میراث

تهران؛ گنجینه‌ای از میراث فرهنگی ناملموس ایران | سیما حدادی

تاکنون حدود 63 عنصر از استان تهران در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسیده است. به‌عنوان نمونه می‌توان از تعزیه‌خوانی در تکیه‌های تجریش و نیاوران، نقاشی روی چرم، پشت و روی شیشه، گویش کنی، عروسک نخودی، طب سنتی مهرت مُشَمَع‌گذاری و جبیره کردن، مهارت پخت والک پلو، شاتوت پلو و ... نام برد.

میراث تهران | رضا دبیری‌نژاد

لنج‌های چوبی، نماد هویت فرهنگی | محمدجواد حق‌شناس

خردادگان، بیداری طبیعت و انسان | ندا مهیار

نقش هرات در همگرایی منطقه‌ای | ضیاءالحق طنین

موقعیت جغرافیایی ویژه هرات: هرات، موقعیت جغرافیایی متمایز دارد که با به کارگیری درست آن می‌تواند به عنوان محورِ برای تلاش‌های همگرایی‌منطقه‌ای عمل کند. موقعیت استراتژیک هرات که در چهارراه آسیای مرکزی، جنوب آسیا و خاورمیانه قرار دارد، دروازه‌ای برای اتصال و همکاری میان کشورهای همسایه است.

درخشش تاریخی هرات | سید مسعود رضوی فقیه

به سعی و تشویق شاهرخ، کتابخانه‌ای عظیم نیز در هرات به وجود آمد که جامع تعداد زیادی از کتب و نسخ و نفایس بود. به علاوه بعضی هنرمندان عصر همچون عبدالقادر مراغی استاد موسیقی، مولانا خلیل مصور استاد نقاشی، یوسف اندکانی استاد آواز، از همان ایام، در دربار هرات، نام شاهرخ را پر آوازه ساختند.

هرات در عهد ایلخانی، آل کرت و تیموری | شیرین بیانی

هرات از شهرهای بسیارقدیمی از هزاره‌های دوردست و چنانکه گفته‌شد شامل یکی‌از استان‌های «آریانا» بوده است. این شهر دارای آب‌وهوای خوش و رودهای پرآب ازجمله رود مالان یا مالون بوده که تیموریان برآن پلی بسته بودند.

گزارش سفر محمود افشار به افغانستان

این‌ گزارش پس‌ از ۶۲ سال، از میان هزاران برگ اسناد اداره فرهنگ وزارت‌ امور خارجه استخراج شده است.

تحولات افغانستان و قیام ۲۴ حوت (اسفند) ۱۳۵۷ مردم هرات | محسن روحی‌صفت*

در نیمه‌ دوم دهه‌ چهل، فعالیت‌های‌ سیاسی در کشور خصوصاً دانشجویان گسترش یافته و درپی جو احساسی در مناقشات‌ سیاسی که در دانشگاه به‌ وجود می‌آید، تظاهراتی علیه دولت درمقابل مجلس افغانستان برپا می‌شود. قوای‌‌ نظامی‌ مرکزی به فرماندهی عبدالولی مداخله می‌کند و عده‌ای کشته می‌شوند.

آیین نوروز دوای درد افغانستان | حسین دهباشی

در دهمین کنفرانس امنیتی هرات که در شهرِ زیبای دوشنبه در تاجیکستان برگزار شد، میهمانانی از ایران نیز حاضر بودند. متن زیر سخنرانی حسین دهباشی، مستدساز و تاریخ‌پژوه ایرانی است که در این نشست بیان شده است.

سبزی پلو با ماهی | مرتضی رحیم‌نواز

ارج نهی به این جانور ارزشمند، ریشه حضور آن بر سفره هر ایرانی در شب عید است. به تعبیری ایرانیان با خوردن (قربانی نمودن) ماهی آیین شکرگذاری خود را از نعمت‌های خداوند ادا نموده و از حضرت ایشان سپاسگزاری می‌کنند.

بهداشت و تغذیه در تعطیلات مراسم نوروز باستانی | گلبن سهراب

یکی از رسوم سنتی و مهم عید نوروز، چیدن سفره هفت سین است که هر کدام از اجزای آن سمبل نیکی‌هایی است که افراد در دید و بازدیدهای خود برای یکدیگر آرزو می‌کنند. مواد غذایی که به صورت سنتی در سفره هفت سین چیده می‌شود همه منشاء گیاهی دارند و از نظر خواص تغذیه‌ای هم قابل توجه هستند. هرکدام منشاء سلامت و نوید بخش تندرستی است. تلاش میکنم تا به صورت مختصر به بررسی خواص تغذیه‌ای اجزای سفره هفت سین بپردازم.

تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاه‌چی

یکی از مهم‌ترین آیین‌های نمایشی نوروز، «میر نوروزی» است، آیینی که مشابه آن‌را که با «قربانی کردن» و «شاه‌کشی» پیوند دارد، می‌توان در بسیاری دیگر از فرهنگ‌ها هم یافت. در فرهنگ ایرانی این آیین در پنج روز آخر سال که به آن پنجه‌ دزدیده می‌گفتند، اجرا می‌شد.

