برج میلاد، بلندترین نماد شهر تهران، بنایی سربرافراشته برآسمان، جذابیتی که ازهمه کوچهها و خیابانهای شهر نمایان است، حتی از پنجره خانهها.
این برج ۴۳۵ متری و محبوب، یکی از مهمترین قطبهای گردشگری تهران به شمار میرود. بنایی که روی تپهای در منطقه کوی نصر تهران ساخته شده و در غرب پایتخت قرار گرفته است.
برج میلاد تنها یک سازه نیست، چون روزانه پذیرای تعداد زیادی گردشگر است. پس طبیعی است که به جز تأسیسات مخابراتی دارای مراکز تجاری، انواع رستورانها، موزهها و اماکن تفریحی و گردشگری هم باشد. سازه جذابی که درمناسبتها با فنآوری لیزر و شیوههای نورپردازی، رنگارنگ میشود. به همین دلیل پیشبینی ساخت هتل و برج اداری برای این مجموعه بزرگ کاملاً طبیعی است.
اما یکی از جاذبههای مهم برج میلاد به موزههای آن بر میگردد. موزههایی دیدنی که در طبقات بالایی برج قرار دارد. موزه شهرداری، موزه مشاهیر، موزه سکه و گنبد آسمان جزو جذابترین بخشهای برج میلاد به شمار میروند.
وارد برج میلاد که میشوید به لابی میرسید. یک طبقه بالاتر نمایشگاه و فروشگاه سوغات و صنایعدستی است. سپس گالری هنری و نمایشگاه فرش و بالاتر فودکورت مجموعه قرار دارد. از طریق آسانسورهای پرسرعت میتوانید به بالاترین طبقات برسید.
نخستین جایی که با آسانسورهای برج به آن میرسید سکوی دید بسته (موزه شهرداری) است. موزه شهرداری برج میلاد در اصل به نام موزه هدایا و دست نوشتههای شهرداری نیز شناخته میشود. موزه شهرداری یکی از خاصترین موزههای تهران به شمار میرود که در ارتفاع ۲۶۱ متری برج میلاد واقع شده است. این موزه یک تاریخچه از شهرداری تهران را بهصورت مستند به نمایش میگذارد و ممکن است برای بیشتر گردشگران و تهرانگردان جالب و جذاب باشد. موزه شهرداری در طبقه چهارم برج میلاد قرار دارد. این موزه در سکوی دید بسته، قرار دارد و هدف از دایر شدن آن مستندسازی و آشنایی گردشگران و شهروندان با تاریخچه و فعالیتهای این نهاد است. البته بازدیدکنندگان از این مکان نه تنها برای بازدید از این موزه بلکه برای دیدن چشماندازی زیبا از تهران در این ارتفاع به موزه میروند.
در این موزه دستنوشتههای قدیمی ایران و هدیههای شهرداری شهرهای مختلف به شهرداری تهران در دورههای تاریخی متفاوت در معرض دید عموم قرار گرفتهاند. در ضمن داخل این طبقه گنجینه دست خط مقامهای عالیرتبه ایرانی در ۲۰۰ سال اخیر به نمایش گذاشته شده است که به همت یک مجموعهدار بزرگ به نام استاد رضا عابدینی تنظیم شدهاند.
در ضلع دیگر کرههای تاریخی از جنس چوب و پارچه دیده میشوند که متعلق به قرن ۱۷ تا ۲۰ میلادی هستند. این کرههای تاریخی به سه دسته کرههای زمینی، آسمانی و اسطرلابی تقسیم میشوند و به همت دکتر خرازی سفیر ایران در فرانسه به ایران منتقل شدند. این آثار از همسر ژرژ پمپیدو و رئیسجمهور سابق فرانسه (۱۹۷۴ـ ۱۹۶۹) خریداری شدهاند و دلیل این خریداری این بوده که روی کرههای زمینی نام خلیجفارس ثبت شده که یکی از منابع موثق در اثبات نام خلیجفارس است.
