- اگر به رسانه‌ها و حتی فضای مجازی و سطح شهر نگاه کنیم، اتفاقا پر از نشانه‌های ملی گرایانه شده است.
بله اکنون رسانه ملی تقریبا ملی‌گرایی را تبلیغ و به رسمیت می‌شناسد. چرا؟ دعوا سر آن یک سوم وسطی و ملی‌گرا است. من یکی از آن ملی‌گراها هستم که به سمت اسلام‌گرایان رفتم، چون تن به هژمونی غرب نمی‌دهم.
- هیچ کسی در ایران هژمونی غرب را نمی‌خواهد بحث تعامل هست آقای لیلاز
آن چیزی که آمریکا از ایران می‌خواهد تن دادن به هژمونی است و اصلا کمتر از این نخواهد بود. اتفاقا و بر خلاف نظر شما خیلی‌ها تن به این موضوع می‌دهند
ببینید ما در برجام اول به تمام خواست‌ها و گزینه‌هایی که به نظر ما مشکل را حل می‌کرد، تن دادیم. یکبار دیگر کوتاه آمدیم و شروع به همکاری با آمریکایی‌ها نمودیم. حاضر به جذب تکنولوژی شدیم. خرید هواپیما، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفتی و… می‌گویند چرا ماشین از آمریکا نمی‌خرید. من خودم یک عمر در صنعت خودرو بودم، با قاطعیت می‌گویم که واردات خودرو به ایران از آمریکا صرف نمی‌کند.
- خب چرا تکنولوژی آن‌ها را نیاوریم؟
از کشور نزدیکتری این تکنولوژی را می‌آوریم، نه از کشوری که دم به دقیقه شما را تحریم می‌کند. در این صورت ممکن است شما در آینده نتوانید از عهده پشتیبانی محصولاتی که وارد بازار کردهاید، بر بیائید.
من این هشدار را بیست سال پیش در مصاحبه‌های خودم به آمریکایی‌ها دادم. گفتم اقتصاد ایران تحت فشار غرب به سمت چینی شدن می‌رود و اگر این وابستگی به چین بیشتر شود دیگر به این سادگی نمی‌تواند از چین به سمت دیگری شیفت کند. چرا کسی این موضوع را نمی‌فهمد. مگر آقای محسن هاشمی به چین سفر نکرد تا واگن‌های مترو بخرد. چرا؟ برای اینکه قیمت شرکت‌های اروپایی ده برابر قیمت شرکت‌های چینی بود.
- درست است، مثل شرکت بومباردیر که در مترو ایران سرمایه‌گذاری کرد و تحت فشار تحریمهای آمریکا قطعات ده دلاری را بیست برابر قیمت به ایران فروخت.
آفرین. من این بلیط مترو را به چه مبلغی باید از مردم و کارگر و کارمند بگیرم که واگن آخرین مدل آمریکایی سوار بشود؟ به علاوه چین مسئله جهان است نه مسئله ایران. بالاترین مازاد فروش را به خود آمریکا دارد و عجیب است که برخی می‌گویند شما برو از کشور آمریکا خرید کن. در حالی که این کشور مهمترین وارد کننده محصولات چینی است.
سال ۱۳۶۸ آقای شیبانی در تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری در تلویزیون گفتند، مردم من خودم به آقای هاشمی رای می‌دهم اما شما به من رای بدهید. این جمله خنده‌دار است اما این خواسته اکنون توسط برخی دوستان ما مطرح می‌شود که می‌گویند جمهوری اسلامی برود از آمریکا بخرد، گر چه خود آمریکا از چین خرید می‌کند.
در نتیجه فشار اقتصادی که از سمت آمریکا بروز کرده، ما به ناگزیر به سمت چین رفته‌ایم. در این شرایط روسیه به جای هم‌پیمانی به رقیب تجاری ما تبدیل شده، راهکاری برای برون رفت از این چالش وجود دارد؟
همه کشورها رقیب همدیگر هستند. ایران هم رقیب روسیه است. دنیا چنانچه توماس هابز گفته، دنیای گرگ‌ها است. اگر غیر از این فکر کنیم اشتباه هست. جهان ما جهان توماس هابز است. جنگ همه علیه همه.
