عودلاجان یا اودلاجان یکی از محله‌های قدیمی شهر تهران در زمان قاجار و حتی زمان پهلوی بوده است که در گذشته‌های دور منطقه‌ای مرفه‌نشین و شلوغ می‌بوده. این محله که در واقع یکی از کلان محله‌های تهران به شمار می رفت شامل محله‌های کوچک‌تری بود که در آن‌ها اقوام و ادیان و مهاجران مختلفی در کنار هم زندگی می‌کردند. یکی از محله‌های اودلاجان محل زندگی یهودیان یا کلیمیان بود و این محله به محله کلیمیان معروف بود و به‌دلیل وجود چاله‌ای در وسط آن به آن سرچال نیز می‌گفتند و بچه‌های آن را بچه‌های سرچال صدا می‌کردند. محله عرب‌ها نیز در گوشه شمال غربی محله عودلاجان قرار داشت و اینک عودلاجان از جنوب به میدان مولوی، از شمال به خیابان امیرکبیر و سرچشمه، از غرب به شمس العماره و ضلع شرقی آن به امامزاده یحیی محدود می‌شود و هم‌اکنون محله‌های پامنار و ناصرخسرو و امام زاده یحیی را در برگرفته است و در این میان ما میخواهیم نگاه کوتاهی به معرفی تیمچه اکبریان داشته باشیم که به ثبت ملی نیز رسید است و در بازارچه عودلاجان روبه‌روی کوچه حکیم قرار دارد.
تیمچه یکی از تقسیم‌بندی‌های مکان ها و بناهای بازار در ایران است که به معنای کاروانسرای کوچک میباشد و سرای کوچک و سرپوشیده ای که نسبت به کاروانسرا قیمت اجاره بیشتری دارد همین گرانتر بودن هزینه خرید حجره در تیمچه و اجاره آن باعث میشد اجناسی که در تیمچه به فروش می‌رود کالاهای نسبتا گران قیمت بوده‌اند و یا حداقل کالاهای ارزان قیمت و پرحجم در آن حق فروش نداشتند
تیمچه اکبریان متعلق به دوران قاجار میباشد و مصادف با دومین سال حکومت آغا محمد خان قاجار برابر با ۱۱۵۳ه.ش تا ۱۱۹۵ه.ق است.
این تیمچه اولین بانک ایران در دوره قاجار بوده که در ابتدا به صنف صراف ها و زرگرها اختصاص داشت. و در دومین سال حکومت فتحعلی شاه قاجار به‌عنوان اولین بانک در کشور ایران تغییر کاربری داد و تا پیش از تاسیس نخستین بانک ها در ایران صرافیها عمده کار نقل و انتقال پول بین کشورها را انجام می‌دادند تاریخچه تاسیس نخستین بانک دولتی در ایران هم به دوره قاجار برمی‌گردد که با همکاری انگلیسی ها در تهران دایر شد نخستین اسکناس بانکی چاپ شده ایرانی هم در دوره ناصرالدین شاه توسط انگلیسی ها به وجود آمد شخصی به نام رویتر در ازای اعطای وام به ناصرالدین شاه امتیاز چاپ اسکناس همچنین تاسیس بانک شاه ایران را به مدت ۶۰ سال گرفت بانک استقراضی ایران بانک ایران و روس بانک عثمانی بانک پهلوی که بعدها به نام بانک سپه معروف شد و غیره نمونه ای از نخستین بانک های تاسیس شده در ایران هستند
امانت فروشی یا بانک رهنی تا سال‌های نخست انقلاب در تیمچه اکبریان پابرجا بود و فعالیت می کرد و در این نخستین بانک رهنی ایران مردم می‌توانستند با گرو گذاشتن وسایل با ارزش خود از این بانک پول قرض کند و چند سالی است که به رستوران سنتی تبدیل شده و آوازه دیزی هایش در سر تا سر ایران پیچیده است و مورد استقبال اکثر گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است ناگفته نباشد که در گذشته در مجاورت دیوار طبقه همکف سوراخی تعبیه شده بود و اشیایی که مردم در این بانک گذاشتن از طریق این حفره به صورت مخفیانه به زیرزمین بانک منتقل میشد که از ابتدای تاسیس تا ۲۰۰ سال بعد یعنی در ابتدای دهه شصت همین کاربری را داشت و همین باعث شهرتش در تهران شده بود.
تیمچه اکبریان بعد از اینکه مرمت شد به فضایی برای سرو غذا تبدیل شد در انتهای تیمچه تا ورودی آن کشیده شده ۳۹ اصلی بنایی هشت ضلعی است و سقف اتاق ای شکل که با آجر کاری تزیین شده ساختمان دو طبقه با نرده های چوبی و پله هایی که در معماری ایرانی به غلام گردش شهرت دارند فضایی گرم و دلنشین دارد ه اول سقف بلند و گنبدی شکل تیمچه در طبقه فوقانی پیدا است در هر طبقه حجره های متعددی به چشم می‌خورد که به شکل اتاق های سنتی چیده شده‌اند اتاقهای با پشتی های قدیمی و فرش لاکی که تابلوها و ظروف قدیمی دیوارهای آن را زینت بخشیده و برخی از اتاق ها هم پنجره های چوبی دارند که نور از شیشه‌های رنگی آن به داخل حجره می تابد ظرف هایی که در آن از مهمانها پذیرایی می شود ظروفی قدیمی با طراحی های مرسوم در دهه‌های پیش هستند و عناصر محدود آن را به یکی از بناهای زیبا با نمای آرامش بخش تبدیل کرده است این تیمچه تا سال‌های بعد از احداث محل کسب کلیمیان و ساکن تهران بود افرادی ثروتمندی که قلب خانه در همان نزدیکی در محله عودلاجان داشتند و همین موضوع باعث شد تا در این محل علاوه بر رونق کسب و کار یهودیان مراکز مذهبی مختلفی از جمله کنیسه عزرا یعقوب هم دایره شود. از بناهای تاریخی دوره قاجار در تهران تیمچه اکبریان ویژگی مهم قرینه بودن را در معماری خود حفظ کرده است به طوری که می توانیم بگوییم از وسط به دو قسمت کاملاً مشابه تقسیم کرد قرینگی حتی در آجرکاری و تزئینات سقف گنبدی بنا هم به چشم می‌خورد از مهمترین دلایل استفاده از معماری قرینه ایجاد آرامش و نظم دادن به ظاهر این بنا از تکرار عناصر باعث می شود در نگاه اول بنا ظاهری آشنا داشته باشد و همین موضوع به آرامش ذهنی افراد در هر ساختمانی کمک می کند در معماری این بنا هنوز تیرهای چوبی که سقف گنبدی به آن تکیه داده است به چشم می خورد تیمچه اکبریان در کنار تیمچه حاجب الدوله و تیمچه امیرکبیر و تعدادی دیگر از تیمچه های قدیمی بازار از یادگاری های معماری دوره قاجار در هسته اولیه شهر تهران به شمار می‌رود