- موزه مشاهیر
«موزه مشاهیر» درارتفاع ۲۷۱ متری ساخته شده است و مجموعهای از مجسمههای مشاهیر ایرانی را با سایز واقعی آنها در بر میگیرد. در میان مجسمههای موزه مشاهیر تندیس شخصیتهای برجسته تاریخی، فرهنگی، ادبی، هنری و همینطور دانشمندان بزرگ ایرانی دیده میشود که از بین آنها میتوان به تندیسهای مجید سمیعی، پروفسور حسابی، سردار سلیمانی، سیمین دانشور، جلال آل احمد، جهان پهلوان تختی، پروین اعتصامی، استاد شهریار و نقاش نامی ایران استاد کمالالملک، اشاره کرد. همه مجسمهها سیلیکونی هستند و به طرز هنرمندانهای ساخته شدهاند. بازدید از این قسمت برج میلاد برای گردشگران جذابیت زیادی دارد.
موزه مشاهیر در طبقه پنجم سازه رأس قرار دارد و همه مجسمههای مشاهیر و مفاخر ایران اثر علیرضا خاقانی است. این موزه فضای بسیاری جذابی برای عکس یادگاری با مفاخر ایران زمین است.
- موزه سکه
«موزه سکه» برج میلاد یکی از جاذبههای این مجموعه است. سکههای به نمایش در آمده در این موزه ۱۶۰ سکه از دورههای مختلف تاریخی هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، زندیه، قاجاریه و دوره معاصر را شامل میشود.
موزه سکههای تاریخی ایران به همت یک مجموعهدار خصوصی در ارتفاع ۲۶۰ متری برج میلاد راهاندازی شد.
هدف از راهاندازی این موزه، معرفی تاریخ هنر و تمدن چندین هزار ساله ایران است. قطعاً راهاندازی موزههای تخصصی مرتبط با تاریخ تمدن ایران نقش مؤثری در معرفی هنر و تمدن کشور به جهانیان خواهد داشت. سکههای در یک و پرسی هخامنشیان، استاتر و دراخما اشکانیان، درم و رئال ساسانیان، درهم، دینار، فلوس، تنگه، پول، صنادی، پچیز، قران، فلس، شاهی، ریال و تومان از جمله آثار به نمایش درآمده در این موزه است.
- گنبد آسمان
«گنبد آسمان برج میلاد» در آخرین طبقه ساختمان رأس برج میلاد، یعنی طبقه دوازدهم و در ارتفاع ۳۰۲ متری قرار گرفته است. این گنبد ۱۳متر ارتفاع دارد و معماری خاص و زیبای آن با نمای بیرونی تمام شیشه، جلب توجه میکند.
گنبد آسمان یک نیمکره شیشهای است که فضای داخلی آن موزه فرهنگ و تمدن ایران است با ۸ ضلعی یا شمسه بزرگی که در هسته مرکزی این طبقه به وزن ۱۹ تن و ارتفاع ۱۳متر قرار گرفته است. این شمسه آشیانه سیمرغ نام دارد که اثر هنری استاد دکتر رضا یحیایی یکی از برترین استادان مجسمهساز ایرانی و ساکن فرانسه است.
این اثر در قالب دیوارههایی از جنس آهن، برنج، برنز و پلکسی گلاس، تمدن و تاریخ ایران را از کوچ آریاییها تا انقلاب اسلامی به تصویر کشیده است. رنگهای به کار رفته در این شمسه، آبی، طلایی و نقرههایی هستند که هدفدار در این شمسه استفاده شدهاند. رنگ آبی فاقد هرگونه حس نقد، توهین و تنفر است، رنگ طلایی که بیشتر در اشکال و سمبلها استفاده شده نماد شعور و تفکر است و رنگ نقرهای در واقع به مفهوم نفی مادهگرایی یا مادهگرایی است. از مجموع هشت دیواره پایین این ۸ ضلعی بر روی نوار زمان، ۴ دیواره بزرگتر اشاره به ۴ عنصر اصلی آفرینش دارند که بهترتیب عبارتند از: عنصر باد بهعنوان نماد حرکت و پویایی در فرهنگ ایرانیان. عنصر خاک، شکوه این شمسه که یادآور این مطلب است که اغاز خلقت او خاک بوده و بازگشت همه ما در نهایت به خاک است. عنصر آب که در همه جای دنیا نماد حیات زندگی است. عنصر آتش که از دیرباز بین زرتشتیهای ایرانی و بهویژه در آتشکدهها جایگاه ویژهای داشته و بین ایرانیان نماد تولد و سازندگی بوده است.