- خب برگردیم به برجام. نزدیک بیست سال مذاکره اتمی بدون هیچ دستاوردی در حال پیگیری است و به نظر می‌رسد تنها گزینه موجود غرب جنگ باشد. آیا واقعا با این حجم فشارها اصلا مذاکره موضوعیت دارد و نباید به سمت دیگری برویم؟
وقوع جنگ تقریبا در ایران غیرممکن است. خطرناک‌ترین اتفاقی که ما را به جنگ نزدیک می‌کرد، ترور شهید سلیمانی بود. اساسا آمریکا با همین هدف ترور را انجام داد. دیگر اتفاقی که ایران به مناقشه نظامی و جنگ وادارد، وجود ندارد. حتی اگر صدتا بدتر از ترامپ سرکار بیایند جنگی به وقوع نمی‌پیوندد.
اگر در دی ماه ۱۳۹۸ بین ایران و آمریکا جنگ نشد آن هم در حالیکه برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم یک پایگاه مورد هدف بیش از صد موشک قرار گرفت، دیگر جنگ بین ایران و آمریکا نخواهد شد. ما از نقطه گریز هسته‌ای عبور کرده‌ایم و از این به بعد سرازیری هست و این من را ناراحت می‌کند که روشنفکران ایران متوجه این موضوع نمی‌شوند که الان زمان بهره‌برداری همه رنج‌هایی هست که متحمل شده‌ایم.
تو میدانی چرا؟ رشد اقتصادی ما هشت فصل پیاپی هست مثبت شده است. ما از بهار سال ۱۳۹۹ وارد منطقه رشد شدیم. در همه کشور جهان که بدترین تحریمهای دنیا را تحمل کرد و همزمان با کرونا مواجه شد ایران بود.
تحریم‌هایی که بر علیه روسیه وضع شده است من معتقد هستم ده درصد تحریمهای ایران هم نیست! قایق تفریحی آقای آبراموویچ در پنجاه بندر تحریم می‌شود بعد اسم این راه می‌گذارند پنجاه تحریم بر علیه روسیه وضع شد! در حالی که مهمترین تحریم سوئیفت و تحریم نفت هست که شامل تحریم روسیه نشده است. الان که من خدمت شما نشستم درآمد روسیه از صادرات انرژی حدود چهل میلیارد دلار در ماه هست. امروز که من خدمت شما نشستم ارزش روبل نسبت به دلار سی و شش درصد بیشتر از سال گذشته در همین روز هست
وقتی کسی دنبال این موضوع‌ها در ایران نمی‌رود هر چرت و پرتی را که سی ان ان می‌گوید قبول می‌کند و می‌آیند می‌گویند روسیه بزودی از بین می‌رود؟ کجا از بین می‌رود در حالیکه روی دریایی از اسکناس نشسته است. اصلا کشورهایی مثل ایران و روسیه تحریم‌پذیر نیستند! بخاطر شرایط جغرافیایی که دارند. ما ایرانی‌ها بدترین تحریم تاریخ بشر را تحمل کردیم
- نقش رسانه ملی و کارشناسانی که می‌آورند در تبیین این مسائل برای مردم پس کجاست؟
رشد نقدینگی ایران که منفی دو دهم درصد در فروردین ماه شده است! خبری که در رسانه ملی پخش شد این بود که یک لگد هم به روحانی بزنند و یک تعریف ضمنی هم از آقای احمدی‌نژاد بکنند. ما به رسانه ملی کاری نداریم، اصلا ملی نیست! رسانه مردم ایران نیست. یک چیزی است مثل بقیه و من رسانه ملی ایران را در حد ایران اینترنشنال می‌دانم و تلویزیون …. چون من همه این شبکه‌ها را میبینم. تلویزیون ما و ایران اینترنشنال و شبکه تلویزیونی… و صدای آمریکا همه در یک بسته هستند. بوق و کرونا هستند تا اینکه رسانه باشند.
- برگردیم به مسئله اقتصاد
ما در شهریور سال ۱۴۰۰ از رکورد جی دی پی ایران که در سال ۹۶ بوده است عبور کردیم. تولید صنعتی ما ۲۰ درصد بیشتر از سال ۹۶ هست.
قابل توجه برخی دوستان، کشور بریتانیا که تحریم هم نداشته چهار ماه بعد از ایران به قله سال ۲۰۱۷ میلادی خودش رسیده است. این‌نگاه خود ویرانگری که ایرانیان دارند که هم در جناح راست هست و هم در جناح چپ که ما هیچی نیستیم در هیچ کشور دنیا وجود ندارد.
