چرا پس از این همه سال فیلم روز واقعه تولید شده در ابتدای دهه هفتاد مهمترین اثر موفق سینمای دینی عاشورایی شناخته می‌شود؟ فیلمی که گذر زمان چیزی از جایگاه آن کم نکرده و برعکس با هر بار تماشای آن، زوایای منحصربه‌فرد جدیدی را می‌توان پیدا کرد.
روز واقعه در جشنواره سیزدهم فجر خوش درخشید و علاوه بر کاندید جایزه در ده رشته، موفق به دریافت جایزه در پنج رشته شد. باید به این نکته اشاره کرد که این فیلم در بخش فیلمنامه هم کاندید دریافت جایزه شد اما تنها به خاطر نام بهرام بیضایی نتوانست سیمرغ را بدست بیاورد! مدیران سینما سالهاست به بیضایی پشت کرده‌اند و با او سر ناسازگاری دارند و چقدر که در این روزگار جایش در دنیای سینما و تئاتر ایران خالی است. نام بیضایی با هنر این مرز و بوم گره خورده است و به امید روزی که شرایط کار برای او فراهم شود و دوباره شاهد ساخته شدن فیلم‌های بزرگ و خوش ساختی همچون روز واقعه باشیم.
شاید پیام اصلی فیلم زیبا و فراموش نشدنی روز واقعه در همان دیالوگ تکان دهنده‌ای است که قهرمان مسیحی فیلم «نصرانی» در سوالی که از او می‌پرسند که در کربلا چه دیدی خلاصه شود. نصرانی در جواب می‌گوید: «او به بالاترین جایی رسیده که بشریت رسیده. من حقیقت را پاره پاره بر خاک دیدم! من حقیقت را در زنجیر دیدم! من حقیقت را در سر نیزه دیدم!» به راستی که قلم بیضایی در این فیلمنامه اعجاز می‌کند و از واقعه کربلا ماجرایی نو و به روز ارائه می‌دهد. نوشته بیضایی تا به امروز مهمترین اثر هنری است که درباره حماسه عظیم عاشورا ساخته شده است. بیراه نیست بگوییم در این بین صداوسیما در طی این سال‌ها بهترین استفاده را برده و به تکرار در ماه محرم این سند زنده هنری را پخش کرده است.
«روز واقعه» فیلمی خوش ساخت و جذاب است. از نکات قابل تامل فیلم جدا از فیلمنامه استثنایی بیضایی، می‌توان به موسیقی گوش‌نواز مجید انتظامی اشاره کرد که به خوبی روی تصاویر نشسته و همدلی ویژه‌ای با مخاطب برقرار می‌کند. طراحی صحنه و لباس در خدمت روایت داستان است و از همه مهمتر تیم بازیگران بیادماندنی سینما و تلویزیون هستند که بازی‌های باشکوه و یگانه را خلق کرده‌اند. عزت‌الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، سعید نیکپور، مهدی فتحی، حسین پناهی و علیرضا شجاع نوری چهره جوان آن روزها ترکیب ایده‌آلی را برای یکی از بهترین فیلم‌های دینی این مرز و بوم نشان می‌دهند. علیرضا شجاع نوری با آن گریم و طراحی لباس مناسب، بهترین گزینه برای شخصیت نصرانی است و به حق به دل مخاطب نیز می‌نشیند.
کارگردانی درست و حساب شده شهرام اسدی نیز از نقاط درخشان این اثر به حساب می‌آید. شهرام اسدی با متن بی‌بدیل بیضایی در انتخاب میزانسن و دکوپاژ موفق نشان می‌دهد.
البته روز واقعه در زمان اکران با تمام جذابیت‌های ساختاری آن، مورد توجه مخاطبان عام سینما قرار نگرفت و در گیشه فروش چشمگیری به‌همراه نداشت.
