۱ | مرگ مهسا امینی تنها عامل جنبش اخیر نیست. آن فاجعه جرقه‌ای بود بر انبار باروتی که از مدت‌ها پیش با حکمرانی غلط ایجاد شده بود.
۲ | جنبش زن، زندگی، آزادی ادامه جنبش‌های پیشین است. جنبش‌هایی برای کسب دو هدف اصلی:
اول داشتن زندگی عادی همراه با رفاه و امنیت
دوم، کسب کرامت فردی که در قالب رعایت حقوق افراد یا همان حقوق بشر میسر است
۳ | از این جهت جنبش اخیر را در امتداد جنبش‌های آزادی‌خواهانه پیشین و به خصوص دوم خرداد ۷۶ و جنبش سبز سال ۸۸ می‌توان ارزیابی کرد. جنبش‌هایی که به نتایج پایدار و کافی نرسیدند تا امروز در شکل و رفتاری متفاوت، در نسل جدید تداوم یابند.
۴ | این جنبش محرک بیرونی دارد، از خارج از کشور سعی می‌کنند روی موج آن سوار شوند اما تمامی دلایلش به ضعف‌های داخلی باز می‌گردد و ارجاع آن به عوامل خارجی، چیزی جز ناامیدی بیشتر نسبت به حل مسایل و پاسخ‌گویی به مطالبات مردم و در نتیجه خشم بیشتر معترضان در بر ندارد.
۵ | مسائل زنان در این جنبش محوریت بیشتری یافت چون شکاف جنسیتی و تبعیض علیه زنان جزو جدی‌ترین مصادیق تبعیض در کشور است و فرهنگ عمومی بسیاری از خانواده‌ها توسعه‌یافته‌تر و عادلانه‌تر از قوانین و رویه‌های جاری در این حوزه است.
۶ | این جنبش سکولارتر از جنبش‌های پیشین است. به عنوان مثال شعارهای با زمینه مذهبی مانند الله اکبر و یا حسین ندارد.
۷ | این جنبش برخلاف جنبش‌های پیشین، بزرگ و در اوج شروع نشد تا کم کم رو به افول برود. برعکس، مانند گوله برفی کوچکی قل خورد و کم کم تبدیل به بهمنی بزرگ شد.
۸ | تاکنون هیچ حرکتی در داخل چنین ابعاد جهانی نیافته که بسیاری از متفکران و هنرمندان و ورزشکاران و سیاستمداران و سلبریتی‌های مطرح را ترغیب به موضع‌گیری و حمایت از خود کند.
۹ | در داخل هم موج حمایت افراد مختلف به خصوص در میان ورزشکاران و هنرمندان بی‌سابقه بوده است. اگر بگوییم هنرمندان در جنبش سبز و جنبش اصلاحات فعالیت زیادی داشتند، دست کم درباره ورزشکاران بی‌سابقه بوده است.
۱۰ | فراگیرتر از جنبش‌های پیشین است. برخی از شهرهای کشور اولین اعتراضات پس از انقلاب را تجربه کردند.
۱۱| روی دوش نسل زد (Z) سوار است. نسلی که پیوندهای عاطفی نسل‌های پیشین با انقلاب و جنگ و رودرواسی پدران و مادران خود با حکومت را ندارد، عزت نفس و فردیت قوی‌تری دارد و دلیلی برای تحمل بسیاری از مشکلاتی که پیشینیان تحمل می‌کردند را ندارد. مانند زنان امروزی که زیر بار این توصیه نمی‌روند که با پیراهن سفید برو و با رخت سفید بیا. بلکه اگر روزگارش سیاه باشد، جدا می‌شود.
۱۲| از ویژگی‌های اعتراض‌های خیابانی اخیر، پراکندگی فراوان آن در نقاط مختلف شهر است که برخورد با آن‌ها را سخت می‌کند.
۱۳| اصراری بر خشونت‌پرهیزی ندارد. هنوز دست‌اندرکار جدی خشونت نشده ولی لزوما خشونت‌پرهیزی را هم ارزش نمی‌داند.
۱۴| هیچ رسانه مستقل و بی‌طرفی از موضع حرفه‌ای این اعتراضات را پوشش نمی‌دهد. فضایی شکل گرفته که یا مانند صدا و سیما و رسانه‌های رسمی حکومتی علیه آن هستند یا مانند رسانه‌هایی چون ایران اینترنشنال در خارج از کشور، تنظیم اخبارش شبیه شبنامه‌هاست. خلا رسانه حرفه‌ای و مستقل برای پوشش این جنبش بسیار محسوس است.
۱۵| اصلاح‌طلبان هنوز در این بازی جایی پیدا نکرده‌اند. آن‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. برخی مخالف جنبش‌اند چون آن را براندازانه می‌دانند. برخی قایل به سکوت درباره آن هستند چون حرفشان را قابل شنیدن نمی‌بینند. دسته سومی هم هستند که این جنبش را به واسطه حل نشدن مطالبات جنبش‌های پیشین از جمله اصلاحات و جنبش سبز، در ادامه آن‌ها می‌دانند و با درک‌عدم کارکرد راه حل‌های اصلاح طلبانه پیشین، با آن همدلی دارند و سعی می‌کنند طیف غیربرانداز و خشونت‌پرهیز اما در پی اصلاح ساختاری این جنبش باشند.
۱۶| جمع شدن عملی گشت ارشاد و آزادی اجتماعی بیش از پیش زنان، دستاورد فعلی این جنبش است.
۱۷| این جنبش به معنی دقیق کلمه بی‌سر است. اما این قابلیت را دارد که در صورت تداوم، سخنگویان مختلفی پیدا کند.
۱۸| برخلاف برخی برآوردها یا تبلیغات القایی، این جنبش نه تنها به سمت واگرایی‌های قومی نرفته که از قضا پیوند قومیت‌های مختلف ذیل ایران واحد را تقویت کرد.
۱۹| شعارهای سلطنت‌طلبانه در این جنبش مطرح نشد، چون محوریت دانشجوها و آگاهی سیاسی بیشتری نسبت به برخی اعتراضات دیگر را پشت سر خود دارد. مثلا کسی که می‌گوید مرگ بر دیکتاتور متوجه تناقض آن با شعار در حمایت از دیکتاتورهای پیشبن می‌شود.
۲۰ | اعتماد به نفس و امید بالایی در بین فعالان جنبش است که هم می‌تواند موجب اراده‌گرایی و تداوم آن شود و هم در صورت خاتمه، سرخوردگی سنگینی به جا بگذارد. البته خطرناک‌ترین اتفاق، تداوم رادیکال‌تر شدن در تضاد با وضع موجود و دفاع از مواردی چون تحریم و دخالت خارجی است. چیزی که برعکس آن را اصول‌گرایان حاکم فکر می‌کردند و گمان داشتند با انسداد در مقابل اصلاحات، ریزش در بدنه اصلاح‌طلبان به سبد آن‌ها می‌افزاید در حالی که به خصوص از سال ۱۳۹۶ به این سو، به تعداد هواداران براندازی افزوده است.