در رسانه ملی می‌گویند همه گناه‌ها تقصیر حسن روحانی بوده انگار نه انگار که ایران کرونا داشته انگار اصلا بدترین تحریمهای جهان در دوره ایشان اتفاق نیفتاده است البته آقای حسن روحانی هم رفتار خودش باعث شد و هم ماهیت دولت او. دولت روحانی یک دولت یتیمی هست و در داخل ایران صاحب ندارد. الان تمام رئیس جمهور‌های ایران طرفداران خودشان را دارند الا دولت روحانی که انگار اصلا وابسته به جایی نبوده است آن‌هایی هم اطراف ایشان بودند دنبال منافع خودشان بودند. ما باید در هر دولتی علمی صحبت کنیم و بد و خوب آن را بگوییم.
- آقای لیلاز مردم دنبال رفاه و امنیت اقتصادی خودشان هستند و با اینکه به گفته‌ی شما ما رشد اقتصادی در این چند مدت داشتیم نه تنها تغییری در وضعیت معیشتی مردم ایجاد نشده است بلکه گرفتار تورم و گرانی‌های کمرشکن شدند! شما میخواهید نادیده بگیرید؟
ما در داخل آسیب بسیار وحشتناکی از تورم خوردیم! و در طول تاریخ ایران طول موج این تورم بی‌سابقه هست! . بدترین دوره تورم تاریخ مکتوب ایران برای جنگ جهانی دوم بوده است ولی اکنون در تورم بالاتر از آن هستیم.
آن دوران تورم جنگ جهانی دو سال طول کشید اما در حال حاضر این تورم فعلی چهار سال طول کشیده است و ما اکنون در سال پنجم تورم بالای ۳۵ درصدی هستیم! این مسئله جامعه را پوک کرده است و طبقه محروم جامعه را نابود کرده است! به قول انگلس تورم دزدی شبانه دولت‌ها از جیب مردم هست. تورم دزدی دولت‌ها برای ایجاد طبقه اجتماعی هست و این جمله برای خودم هست که یک طبقه اجتماعی جدید خلق کنند. توده مردم بخاطر تورم به خاک سیاه نشستند! این تورم نصف آن برای تحریم‌ها هست و بقیه برای حکمرانی داخلی هست! ولی ما همه این داستان‌ها را پشت سر گذاشتیم. در آمد نفتی ایران در سال گذشته طبق گزارشات اوپک ۲۸ میلیارد دلار بوده است. ما به بازار ارزی غیر نفتی رسیدیم
- خب این فاجعه هست. الان بنده این اطلاعات را در اختیار مردم بگذارم چه پاسخی می‌توانم به مردم بدهم که قانع شوند؟ من چه جوابی به کسانی که بیماران پروانه‌ای دارند بدهم؟ بگویم ما به بازار ارزی غیر نفتی رسیدیم؟
اولا اینکه ما بیمار پروانه‌ای داریم و نمی‌توانیم آن را درمان کنیم اساسا مسئله داخل هست و ربطی به اوضاع و امضای برجام ندارد. ثانیا پروژه‌ای وجود داشته که ایران سرنگون و ساقط بشود.
اسبی رفت پیش رئیس سیرک گفت آقا یک شغلی به من بدهید من بیکارم صاحب سیرک می‌گوید صرف اسب بودن کفایت نمی‌کند شما باید یک هنری هم داشته باشید. اسب می‌گوید احمق یک اسب در حال گفتگو با تو هست. این کشور قرار بود بمیرد. آقای جان بولتون در سال ۲۰۱۸ دست در دست آن خانم سرکرده تروریست‌ها می‌خواستند در تهران جشن پیروزی بگیرند اما هیچی گیر آن‌ها نیامد. این رژیم با ثبات‌تر از کشورهای همسایه هست. بنده یک سوالی از شما دارم و از تمام متخصصان علوم سیاسی، یک کشوری مثل ایران و یا هر کشوری در دنیا یا باید منشا آن وابسته به خارج باشد و یا به داخل و ملت خودش. آیا گزینه سومی هست؟ پس چرا این حکومت با اینهمه فشار مانده است؟ خب همین ملت حمایت می‌کند.
