فرهنگ، ادب و هنر

دولت چهاردهم و ضرورت تغییر حکمرانی فرهنگی | شهرام گیل‌آبادی*

فرهنگ را اگر یک کل یکپارچه بدانیم باید تعریف منسجم همزمانی از آن ارائه دهیم که اهل فرهنگ و هنر و اندیشه تعریف و نقش خود را در آن پیدا کنند.

داستان آشنایی یک شاعر

گفتگوی مطهره واعظی‌پور با محمدعلی بهمنی

اجازه خلق آثار عاشقانه را نمی‌دهند

تو زنده‌ای هنوز و غزل فکر می‌کنی | سمانه نائینی

زیبایی کلام در شعر بهمنی | سحر جناتی

زبان در شعر بهمنی ساده و حقیقی است یعنی به همان گونه که سخن میگوید شعر میگوید. از ابهام و استعارات سخت در شعرش خبری نیست و برای یافتن مضمون خواننده را دچار سردرگمی نمیکند. شاید به جرأت بتوان گفت بزرگترین ویژگی شهر بهمنی، سهل و ممتنع بودن آن است.

گزارش روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی:

وطن یعنی همین‌جا یعنی ایران | مریم مهدوی اصل

نمی‌توانی هرسال که روز ۲۵ اردیبهشت فرا می‌رسد، نام بلندآوازه استاد سخن و حماسه و داستان‌های به یادگار نهاده برای اتحاد ایران را احساس نکنی حتی در پس بدترین ناملایمات روزگار که فردوسی روح جمعی ایرانیان در تمامی گستره ایران فرهنگی شده است.

سوگِ اعتراضی و جایگاه زنانگی در شاهنامه و فرهنگ فارسی | محمدحسین مجتهدی

یکی از مهمترین نمادهای قهرمانی و قهرمان‌پروری، که مفهوم هیروس لاتین به معنای نجات بخشی را نیز با خویش دارد، فرنگیس است. همسر سیاوش و مادر کیخسرو که این دو نقش او، از نقش فرزند افراسیاب بودن فراتر می‌رود، یعنی نقش‌های انتخاب شده در زندگی برایش بر نقش داده شده به او رجحان می‌یابد.

حقوق بشر در شاهنامه | محمد رسولی

در سراسر شاهنامه با رعایت کامل حقوق بشر مواجه هستیم. اصولاً حال و فضای فرهنگ ایرانی چنان بوده و هست که به خودی خود حقوق بشر به بهترین حالت و در منتهای درجه عالی آن پیش از قانون و بیش از آنچه که قانون بگوید، رعایت می‌شده است.

نقش آفرینی زنان در شاهنامه

یکی از مسائل حائز اهمیت در این مقوله آن است که ساحت‌های جدیدی از داستان‌های شاهنامه باید مورد توجه قرار بگیرند شخصیت‌ها مکان‌ها باید دارای کاراکتر شوند آنگونه که در کتاب هستند و به هر کدام جداگانه پرداخته شود.

زن در شاهنامه | محمد رسولی

در ایران کهن که تاریخ رویدادهای آن دوره در شاهنامه منعکس شده، گاهی زنان نزدیک به مقامات کشوری و لشکری دارای مسئولیت رسمی در اجرای وظیفه مشخص اداری، سیاسی بوده‌اند.

افغانستان در شاهنامه | محمد رسولی

در طی سیزده هزار سال تاریخ مدون، افغانستان و ایران هر دو یکی بوده‌اند. این طرح‌های ساختگی استعمار دل‌های ما را از هم دور نکرد و همه‌ ایرانیان آرزوی گرفتن دست دوست (در ایران و بحرین و قفقاز و تاجیکستان) و به خصوص افغانستان در پایان شب دیجور و هجر را دارند.

جشنواره بین‌المللی فیلم زنان هرات | الکا سادات*

برگزاری این جشنواره برای اعتراض بر وضعیت بی‌توجهی به هنر و سینما در شهر بی‌سینما برگزار می‌شد و مهمان‌ها از همان «جاده‌ سینما» عبور می‌کردند که سینمایش را علم برداران جهل و نادانی نابود کرده بودند.

از گسست تا پیوند هنرمندان خطاط هرات و تهران | نیک محمدمستمندغوری*

این نمایشگاه با همکاری بخش فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران، مقام ولایت هرات، ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات، فرهنگستان هنر، موسسه فرهنگی هنری صبا و انجمن خوشنویسان هرات به تاریخ ۱۴میزان ۱۳۹۸ در تهران افتتاح شد.

کتیبه‌های فارسی مسجد ‌جمعه (جامع) هرات | مرتضی رضوانفر

از مهم‌ترین نکته‌های کتیبه‌های فارسی در مساجد و دیگر بناهای اسلامی استفاده از مضامین دینی و عرفانی در قالب اشعار فارسی است که مسجد جمعه (جامع) هرات نیز از این موضوع مستثنی نیست.

مسجد جامع هرات میراثی ماندگار در تاریخ معماری جهان اسلام | علیرضا انیسی

علی‌رغم ساخت مسجدجامع دیگری توسط گوهرشاد همسر شاهرخ در حومه شهر هرات، مسجدجامع قدیم اهمیت خود را حفظ کرد. درفاصله زمانی سال‌های 843 تا 853 قمری ، مسجد مجدداً مورد مرمت و تعمیر قرار گرفت. در دوره تیموریان تغییری درشکل و ابعاد مسجد رخ نداد و فقط تزئینات کاشیکاری آن تغییر کرد. در اثر زلزله‌های متعدد و نیز وقوع سیل و استفاده مکرر از مسجد بدون رسیدگی مستمر، مسجد به‌تدریج دچار آسیب‌های متعددی ازجمله شکست تاق‌ها و قوس‌های آن شد.