گفتگوی مریم حق‌شناس با فرهنگ جولایی:

نوروز در رادیو ایران

هیچ کدام از کارها در این برنامه با هماهنگی نبود، برای اولین باردر برنامه و در فواصل کار از موسیقی موسیقدانانی که هیچ کدام مجوز نداشتند استفاده کردم. در نوروز ۶۸ به صورت رسمی به مراسم سیزده به در پرداختم. تا آن زمان هیچ رسانه‌ای حق نداشت به آن بپردازد.

اهمیت پاسداری از جشن نوروز در افغانستان | محمدصادق دهقان

در حال حاضر، فقط گفتمان رسانه‌ای در افغانستان و ایران در زمینه نوروز فعال است که علمی و مطالعاتی هم نیست. از مطالعات نظری، فلسفی، جامعه‌شناختی، انسان‌شناختی و مردم‌شناختی خبری نیست.

پارسه، تخت‌گاه نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

ساخت پارسه به‌شدت متأثر از فرهنگ‌های مختلف سرزمین‌هایی است که در قلمرو این پادشاهی قرار داشت، تأثیرپذیری فرهنگی ـ تمدنی پارسیان از سرزمین‌های دیگر امری اثبات‌شده است و سابقه آن را می‌توان در پاسارگاد، شوش، هگمتانه و نیز بسیاری از عرصه‌ها مشاهده نمود.

نوروز، جشن بیداری | جعفر حمیدی

نوروز جشن غرور است و جشن شادمانی و جشن دل ایرانیان است و ایرانی باید به این جشن و سایر جشن‌ها ببالد و بنازد و افتخار کند که همه اینها را داشته است و نمی‌توانسته بدون اینها زندگی کند.

بازشناسی نمادهای انسانی نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

در فولکلورِ ایرانی شاید هیچ عنصر شناخته شده‌تری از عمو نوروز نداشته باشیم. پیرمردی با مو و ریش سفید و کلاه نمدی که عصا به دست در شهر می‌چرخد و دیدن او نخستین نشانه‌های پایان زمستان و آمدن بهار قلمداد می‌شود.

سیمای جهانی نوروز ایرانی | مرتضی رحیم‌نواز

یکی از بارزترین نمادهای مشترک تمدنی ـ فرهنگی میان هر یک از این کشورها، «نوروز باستانی» است که به‌عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌ها در حوزه تمدنی جنوب آسیا، امروزه بیش از 300 میلیون نفر در 11 کشور مختلف جهان در جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبه‌قاره هند و بالکان را به پاسداشت خود واداشته است.

آداب و رسوم نوروزیِ تاجیکان | دلشاد رحیمی*

نیاگان تاجیکان از دوره‌های باستان سعی و کوشش می‌نمودند، که گذشتن وقت را با واحد و معیارهای گوناگون نشانه‌گیری و اندازه کنند. مردم تاجیک زمان برابر شدن شب و روز یا خود اعتدال بهاری، فرا رسیدن جشن نوروز را از روی نشانه‌های زیادی مقرّر می‌نمودند.

نظام اسطوره‌ای نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

نوروز، نسبت‌های دیگری نیز با اساطیر ایرانی دارد، از آن جمله بایستی متوجه داستان «جم» باشیم. جمشید، پادشاه اسطوره‌ای زمین است که توانست به فره ایزدی دست پیدا کند. او پادشاه افسانه‌ای دوران شکوهمندی آریائیان به شمار می‌آید.

نوروز در هرات؛ بقای زندگی | مینو سلیمی

در فرهنگ فارسی‌زبانان شادی، جایگاه ارزنده‌ای دارد. داستان‌های بازمانده از تاریخ نمونه‌های فراوانی از این امر را نشان می‌دهند. آغاز فصل تازه، زمان برداشت محصول، بهار طبیعت، پاسداشت زمین و داستان‌های اسطوره‌ای ریشه‌دار و بازمانده از سلسله‌های پیشدادیان و کیانیان و غیره هرکدام برای برگزاری آیینی نو انگیزه‌ای ارزشمند بودند. شادمانی نهفته در دل این جشن‌های آیینی پرشور، روح خموده انسان اسیر در روزمرگی را رهایی و تازگی می‌بخشید و برای آغاز فعالیت و فصلی دیگر آماده می‌کرد.

نوروز و دیپلماسی میراث فرهنگی | رضا دبیری نژاد

میراث فرهنگی به مثابه محصولی بینافرهنگی که بر پایه تبادلات فرهنگی استحکام یافته است، سعی می‌کند حوزه‌های مشترکی را جستجو کند و افراد را به واسطه قرارگیری در این حوزه‌های مشترک دارای امنیت و قرابت بیشتر بکند تا جهان و زندگی قابل فهم باشد.

نمادشناسی سفره هفت‌سین و نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

تمدن استوار و پابرجای ایرانی، در یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های فرهنگی خود به‌خوبی توانسته از عهده تکمیل فرایند نمادسازی برآمده و مهم‌ترین جشن باستانی جامعه خود را به انواع مختلفی از آن‌ها بارور سازد.