- خب چرافشار باید روی مردم باشد؟
این مسئله مسئله داخلی هست. شما هزار بار دیگر هم بپرسید من هزار بار دیگر جوابم این خواهد بود ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران ساختار فاسد شده است و تار و پود آن فاسد شده است. به قول آیت الله خامنه‌ای شما با یک دستمال کثیف میخواهید یک شیشه را پاک کنید. بله بدتر می‌شود. این دستمال دیگر به کثافت آغشته شده است.
شما میخواهید در برجام وا بدهید در حالیکه اصلا مسئله شما آنجا نیست؟ یک نفر بیاید ثابت کند چند درصد مسائل اقتصادی اجتماعی ایران برای برجام هست؟
- زیر بیست درصد هست؟
خیلی دقیق گفتید ولو تصادفی. این حرفی هست که آقای هاشم پسران در مقاله‌ای در اسفند سال گذشته بعد از صد و پنجاه صفحه ثابت کرده است کمتر از بیست درصد مسائل ایران بین‌المللی هست و حتی به برجام اشاره نکرده و گفته‌اند مسئله بین‌المللی هست. اینکه شما یک ماشین چاپ اسکناس گذاشتید و از طریق شبکه بانکی خودتان توده مردم را غارت میکنید کجای این به برجام ربط دارد؟
بین سال‌های ۹۴ تا ۹۶ پنجاه میلیارد دلار فرار سرمایه از کشور صورت گرفته است. مردم، بعد از امضای برجام ظرف سه سال فرار سرمایه ثبت شده داریم و آن‌هایی که ثبت نشده را اصلا نمی‌دانیم چقدر هست. این اقتصاد مثل معده بیمار، بیرون روی پیدا کرده است. اصلا بیاییم بگوییم تمام درب‌های ایران به سوی خارج باز باشد. از این بهتر؟
شما یک مورد یک بار بیایید بگویید سرمایه گذار خارجی بدون سرمایه‌گذار داخلی در یک کشور سرمایه‌گذاری کرده است. هر سرمایه‌گذار خارجی یک شریک داخلی می‌خواهد اما همه سرمایه‌ها دارد فرار می‌کند. مگر اکنون کمبود پزشک نداریم و فشار می‌آورند آقای روحانی ظرفیت را کم کرده است. یک نفر پیدا نمی‌شود بگوید ما ایران را تبدیل به کشوری کردیم که دیگر قابل زیست نیست و هر چه تربیت میکنیم از ایران می‌رود حالا شما ظرفیت تولید پزشک را دو برابر کنید و دو برابر خوشحالی برای آمریکایی‌ها و کانادایی‌ها درست کنید
- یعنی ما یک رشد اقتصادی داریم که از نظر مردم پنهان هست؟
نه اینطور نیست از من سوال نکردید و نپرسیدید. اولا ما سعی میکنیم بخشی از قدرت خرید از دست رفته مردم را جبران کنیم ثانیا این ثروت تولید شده به صورت فرار سرمایه از کشور خارج می‌شود ثالثا مگر در دو سال گذشته مگر نرخ تورم نود درصد نبوده است؟ اگر در مهر یا آبان سال ۹۹ قیمت دلار سی هزار تومان بوده است با نرخ تورم ۹۰ درصدی قیمت دلار باید شصت هزار تومان باشد.
- چرا این اتفاق حادث نشد؟
چون بخاطر افزایش عرضه دلار در بازار هست. شما آدرس را سوال نکردید که بنده بگویم. چه نیرویی قیمت دلار را ثابت نگه داشته است؟ رشد اقتصادی ایران رشد صادرات ایران که بخشی رسمی هست و بخشی از آن غیر رسمی هست که آن بخش غیررسمی را نه ترامپ میبند و نه داخلی‌ها می‌بینند و الا آن را هم به گند می‌کشیدند. اقتصاد ایران به عنوان یک موجود زنده مشغول به کار هست اما شبکه توزیع منابع که پوسیده شده است اصلا اهمیت ندارد شما چقدر منابع داخل آن بریزید، بشکه‌ای که ته ندارد مهم نیست شما چقدر توی آن بریزید. این بشکه حتی سوراخ نیست که بگوییم چنتا سوراخ هست این بشکه اصلا ته ندارد حالا با رشد اقتصادی باشد یا با امضای برجام باشد اهمیتی ندارد چون این شبکه توزیع منابع پوسیده است و از بین رفته است. وقتی ته این بشکه را نبستند آب‌بندی نکردند جلوی فرار سرمایه را نگرفتند همین چند صد کیلو اورانیوم نازنین را هم بدهید برود چون چیزی گیر مردم نمی‌آید شگفتا که کسی درک نمی‌کند این حرف لیلاز را که اگر سه برابر شدت درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۱ یک لبخند به لب مردم نیاورده است چی باعث می‌شود که سی برابر آن لبخند به لب مردم بیاورد و باری از مشکلات اقتصادی آن‌ها بردارد؟
تمام زیان‌های ده درصد سقوط جی دی پی ایران در سال‌های ۹۷ و ۹۸ تمام آن تا نیمه سال ۹۹ جبران شده است و اقتصاد ایران اکنون بزرگتر از سال ۹۶ هست.