معماری در خراسان بزرگ عهد تیموری | ترانه یلدا

اگر بناهای تیموری را به لحاظ اهمیت هنری، استحکام و شهرت آنها برشماریم جای اول را مساجد و بعد مدارس، خانقاه‌ها، زیارتگاه‌ها، حوض‌ها، رباط‌ها، کاروانسراها و بازارچه‌ها به خود اختصاص می‌دهند و این خود نشان دهنده اهتمام شاهان تیموری به ساختن بناهایی است که برای استفاده عموم مردم ایجاد شده‌اند.معماری

ردپای نوروز در ادبیات داستانی | محمد مالمیر

رمان‌ها و داستان‌های کوتاهی که در این زمینه نوشته شده، دارای ارزش ادبی بالایی هستند و برخی از آن‌ها با گذشت سال‌ها همچنان مخاطبان زیادی دارند و در یادها مانده‌اند.

تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاه‌چی

یکی از مهم‌ترین آیین‌های نمایشی نوروز، «میر نوروزی» است، آیینی که مشابه آن‌را که با «قربانی کردن» و «شاه‌کشی» پیوند دارد، می‌توان در بسیاری دیگر از فرهنگ‌ها هم یافت. در فرهنگ ایرانی این آیین در پنج روز آخر سال که به آن پنجه‌ دزدیده می‌گفتند، اجرا می‌شد.

گفتگوی مریم حق‌شناس با فرهنگ جولایی:

نوروز در رادیو ایران

هیچ کدام از کارها در این برنامه با هماهنگی نبود، برای اولین باردر برنامه و در فواصل کار از موسیقی موسیقدانانی که هیچ کدام مجوز نداشتند استفاده کردم. در نوروز ۶۸ به صورت رسمی به مراسم سیزده به در پرداختم. تا آن زمان هیچ رسانه‌ای حق نداشت به آن بپردازد.

نگاهی به کارت پستال‌های نوروزی علی اکبر صادقی:

آن روزگاران | ساناز آریانفر

ظهور کارت پستال در ایران نیز تقریبا مقارن با رواج آن در خارج از ایران است. کارت پستالهایی از ایرانیانی که در نیمه دوم قرن سیزدهم به خارج از ایران سفر کرده بودند در دست است، که برای دوستان و نزدیکان ایرانی خود از اروپا فرستاده اند. حتی برخی از رجال و دولت مردان قاجار نیز مراسلات خود را بر روی کارت پستال نوشته اند. از موارد قابل توجه دیگر در مورد کارت پستال، ارزش‌های فنی عکاسی تصویر، چاپ کارت و امضای چاپخانه حائز اهمیت بوده است.

گفتگوی مجید گیاهچی با قطب‌الدین صادقی:

نوروز و آیین‌های نمایشی نوروزی

بنابراین بزرگداشتی که به‌مناسبت نوروز می‌گیریم، هم در لایه‌ اسطوره‌شناسی و مرتبط با ماورا و مسئله‌ خلقت است؛ هم در لایه‌ زندگانی طبیعی و مرتبط با آب و گیاه و نان و رزق و روزی و گندم و کاشت و برداشت است؛ و هم در لایه‌ اجتماعی و مرتبط به بروز آرزوهای سرکوب‌شده است؛ یعنی این هر سه بر هم منطبق هستند و به همین دلیل است که مردم این‌همه به نوروز بها داده و با آن دم‌خور هستند.

گفتگوی نیره حسن پور با شمس‌الله ساعدی:

جایگاه نقاشی‌خط را اثر مشخص می‌کند

آثار قهوه خانه‌ای را رصد می‌کردم. همچنین آثار نقاشی دوره‌ کلاسیک و البته پرویز کلانتری، ابوالقاسم سعیدی، قوللرآغاسی، جعفر روح‌بخش و… را هم پیگیری می‌کردم. البته این روند بخشی از روند رشد و کنجکاوی هر هنرجویی است که مستقیم یا غیر مستقیم از آثار بزرگان تاثیر بگیرد.

بال‌های سوخته‌ سیمرغ | پویا نایل پور حکم آباد

موضوع دیگری که در این دوره از جشنواره بایستی به آن توجه کرد، تجمیع فیلم‌هایی‌ است که به سفارش سازمان‌های سینمایی دولتی ساخته شده‌اند و عملا فضا را برای نهاد‌های مستقل سینمایی تنگ و محدود کرده‌اند

سرنوشت شعر فارسی در حکومت طالبان چه خواهد شد؟ | محمدکاظم کاظمی

مسئله نگران‌کننده، تحولات دو سال اخیر و پراکنده‌شدن شاعران به کشور‌های دیگر است. این موضوع ما را قدری نگران این می‌سازد که باز شاهد خشک‌شدن درخت شعر فارسی در هرات و بلکه کل افغانستان باشیم. ولی قدرت این زبان و ریشه‌دار بودن آن در دل این حوزه تمدنی، ما را به آینده امیدوار می‌سازد.