فرهنگ عامه

جشن آتش‌افروزان | مرتضی رحیم‌نواز

برگزاری این جشن را می‌توان در همه شهرها و روستاهای ایران سراغ گرفت، ایرانیان در این شب بر این باورند که با افروختن آتش و پریدن از روی آن، بیماری، ناراحتی و نگرانی‌های سال کهنه را به آتش می‌سپارند و سال نو را با آسودگی و شادی آغاز می‌کنند

درباره پوشش و لباس زنان در جزیره کیش | مرتضی رحیم نواز

سبزی پلو با ماهی | مرتضی رحیم‌نواز

بهداشت و تغذیه در تعطیلات مراسم نوروز باستانی | گلبن سهراب

تئاتر و بهار، تلاشی برای زدودن زشتی و پلشتی | مجید گیاه‌چی

یکی از مهم‌ترین آیین‌های نمایشی نوروز، «میر نوروزی» است، آیینی که مشابه آن‌را که با «قربانی کردن» و «شاه‌کشی» پیوند دارد، می‌توان در بسیاری دیگر از فرهنگ‌ها هم یافت. در فرهنگ ایرانی این آیین در پنج روز آخر سال که به آن پنجه‌ دزدیده می‌گفتند، اجرا می‌شد.

گفتگوی مریم حق‌شناس با فرهنگ جولایی:

نوروز در رادیو ایران

هیچ کدام از کارها در این برنامه با هماهنگی نبود، برای اولین باردر برنامه و در فواصل کار از موسیقی موسیقدانانی که هیچ کدام مجوز نداشتند استفاده کردم. در نوروز ۶۸ به صورت رسمی به مراسم سیزده به در پرداختم. تا آن زمان هیچ رسانه‌ای حق نداشت به آن بپردازد.

نوروز، جشن بیداری | جعفر حمیدی

نوروز جشن غرور است و جشن شادمانی و جشن دل ایرانیان است و ایرانی باید به این جشن و سایر جشن‌ها ببالد و بنازد و افتخار کند که همه اینها را داشته است و نمی‌توانسته بدون اینها زندگی کند.

بازشناسی نمادهای انسانی نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

در فولکلورِ ایرانی شاید هیچ عنصر شناخته شده‌تری از عمو نوروز نداشته باشیم. پیرمردی با مو و ریش سفید و کلاه نمدی که عصا به دست در شهر می‌چرخد و دیدن او نخستین نشانه‌های پایان زمستان و آمدن بهار قلمداد می‌شود.

سیمای جهانی نوروز ایرانی | مرتضی رحیم‌نواز

یکی از بارزترین نمادهای مشترک تمدنی ـ فرهنگی میان هر یک از این کشورها، «نوروز باستانی» است که به‌عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌ها در حوزه تمدنی جنوب آسیا، امروزه بیش از 300 میلیون نفر در 11 کشور مختلف جهان در جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبه‌قاره هند و بالکان را به پاسداشت خود واداشته است.

آداب و رسوم نوروزیِ تاجیکان | دلشاد رحیمی*

نیاگان تاجیکان از دوره‌های باستان سعی و کوشش می‌نمودند، که گذشتن وقت را با واحد و معیارهای گوناگون نشانه‌گیری و اندازه کنند. مردم تاجیک زمان برابر شدن شب و روز یا خود اعتدال بهاری، فرا رسیدن جشن نوروز را از روی نشانه‌های زیادی مقرّر می‌نمودند.

نظام اسطوره‌ای نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

نوروز، نسبت‌های دیگری نیز با اساطیر ایرانی دارد، از آن جمله بایستی متوجه داستان «جم» باشیم. جمشید، پادشاه اسطوره‌ای زمین است که توانست به فره ایزدی دست پیدا کند. او پادشاه افسانه‌ای دوران شکوهمندی آریائیان به شمار می‌آید.

نوروز در هرات؛ بقای زندگی | مینو سلیمی

در فرهنگ فارسی‌زبانان شادی، جایگاه ارزنده‌ای دارد. داستان‌های بازمانده از تاریخ نمونه‌های فراوانی از این امر را نشان می‌دهند. آغاز فصل تازه، زمان برداشت محصول، بهار طبیعت، پاسداشت زمین و داستان‌های اسطوره‌ای ریشه‌دار و بازمانده از سلسله‌های پیشدادیان و کیانیان و غیره هرکدام برای برگزاری آیینی نو انگیزه‌ای ارزشمند بودند. شادمانی نهفته در دل این جشن‌های آیینی پرشور، روح خموده انسان اسیر در روزمرگی را رهایی و تازگی می‌بخشید و برای آغاز فعالیت و فصلی دیگر آماده می‌کرد.

نوروز و دیپلماسی میراث فرهنگی | رضا دبیری نژاد

میراث فرهنگی به مثابه محصولی بینافرهنگی که بر پایه تبادلات فرهنگی استحکام یافته است، سعی می‌کند حوزه‌های مشترکی را جستجو کند و افراد را به واسطه قرارگیری در این حوزه‌های مشترک دارای امنیت و قرابت بیشتر بکند تا جهان و زندگی قابل فهم باشد.

نمادشناسی سفره هفت‌سین و نوروز | مرتضی رحیم‌نواز

تمدن استوار و پابرجای ایرانی، در یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های فرهنگی خود به‌خوبی توانسته از عهده تکمیل فرایند نمادسازی برآمده و مهم‌ترین جشن باستانی جامعه خود را به انواع مختلفی از آن‌ها بارور سازد.