- راهکار برای بستن بشکه‌ای که ته و انتها ندارد چیست؟
داخل کشور بنابراین من برای طرفداران برجام نگران هستم. بنده مخالف امضای برجام نیستم. تصویر ژئوپولیتیک و اقتصاد جهان به گونه‌ای تغییر پیدا کرده است که ایران از عوایدی از برجام نخواهد داشت. بیایید اقتصادی به موضوع نگاه کنیم. اگر موضع آقای سعید جلیلی هست قبول، مخالف اصلاح طلبان هست قبول، من می‌گویم اگر دولت آمریکا دو سال دیگر عوض بشود و بیاید بگوید برجام بی‌برجام آنگاه ما این اورانیوم را هم دادیم رفته و دوباره نقطه سر خط هستیم!
- مشکل اینجاست بود و نبود برجام هم برای مردم تفاوتی ندارد جناب لیلاز
آفرین من هم همین را می‌گویم و در این دو سال هم اگر برجام امضا شود اروپایی‌ها با ایران کار نخواهند کرد.
- چرا؟ دلیل شما چیست؟
برای اینکه دفعه قبل هم همین کار را کردند. بله توتال به ایران آمد و چندی بعد از ایران رفت. بله بنز و ولوو اصلا حاضر نشدند به ایران بیایند چون آگاهی داشتند که چه اتفاقی خواهد افتاد. اگر بنا هست فقط با چین و روسیه کار کنیم خب همین الان هم با آن‌ها تجارت داریم با برجام یا بدون برجام
- توضیح بیشتری می‌دهید؟
یک پیش بینی برای شما بکنم. تمام تحلیل‌های بین‌المللی و ترس رهبران جهان از پاییز و زمستان امسال هست. روسیه امیدوار هست برای سومین بار زمستان بتواند برای آن‌ها معجزه کند. بار اول ۱۸۱۲ سر ناپلئون عمل کرده است و بار دوم در سال ۱۹۴۱ در جنگ با آدولف هیتلر و امسال بر سر آمریکا و غرب! روسیه منتظر هست از این بحرانی که احتمالا پیش خواهد آمد استفاده کند و به نظر من آقای رئیسی در این زمینه بسیار خوب عمل کردالبته به نظر من.
- در چه زمینه‌ای؟
در مقابل بحرانی که ممکن هست پیش بیاید. ما از لحاظ غذا بشدت مشکل داریم و آسیب‌پذیر هستیم اما اکنون دیگر اینطور نیست و در همین دو سه ماه اخیر این مشکلات را برطرف کردند و آگاهی و اطلاعات از موضوع دارم و اقدامات مهمی صورت گرفته است! تحلیل این هست زمستان امسال زمستان ویژه‌ای هست هم از باب غذا و خوراک و هم از باب سوخت و انرژی. چاره آن برای ایران همین روشی هست که به جلو می‌رود چون ما غذای خودمان را با روسیه می‌توانیم تامین کنیم و تا آنجا که من می‌دانم ایران اینکار را انجام داده است.