همچنین چهار دیواره کوچکتر این شمسه اشاره به میوههای بهشتی و المانهایی دارند که از دیرباز بین ایرانیان جایگاه ویژهای داشتهاند. بهعنوان مثال در سردر ورودی به عنصر نظر چشم یا نظر قربانی برخورد میکنیم که ایرانیان از دیرباز بر سردر خانههای خود آویزان میکردند و یا گردنبند آن را استفاده میکردند. مبنی بر این اعتقاد که این المان شر و بدی را از محیط زندگیشان دور میکند و حواشی در ورودی یک تاک کامل انگور با خوشههای متنوع نمایان است که این میوهها شبها به دلیل نورپردازی داخل اثر برجستهتر و نمایانتر میشوند. به سمت چپ که پیرامون این اثر گردش داشته باشیم، روی دیواره کوچک دوم میوه بهشتی انار قابل رؤیت است که تاج آن روی برنج و بافت داخلی آن روی پلکسی گلاس طراحی و پیادهسازی شده است. این میوه در فرهنگ ما سمبل عشقورزی و تولدی دوباره است. روی سومین دیواره کوچک میوه بهشتی زیتون به چشم میخورد که عمدا بین دیوارههای آب و خاک پیادهسازی شده چون این میوه نماد صلح و دوستی و آرامشطلبی است و نهایتاً روی آخرین دیواره فرعی، گذر تکاملی ادیان بین ایرانیها از آیین مهر و زرتشت تا دین اسلام که سمبل آن گل لالهای است که در پای دیواره قرار گرفته، دنبال میشود. گل لاله در فرهنگ ما نماد دین اسلام (آخرین آیینی که وارد ایران شد) و نیز شهدای هشت سال دفاعمقدس است.
کمربند میانی اثر که به شکل کلیدهای پیانو قرار گرفته، خط مقدس اثر آشیانه سیمرغ، موسوم به خط بنایی است که در مسجد و مقبرهسازی ایرانی دیده شده و نمونه بارز آن هم مقبره شیخ صفیالدین اردبیلی است.
نوار سوم که مملو از اشکال و سمبلهاست بیانگر سیر تکاملی فرهنگ و تمدن و خط و نیز داستانهای روایی، اساطیری و… بین ایرانیهاست که این سیر از کوچ آریاییها شروع شده و داستانها، اتفاقات و اختراعات متفاوتی را شامل میشود تا نهایتاً روی آخرین دیواره، تکامل در مقولات مذکور تا حدی قابل مشاهده است. مثل سیر تکاملی خط بین ایرانیها که از خطوط تصویری شروع شده و روی دیواره آخر به خط میخی نزدیک میشود.
در نوار یا دیوارههای بالای اثر حفرههایریزی پشت پلانهای نقرهای رنگ مشاهده میشود که سمبل ۱۲ الی ۱۳ هزار ستاره دستساز و نامتشابه هستند که این ستارهها شبها از طریق الای دیهای داخلی اثر روشن میشوند و انعکاس آنها روی بخشهای شیشهای این طبقه ایجادکننده یک آسمان مجازی در شب خواهد شد و دلیل نامگذاری این طبقه به نام گنبد آسمان همین است. تمام پلانهای نقرهای رنگی که در دیوارههای بالای این شمسه طراحی شدهاند پلان شهرهایی هستند که در ایران از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند.
بهعنوان مثال در دیواره بالای ورودی پلان شهر بیشابور دیده میشود که در دوره ساسانیها پایتخت بوده و بالای دیواره باد پلان ارگ و رمل باد دیده میشود. بالای دیواره انار پلان تخت سلیمان که از گنبدهای بلند آجری ایران بوده است دیده میشود. در بالای دیواره آب، پلان شهر کاشان به چشم میخورد زیرا کاشان در زمره شهرهایی بوده که تمدن شهرنشینی قوی داشته است و در بالای دیواره آتش هم پلان شهر بم به چشم میخورد و نهایتاً تمام دیواره افقی و گرد بالا اشاره به کهکشان دارد.