حال و هوای عید در تاجیکستان | عباس نظری

اجیکان به راستی مردمانی بسیار ساده و صمیمی و مهربان و بسیار شاد هستند علیرغم زندگی در حاکمیت و حکومت ۷۰ساله شوروی همچنان به فرهنگ و ادبیات فارسی عشق می‌ورزند به جرات می‌توان گفت در کشورهایی که به عبارتی کشورهای قلمرو فارسی زبانان نامیده می‌شود آداب و رسوم و سنن گذشته‌ای که کمابیش در کشور ما و بیشتر در شهرستان‌ها نیز به چشم می‌خورد بیشترین سهم را در نگهبانی و حفاظت از فرهنگ و ادبیات و آداب و رسوم ایران قدیم را دارند

کارت تبریک عید | مجید جلیسه

تولید انبوه کارت پستال در سال ۱۳۰۹ خورشیدی و در خیابان شاه‌آباد بود. کارت پستال‌های چاپی با مهر شرکت سید عباس کاشانی و برادران که در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ به صورت وسیعی توزیع و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نوروز، فرهنگِ هویت‌ساز | فریدون مجلسی

نوروز همچون موسیقی و هنرهای دیگر است. مانند کتاب و گزارشی از خوبی‌ها و فرزانگی‌های پیشینیان است، نه بازتاب چالش‌ها و خشم‌ها. رنج و زیانی در کار آن نیست، هفت‌سین رنگارنگ نمادینش نیز جز شادی و امید و خرمی پیامی ندارد.

گفتگوی مرتضی رحیم نواز با میرجلال‌الدین کزازی

نوروز، جشن رستاخیز

در هر گوشه‌ای از این جهان پهناور که این درفش افراخته بشود می‌توانیم بی‌گمان باشیم و باور بداریم که فرهنگ ایرانی تا آن گوشه راه برده است. نوروز نه تنها در ایران جغرافیایی کنونی بزرگ داشته می‌شود و برگزار می‌آید، بلکه در قلمروهای دیگر ایرانی نیز که از ایران جغرافیایی پهناور ترند شناخته شده است و کارکرد دارد، در ایران تاریخی به همان سان در ایران بسیار پهناور فرهنگی

آئین‌های پیشوار نوروزی | ندا مهیار

آئین سوری یا جشن چهارشنبه‌سوری که در آخرین سه‌شنبه سال خورشیدی انجام می‌گرفت را بایستی از مهم‌ترین جشن‌های پیشواز نوروز برشمرد که با مجموعه‌ای از رسوم همچون برافروختن آتش، تهیه آجیل و رقص و پای‌کوبی همراه بوده است

سیاست همسایگی در نوروزستان | سید رسول موسوی

سیاست همسایگی روسیه که پس از فروپاشی شوروی توسط این کشور دنبال می‌شود، در تمامی اسناد سیاست خارجی روسیه دارای اولویت است و بر بنیاد ژئوپلیتیک استوار بوده و تلاش دارد جایگاه روسیه را در بین کشورهای پسا شوروی تحکیم نماید. سیاست همسایگی روسیه با اسامی و ابتکارات مختلف دنبال شده و عمدتا تلاش نموده تا از طریق ایجاد ساختارهای همکاریهای اقتصادی آن را دنبال کند. اتحادیه اوراسیا آخرین نمونه سیاست همسایگی روسیه محسوب می‌شود.

مراسم سنگ زنی در استان سمنان | ژیلا مشیری

سنگ زنان دسته‌ای از دسته‌های عزادارند که با در دست گرفتن دو قطعه چوب که به شکل خاصی خّراطی شده، روبروی هم در دو صف یا بیشتر قرار می‌گیرند. بعد از آن عزاداری با خواندن ورد تک خوان و با ریتم مخصوص آغاز می‌شود. چند نفری هم در کنار تک خوان او را همراهی می‌کنند و نوحه‌ای را که او می‌خواند، تکرار می‌کنند.

آیین محرم در شهرستان تیران | پرویز فیضی

در شب شام غریبان شمع روشن کرده و تقریباً فضای مساجد و حسینیه‌ها با شمع تزئین می‌شود. عده‌ای از افراد نیز با گرفتن شمع در دستشان نشان می‌دهند که عزادار امام حسین (ع) هستند. در این شب هیئت‌ها به امامزاده تیران می‌آیند و در آنجا سینه زنی کرده و بعد به حسینیه و مساجد خودشان باز می‌گردند.

جشنواره شبهای فرهنگی سیندخت در کافه تاریخ

دور باد از تو ریای ریاکران و مکر مکاران و ظلم ظالمان ای افغانستان سرزمین خوبان (کافه تاریخ)

هر چقدر هم که در ظلم و درگیری و ناملایمتی باشی روزی به صلح خواهی رسید و مردمت روزی آرامش را احساس خواهند کرد.

علی طهماسبی: چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوري و چهار راه هم انگار با هم سر وسري داشتند و تفاّل زدن به گفتار عابرين بر سر چهار راه، ريشه در نگاه باطني و ذوق تاويل‌گرايانه‌‌ي كسي داشت كه به آواز مردم گوش مي‌سپرد تا تفاّلي زده و با دلي اميدوار تدارك سامان كار خويش كند.