بحث انرژی باقی می‌ماند که غرب باید امیتاز بدهد. غرب و آمریکا باید خسارت خروج از برجام را به ایران بپردازد! سیصد میلیارد دلار ایران کسری در آمد پیدا کرد و با انواع و اقسام مشکلات پزشکی مواجه شدیم و کسری فروش نفت ما هم اکنون دارد جبران می‌شود به همه جا نفت می‌فروشیم. می‌گویند آمریکایی‌ها کوتاه آمدند؟ غلط کردند که کوتاه نیایند و چاره‌ای جز این ندارند. این نگاه‌های ایده آلیستی و فانتزی برخی از دوستان ما هست که می‌گویند آمریکا دارد کمک می‌کند این حرف‌ها بی‌ربط هست همه مطابق منافع خودشان هست و ایران هم مطابق برنامه‌های خودش مشغول به کار هست و اینجا باید ایستادگی کرد و امتیار ویژه از آمریکا بگیرد، اعم از تروریست شناختن سازمان مجاهدین خلق، اعم از گرفتن تضمین اقتصادی، اعم از گرفتن تضمین امنیتی که دوباره سر خط اول برنگردیم. بنابراین بنده قسم میخورم در شرایط و شاکله فعلی برجام برای مردم هیچ سودی ندارد! گرانی ایجاد شده خب یکبار اتقاق افتاده است نباید دیگر اتفاق بیوفتد. این که این تورم و گرانی پنج سال هست ادامه دارد این فساد داخلی هست.
شبکه بانکی ایران مظهر فساد در جمهوری اسلامی ایران هست. ! تاکید می‌کنم جمهوری اسلامی ایران نه ایران چون ما بانک خصوصی نداریم و هر بانکی سر آن به یکی از نهادهای قدرت وصل هست! این سخن من خیلی رادیکال هست. شما با گفتن این حرف از زبان من ترسیدید حتی از شنیدن آن ترسیدید بنابراین اگر کسی شرف دارد بیاید پشت سر من بایستد که من بگویم وقتی مسئله ما برجام نیست و آدرس برجام را می‌دهی یعنی به فاسد‌های داخلی می‌گویید بیا پشت سر من پنهان شوید.
ایران باید با این فساد برخورد کند که مظهر این فساد بانک هست. دوم رانت هست که ما در حوزه‌های مختلف مثل پتروشیمی در صنایع و فلزات تو بانک‌ها و شرکت‌های بیمه داریم که هیچ کدام از اینها خصوصی نیست هر کدام به یک نهادی وصل هستند! باید با اینها برخورد شود و بنده با همین شفافیت همین مطالب را خدمت خود آقای رئیسی بیان کردم.
- نظر آقای رئیسی چه بود؟
اجازه بدهید هر آنچه که شنیدیم را فعلا نگوییم و بعدا صحبت میکنیم
- یک مقدار آن را اگر می‌شود بیان کنید؟
خب به هر حال من از گفتگوهایی که داشتم دولت را علاقمند میبینم که بتواند این موضوع را حل بکند
- واکنش آقای رئیسی به صحبت شما چه بود؟
گوینده فقط من بودم و ایشان صحبت نکرد و من آنجا مطرح کردم اگر همه مسائل ایران را بخواهم مطرح کنم اول تورم هست و علل تورم در بانک هست و بانک هم یک راه بیشتر ندارد جز برخورد. با بانک‌های دولتی و شبه خصوصی برخورد کنید و من می‌دانم که اینکار را شروع کردند. نقاط امیدوار کننده‌ای میبینم اما سرعت آن خیلی کم هست.
- یعتی مقاومت شدید می‌شود؟
بله و من معتقدم ما یک آخرالزمان بانکی در پیش داریم و یک روز قیامت بانکی در پیش است. بنابراین من به آینده خوشبین هستم و بخشی از فشارها را که از خارج بوده همه را پشت سر گذاشتیم و بخشی از مشکلات را که شما گردن تحریم می‌اندازید من گردن کرونا می‌اندازم. الان آقای رئیسی تحریم و کرونا در دوران روحانی را نمی‌بیند و اصلاح طلبان کرونا را نمی‌بینند و این نگاه اشتباه هست! منظورم از آقای رئیسی دولت ایشان هست که حتی در تبلیغات خودشان این مسائل را می‌گویند.
