بعد از شروع ناآرامیها و اعتراضات در ایران شاهد افزایش اظهارت مداخلهجویانه برخی کشورها بودیم. آنها در واکنشهایی نهتنها از معترضان داخلی حمایت کردند بلکه با تشکیل جبهههایی بر علیه ایران قصد دارند که با فشار حداکثری این برخوردهای همراه با تحریم را ادامه دهند. در کنار اعتراضات داخلی که از سوی دیگر کشورها واکنشبرانگیز شده است، نزدیکی ایران به روسیه در جنگ با اوکراین نیز باعث شد تا کشورهای اروپایی روابطشان را با ایران به پایینترین سطح برسانند و این سیاستها در همین روند ادامه دارد، و پیشبینی میشود این روابط بهزودی قطع شود. در خبرها مشاهده میکنیم که برخی کشورها مانند استرالیا به دلیل آنچه برخورد با معترضان در ایران عنوان شده است، سفیر ایران را فراخوانده است. در این بین باید به ناتوانی در چانهزنی دیپلماسی ایران اشاره کنیم زیرا که کمکاری وزارت امورخارجه باعث شده هر کشوری به خود اجازه دهد در مسائل داخلی ایران دخالت کند. در شرایطی که کشورهای اروپایی، عربستان سعودی و اسرائیل، با محوریت آمریکا بر علیه ایران جبههای را تشکیل دادهاند ولی از سوی ایران واکنشی که بتواند مانع دخالتها و ماجراجویی آنها بشود از دستگاه دیپلماسی مشاهده نکردیم.
در تازهترین سیاستهای مداخله جویانه بر علیه ایران، وزیر امور خارجه استرالیا با هدف حمایت از معترضان ایرانی گفته است که دولت این کشور بار دیگر کاردار ایران را احضار کرده است. «پنی وانگ»، وزیر امور خارجه استرالیا در ادامه مداخله در امور داخلی ایران با هدف حمایت از اعتراضات اخیر، در سنای این کشور گفت دولت استرالیا بار دیگر کاردار ایران را به دلیل آنچه «سرکوب وحشتناک اعتراضات» خواند، احضار کرده است. استرالیا میگوید: ما به همکاری با شرکای بینالمللی خود و در داخل دولت برای افزایش فشار بر ایران به دلیل نقض فاحش حقوق بشر ادامه خواهیم داد.
«سید جلال ساداتیان»، دیپلمات پیشین و تحلیلگر مسائل بینالملل در پاسخ به این سوال که چرا دستگاه دیپلماسی نمیتواند از دخالتهای سایر کشورها در مسائل داخلی ایران جلوگیری کند، میگوید: «در ابتدا باید به این موضوع اشاره کنیم که متاسفانه در وضعیتی که برخی از کشورها با تئوری و برنامهریزی، فضای بینالمللی را علیه ایران بسیج کردهاند، وزارتخارجهای را مشاهده میکنیم که هیچ برنامهای برای برخورد و یا جلوگیری از اقدامات این کشورها و گروهها ندارد. چندی پیش ۳۵ نفر از دیپلماتهای پیشین در بیانیهای پیشنهاداتی را برای بهبود روابط ایران و سایر کشورها تهیه و منتشر کردند. توجه داشته باشید که در بین این افراد چهرههای شناخته شده دستگاه دیپلماسی حضور داشتند که با ادبیاتی انتقادی چالشهای موجود را مطرح کردند. همچنین در این بیانیه از مسئولان صدا و سیما درخواست کردیم که در میزگردهای این سازمان زمانی را هم برای مباحث سیاست خارجه با حضور دیپلماتهای پیشین طراحی کنند. متاسفانه باید بگوییم نه تنها جوابی به انتقادهای ما ندادند بلکه فضایی برای مناظره و گفتوگو هم تشکیل ندادند.»
سفیر سابق ایران در انگلستان با انتقاد از برخی سیاستهای دستگاه دیپلماسی ادامه میدهد: «همواره این نقد وجود دارد که چرا افرادی که با سیاستها و اقدامات خود فضای دیپلماسی را تحت تاثیر قرار میدهند و توجهی به روابط بینالمللی ندارند چرا مسئولیت فعالیتهای خود را برگردن نمیگیرند؟ در زمانی که برجام بین ایران و ۱+۵ به امضا رسید بسیاری به آن انتقاد داشتند و دولت پیشین را به کم کاری در این توافقنامه محکوم میکردند ولی حالا که خودشان مسئولیت احیای برجام را بر عهده دارند چرا نمیتوانند روابط حداقلی با کشورهای اروپایی و آمریکا ایجاد کنند تا این تحریمها که بر علیه ملت ایران وجود دارد برداشته شود؟ آنچه از وزیر امورخارجه مشاهده میکنیم تنها در این حد است که میگویند از آمریکا پیامهایی به دست ما رسیده است. موردی که مسئولان وزارت امورخارجه باید به آن پاسخ شفافی بدهند این است، در مدتی که سکان هدایت وزارت امور خارجه را برعهده داشتهاید چه نتیجهای را میتوانید در قالب دفاع از منافع ملی به جامعه ارائه بدهید؟ در شرایطی قرار داریم که روابط بینالمللی ایران وضعیت مناسبی ندارد و هموراه شاهد دخالت با برنامهریزی برخی دولتها بر علیه ایران هستیم ولی در مقابل هیچ جواب مناسبی در قالب روابط دیپلماتیک به آنها نمیدهیم. در پاسخ به سوال شما باید بگویم که این نشان از ضعف دیپلماسی ایران است که باید به نقدها توجه کنند و از تجربیات دیگران در جهت منافع ملی استقبال کنند.»
