• امروز : شنبه, ۳ آذر , ۱۴۰۳
  • برابر با : Saturday - 23 November - 2024
::: 3395 ::: 0
0

: آخرین مطالب

دیپلماسی، تخصص دیپلمات‌هاست راه صحیح خنثی نمودن همگرایی اقتدارگرایان جدید | استفن هادلی (ترجمه: رضا جلالی) «پزشکیان» مسوولیت بخشی از اختیاراتش را به نیروهای رقیب واگذار کرده است دولت چهاردهم و ضرورت تغییر حکمرانی فرهنگی | شهرام گیل‌آبادی* مهاجرت، صلح و امنیت پایدار | رسول صادقی* صلح اجتماعی و سیاست انتظامی | بهرام بیات* عصرانه‌ای با طعم شعر فرزندان پوتین | آندره ئی کولز نی کف (ترجمه: رضا جلالی) شماره جدید نشریه نیم روز منتشر شد چرا اسرائیل به ایران حمله نکرد؟! | آیت محمدی (کلهر) احیای داعش و القاعده در منطقه | آیت محمدی (کلهر) رونمایی از بزرگترین شهاب سنگ آهنی در مجموعه برج آزادی رهبران پوپولیست چه میراثی برای کشورشان بر جای می‌گذارند | مانوئل فاتک، کریستوف‌تری بش و مورتیس شولاریک بحران واقعی اقتصاد چین | ژانگ یوآن ژو لی یو (ترجمه: رضا جلالی) آسیا بدون هژمون | سوزانا پاتون و هروه لماهیو (ترجمه: رضا جلالی) شماره جدید نشریه نیم روز منتشر شد نکاتی درباره دیدگاه رئیس جمهور در ضرورت انتقال پایتخت | عبدالمحمد زاهدی حرکت به روی یال جمعه‌ها خون جای بارون می‌چکه | مرتضی‌ رحیم‌نواز داستان آشنایی یک شاعر اجازه خلق آثار عاشقانه را نمی‌دهند تو زنده‌ای هنوز و غزل فکر می‌کنی | سمانه نائینی زیبایی کلام در شعر بهمنی | سحر جناتی شماره جدید نشریه نیم روز منتشر شد گفتمان صلح و نگاهی به چالش‌های حقوقی در ایران معاصر | محمدرضا ضیایی بیگدلی صلح اجتماعی و مرجعیت رسانه در ایران | ماشاءالله شمس‌الواعظین صلح ایرانی از نگاه محمدعلی فروغی | مریم مهدوی اصل چگونگی کاهش اثرات تنهایی استراتژیک ایران | نصرت الله تاجیک گفتمان صلح و سیاست خارجی | محمدکاظم سجادپور گفتمان صلح و نیروهای مسلح ایران | حسین علایی اقتصاد صلح محور | فرشاد مومنی* نقش آموزش‌عالی در شکل‌گیری گفتمان صلح | مصطفی معین* آخرالزمانی‌های ایرانی و اجماع‌سازی پزشکیان | کیومرث اشتریان* ایران، بحران‌های منطقه‌ای و گفتمان صلح | عبدالامیر نبوی* گفتمان صلح و سیاست همسایگی | ماندانا تیشه‌یار* گفتمان صلح و محیط زیست | محمد درویش* گفتمان صلح و مساله حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران | مهدی ذاکریان* از چرایی تا چگونگی معرفی کتاب «اخوان‌المسلمین» | پیرمحمد ملازهی به نظر می‌رسد که باید شاهد روند خوبی باشیم شماره جدید نشریه نیم روز منتشر شد محمد جواد حق‌شناس: کابینه‌ای با حضور زنان جوانان و اهل تسنن سخنی با آقای رئیس جمهور در مورد چگونگی کاهش اثرات تنهایی استراتژیک ایران | نصرت الله تاجیک* انتخاب کابینه در اتاق‌ شیشه‌ای پیام رهبری به مناسبت برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شریعتی، جلال و دیگران | حمید عزیزیان شریف آباد صحافی سنتی | مجید فیضی‌راد* اگر پزشکیان قشر خاکستری را با خود همراه کند، بازی را برهم می‌زند نگاه مسعود پزشکیان به اقوام امنیتی نیست | علی مفتح آیا اندیشه شریعتی پاسخگوی جامعه امروز است؟ | محمدجواد حق‌شناس* فاصله دره احد و تالار رودکی

6

کتیبه‌های عاشورایی در قفقاز و آفریقا | مرتضی رضوانفر

  • کد خبر : 13981
  • 31 تیر 1402 - 17:54
کتیبه‌های عاشورایی در قفقاز و آفریقا | مرتضی رضوانفر
کشورهای ساحل شرقی آفریقا شامل سومالی، کنیا و تانزانیا نیز از جمله کشورهایی هستند که از کتیبه‌های فارسی شعر محتشم در نقاط مختلف خصوصا امام باره‌ها یا محفل‌ها (حسینیه‌ها) و مساجد مرتبط با شیعیان استفاده می‌کنند.