پس دونالد ترامپ این وسط بیگناه هست و همه تقصیر حسن روحانی هست؟ اگرچه من معتقدم روحانی می‌توانست خیلی بیشتر از اینها کار کند و در برخی موارد من از ایشان عصبانی هستم. مثلا در چین یکی از بزرگترین اقتصاد‌های جهان ما دو سال سفیر نداشتیم و هنوز متوجه نشدم چرا این اتفاق افتاد؟ آقای ظریف هم نتوانست به من توضیح بدهد که چرا در چین دو سال سفیر نداشتیم! و به هیچ کسی توضیح ندادند که چرا ما در مهمترین مقطع تاریخ ایران یگانه پنجره‌ای که می‌توانست باز باشد و ما را از خفگی نجات دهد ما سفیر نداشتیم و دائم امیدوار به امضای برجام بودند. خب خیلی بعید هست کسی مثل آقای دکتر ظریف دو سال سفارت چین را خالی بگذارد و چرایی آن برای بنده هم عجیب هست. برای من هم عجیب هست و سفیرها و نماینده‌هایی هم که در آن هشت سال داشتیم حتی نمی‌دانستند LC چی هست و درک صحیحی از اقتصاد و سیستم بانکی نداشتند!
خاطره‌ای از آقای دکتر همتی بگویم. ایشان پیش من آمد و گفت سفارت چین را بپذیرم و یا اینکه به بانک مرکزی بروم؟ اوایل سال ۹۸ بود و بنده هم با آقای سیف رئیس وقت بانک مرکزی رفیق هستم. من تصور می‌کردم که من بخاطر رفیق خودم بخواهم ایشان را گمراه کنم و البته این حدس من هست. من به آقای همتی گفتم من اگر جای شما بودم و مورد پرسش قرار میگرفتم من سفارت چین را ترجیح میدادم. آقای همتی پرسیدند چرا؟ من گفتم برای اینکه ما تا حالا سفیر اقتصاددان در چین نداشتیم و شما اقتصاددان هستید و اکنون در دنیا حداقل در چند دهه اخیر کشوری به اندازه چین برای ایران مهم نبوده است.
آقای همتی برای دو هفته به چین رفتند و سفیر شدند و بعد برگشتند ایران! چه بسا اگر ایشان در چین مانده بودند ما الان وضعیت بهتری داشتیم و البته اشاره کنم زمانی که آقای همتی در بانک مرکزی حضور داشتند خیلی کار کردند و من منصفانه می‌گویم به نظر من بعد از آقای نوربخش بهترین رئیس بانک مرکزی آقای همتی بوده است و کاش در روال فعلی نمی‌افتادند و الا تا اکنون هم سفیر چین باقی مانده بودند! همه اینها را گفتم تا بگویم تا چه حد برای من مسئله چین مهم بود و یک آرامش خاطری بود اگر آقای همتی در چین بود. کسی که اقتصاد می‌داند تجارت بلد هست و از مشکلات ایران آگاهی دارد چون مسئله اصلی ما بانک‌ها هستند و اگر گره‌های بانکی را باز کنیم ایران شکوفا می‌شود و مسئله اصلی من آمریکا بود و الان هم هست و ما تا مسئله خودمان را با آمریکا حل نکنیم آمریکا رها نخواهد کرد. مثل آمریکا و ویتنام یک برخورد ایران باید با آمریکا داشته باشد.
- یعنی جنگ را توصیه میکنید؟
البته نه در اشل جنگ بلکه در اشل اقتصادی آمریکایی‌ها باید ناامید بشوند از دخالت در ساختار داخلی ایران مثل ویتنام که نا امید شدند و جنگ را رها کردند. شما می‌گویید چرا با آمریکا عادی برخورد نکنیم؟ مگر آمریکا جایی با کشوری عادی برخورد می‌کند؟ نه آمریکا بلکه همه دنیا همینطور هست. چرا رابطه طالبان با ایران خوب هست؟ چون حکومت ایران قوی هست و اگر یک ذره ایران کوتاه بیاید همین طالبان باعث دردسر برای ایران می‌شود و اگر آن‌ها هم ضعیف شوند ما هم آن‌ها را خواهیم خورد. دنیا دنیای توماس هابز هست برادر من.
خب ما اصل داستان را در تحریم پشت سر گذاشتیم و همه‌ی این مشکلاتی که می‌بینید که اصلاح طلبان و یا طرفداران برجام که به اشتباه می‌گویند حل می‌شود من نگرانیم این است که اگر برجام امضا شود و مسائل حل نشود! آن وقت چه جوابی برای حل نشدن مشکلات میتوانید بدهید؟ برجام یک فرصت کوتاهی به شما می‌دهد و بعد تحریم اول بعد تحریم دوم. در سال ۹۵ رشد اقتصادی ما ۱۳ درصد شد و در سال ۹۶ به زیر ۴ درصد سقوط کرد.
