان در پاسارگاد، شوش، هگمتانه و نیز بسیاری از عرصهها مشاهده نمود.
در فولکلورِ ایرانی شاید هیچ عنصر شناخته شدهتری از عمو نوروز نداشته باشیم. پیرمردی با مو و ریش سفید و کلاه نمدی که عصا به دست در شهر میچرخد و دیدن او نخستین نشانههای پایان زمستان و آمدن بهار قلمداد میشود.
یکی از بارزترین نمادهای مشترک تمدنی ـ فرهنگی میان هر یک از این کشورها، «نوروز باستانی» است که بهعنوان یکی از کهنترین جشنها در حوزه تمدنی جنوب آسیا، امروزه بیش از 300 میلیون نفر در 11 کشور مختلف جهان در جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبهقاره هند و بالکان را به پاسداشت خود واداشته است.
نیاگان تاجیکان از دورههای باستان سعی و کوشش مینمودند، که گذشتن وقت را با واحد و معیارهای گوناگون نشانهگیری و اندازه کنند. مردم تاجیک زمان برابر شدن شب و روز یا خود اعتدال بهاری، فرا رسیدن جشن نوروز را از روی نشانههای زیادی مقرّر مینمودند.
نوروز، نسبتهای دیگری نیز با اساطیر ایرانی دارد، از آن جمله بایستی متوجه داستان «جم» باشیم. جمشید، پادشاه اسطورهای زمین است که توانست به فره ایزدی دست پیدا کند. او پادشاه افسانهای دوران شکوهمندی آریائیان به شمار میآید.
در فرهنگ فارسیزبانان شادی، جایگاه ارزندهای دارد. داستانهای بازمانده از تاریخ نمونههای فراوانی از این امر را نشان میدهند. آغاز فصل تازه، زمان برداشت محصول، بهار طبیعت، پاسداشت زمین و داستانهای اسطورهای ریشهدار و بازمانده از سلسلههای پیشدادیان و کیانیان و غیره هرکدام برای برگزاری آیینی نو انگیزهای ارزشمند بودند. شادمانی نهفته در دل این جشنهای آیینی پرشور، روح خموده انسان اسیر در روزمرگی را رهایی و تازگی میبخشید و برای آغاز فعالیت و فصلی دیگر آماده میکرد.
میراث فرهنگی به مثابه محصولی بینافرهنگی که بر پایه تبادلات فرهنگی استحکام یافته است، سعی میکند حوزههای مشترکی را جستجو کند و افراد را به واسطه قرارگیری در این حوزههای مشترک دارای امنیت و قرابت بیشتر بکند تا جهان و زندگی قابل فهم باشد.
تمدن استوار و پابرجای ایرانی، در یکی از مهمترین بزنگاههای فرهنگی خود بهخوبی توانسته از عهده تکمیل فرایند نمادسازی برآمده و مهمترین جشن باستانی جامعه خود را به انواع مختلفی از آنها بارور سازد.
اجیکان به راستی مردمانی بسیار ساده و صمیمی و مهربان و بسیار شاد هستند علیرغم زندگی در حاکمیت و حکومت ۷۰ساله شوروی همچنان به فرهنگ و ادبیات فارسی عشق میورزند به جرات میتوان گفت در کشورهایی که به عبارتی کشورهای قلمرو فارسی زبانان نامیده میشود آداب و رسوم و سنن گذشتهای که کمابیش در کشور ما و بیشتر در شهرستانها نیز به چشم میخورد بیشترین سهم را در نگهبانی و حفاظت از فرهنگ و ادبیات و آداب و رسوم ایران قدیم را دارند
تولید انبوه کارت پستال در سال ۱۳۰۹ خورشیدی و در خیابان شاهآباد بود. کارت پستالهای چاپی با مهر شرکت سید عباس کاشانی و برادران که در دهههای ۲۰ و ۳۰ به صورت وسیعی توزیع و مورد استفاده قرار میگیرد.
نوروز همچون موسیقی و هنرهای دیگر است. مانند کتاب و گزارشی از خوبیها و فرزانگیهای پیشینیان است، نه بازتاب چالشها و خشمها. رنج و زیانی در کار آن نیست، هفتسین رنگارنگ نمادینش نیز جز شادی و امید و خرمی پیامی ندارد.