شاید بتوان گفت ترجیع بند محتشم کاشانی در وصف عاشورا پر استفاده‌ترین متن فارسی در جهان است. زیرا این شعر به صورت کتیبۀ سنگی، گچی و کاشی در مساجد و یا حسینیه‌های مربوط به ایرانیان در برخی از کشورها و بعدها به صورت کتیبه‌های پارچه‌ای در بسیاری از نقاط که گروه‌های شیعی حضور داشته‌اند، استفاده شده است. از عهد صفوی در بسیاری از کشورها هرجا که شاهد حضور ایرانیان بوده‌ایم، می‌توان دو نماد را پر بسامد و پرتکرار یافت، یکی شعر محتشم در وصف عاشورا به عنوان نمادی از شیعه بودن، مانند کتیبه محراب مسجد شاه عباس در شهر دربند روسیه و دیگری آرم شیر و خورشید به عنوان نمادی از ایرانی بودن، مانند سنگ مزار ایرانیان در شهر ماخاچ قلعه پایتخت جمهوری داغستان روسیه است. گفته شده است آرم شیر و خورشید که سابقه‌ای بلند در تاریخ ایران دارد، در عهد قاجار تغییر پیدا کرده و شکلی شیعی ـ ایرانی به خود گرفته است. بر اساس منابع مکتوب از دوره قاجار، به دستور فتحعلی شاه قاجار دست شیر بالا آمده و شمشیر ذوالفقار را به دست می‌گیرد. شیری که شمشیر در دست دارد نماد حضرت علی (ع) به عنوان شیرخدا و برداشتی از عنوان «اسدالله غالب» یا «حیدر کرار» است. نظیر این طرح را می‌توان در سر در مسجد امام مهدی (ع) در شهر دربند روسیه مشاهده نمود.

البته طبق کتیبه و شمایلی که اینجانب در ارمنستان شناسایی کرده و در رسانه‌ها به عنوان کشف شیر شمشیر به دست در ارمنستان منعکس گردید، می‌تواند تاریخ این شیر را از عهد فتحعلی شاه به ششصد سال به عقب برگرداند، زیرا در مسجدی نصب شده که تاریخ ۶۶۱ هجری را بر یکی از کتیبه‌ها دارد

ترجیع بند محتشم کاشانی در برخی نقاط به صورت کتیبه بر روی بناهای مذهبی استفاده شده است. مانند مسجد ایرانیان در شهر میانمار، مسجد شاه عباس در شهر دربند روسیه و یا مسجد کبود در شهر ایروان ارمنستان. بیشترین گستره شعر محتشم به صورت کتیبه‌های پارچه‌ای است، به مرور این کتیبه‌های پارچه‌ای فراتر از گروه‌های ایرانی رفته و اکنون در قفقاز شمالی و کشورهای حوزه قفقاز جنوبی، کشورهای شبه قاره هند، برخی کشورهای عربی مانند کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، لبنان و سوریه نیز استفاده می‌شود.

کشورهای ساحل شرقی آفریقا شامل سومالی، کنیا و تانزانیا نیز از جمله کشورهایی هستند که از کتیبه‌های فارسی شعر محتشم در نقاط مختلف خصوصا امام باره‌ها یا محفل‌ها (حسینیه‌ها) و مساجد مرتبط با شیعیان استفاده می‌کنند. نظیر این استفاده را می‌توان در پرچم هیات محفل بی‌بی زینب در جزیره زنگبار(تانزانیا) مشاهده نمود.

به نظر می‌رسد از دلایل گستره شعر محتشم در کشورهای مختلف جهان، ابتدا قدرت و استحکام ساختاری این شعر است. چون شاعران نام‌آور بسیاری مرثیه‌سرایی کرده‌اند، اما آثارشان تا این میزان تاثیرگذار نبوده است. دیگر این‌که به قول مرحوم جابر عناصری حضور جنبه‌های نمایشی و صحنه‌پردازی قدرتمند در این شعر باعث اثربخشی و ماندگاری آن شده است. این مرثیه از ابتدا با مصرع «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» با یک عظمت و حماسه آغاز می‌شود. نوع نگاه محتشم نوعی رستاخیز و قیامت در کل جهان عالم است و در کنار این عظمت از مظلومیت امام حسین (ع) و همراهان وی می‌گوید. باید گفت ترجیع‌بند محتشم، پرچم و بیانیه تشیع در مناطق مختلف جهان است. حتی می‌توان گفت موضوعی ایدئولوژیک برای حکومت صفویه بوده که ابتدا به عنوان نماد دولت صفوی و سپس نماد تشیع در کشورهای مختلف مطرح شده است.

لینک کوتاه : https://nimroozmag.com/?p=13981
  • نویسنده : مرتضی رضوانفر
  • منبع : هفته‌نامه نیم‌روز
  • 262 بازدید

نوشته ‎های مشابه

ثبت دیدگاه

قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.