اگر قرار بود سیستم غرق آب درمانی مشکلات ما را حل کند در سال ۱۳۹۰ رشد اقتصادی ایران باید به ۳۰ درصد می‌رسید آنهم با ۹۷ میلیارد دلار واردات. رکورد در آمد نفتی تاریخ ایران برای سال ۱۳۹۰ برای دولت آقای احمدی‌نژاد با رقم ۱۲۰ میلیارد دلار هست و با ۹۷ میلیارد دلار واردات رکورد واردات در تمام تاریخ ایران شکسته شد! . اگر قرار یود سیستم غرق آبی کار کند سال ۹۰ کار می‌کرد و یا در سال ۹۶ موفق می‌شد
- راجع به سیستم غرق آبی توضیح می‌دهید؟
یعنی سیستم پول‌پاشی و این اشتباه هست. ما باید با فساد مبارزه کنیم. مسئله ایران وفادار سالاری هست. اینکه هر کسی ریش بلند‌تر داشته باشد ولاالضالین را غلیظ‌تر بگوید و صرفا ابراز وفاداری داشته باشد نسبت به حاکمیت بیشتر جایگاه پیدا می‌کند به نسبت کسی که کارآمد هست. همین حوادث متروپل و امثالهم معضل و دعوای مدیرگزینی هست که ما در دهه شصت انجام دادیم. اکثر مدیرهایی که دهه شصت از فیلتر ما رد شدند الان به سمت مدیرکل رسیدند. بیل مکانیکی را وسط ریل می‌گذارند و چای می‌خورند و همین مدیران اکنون مشغول گزینش مدیران سال‌های ۱۴۲۰ و ۳۰ را گزینش می‌کند و نظام مدیریتی ما در سراشیبی تند به سمت ته دره در حال حرکت هست. ما مدیر درست در کشور نداریم. نمونه همین تصمیم اخیر دولت برای مهار اجاره خانه‌ها.
- به نظر شما آیا این مسائل و مشکلات اقتصادی به صورت دستوری حل می‌شود؟
آفرین. اینکار درست مثل این هست که یک سد در حال شکستن هست و یک نفر بخواهد با دو دست جلوی آن را بگیرد. این شاکله نگاه من هست و من هرگز مسائل داخلی را دست کم نمی‌گیرم و من بیشتر از اکثر منتقدان به مسائل ایران واقف هستم و می‌توانیم داخل دانه به دانه آن‌ها بشویم و صحبت کنیم. البته هیچ کدام از اینها لاینحل نیستند و همه راه حل دارد.
به برجام اگر برگردیم آن نامه شصت و یک اقتصاددان هم اشتباه بود. یکی از اشتباهات این بود که ما با امضای برجام می‌توانیم فرصت این را پیدا کنیم که مشکلات را در داخل حل کنیم و این صحبت غلط هست چون هرگاه در آمد ما بالا رفته اصلاحات بلاموضوع شده است. هرگاه درآمد ارزی ایران بالا رفته برنامه ریزی ما بلا موضوع شده است. جالب آنکه هرگاه در آمد نفتی ایران پایین آمده نیز برنامه ریزی بلاموضوع شده است چون وقتی منابع ندارید چگونه برنامه ریزی کنید؟
مسئله ساختارها است که باید اصلاح شود. اشتباه دوستان ما این هست که اگر برجام را امضا کنید و سیلاب پول نفت به داخل سرازیر شود ما شروع به اصلاح میکنیم. الان اتوبوس دست دوم کامیون دست دوم وارد می‌کنند.
شما نمی‌توانید تصور کنید بعد از آزاد شدن واردات کامیون دست دوم، قیمت کامیون دست دوم در اروپا تا پنج برابر افزایش پیدا کرده است و باور نکردنی هست. ایران بازار ماشین دست دوم در دنیا را بهم ریخته است. خب اگر برجام را با این وضعیت امضا کنید دوباره می‌روید یک سری آشغال دیگر وارد میکنید. این کشور حکمرانی درست نیاز دارد. این سخن من رادیکال‌تر از موضع شما هست. شما وقتی برجام را امضا کنید هر اصلاحی بلاموضوع می‌شود و اتفاقا اصلاح سیاسی هم بلاموضوع می‌شود.
در آخر این مسئله را عرض کنم که هر جایی دیدید من اشتباه می‌کنم بفرمایید. من استقبال خواهم کرد.
