از دیدگاه انسان شناختی، آئین محرم، ظهور باورها و ایمان مذهبی در زندگی انسان است. مناسک عزاداری محرم یکی از مهم‌ترین مناسک جمعی در فرهنگ شیعیان است. دین در بسیاری از جوامع جزء بنیادی و اساسی از فرهنگ است. دین ترکیبی از باورها و اعمال است. مناسک و اعمال دینی بخش وسیعی از کنش‌های اجتماعی ما را شکل می‌دهند. مراسم و مناسک عاشورای حسینی یکی از باشکوه‌ترین مراسم‌‌ها در کشور ایران است.
از دیدگاه انسان شناختی برای تحلیل هر موضوع، گاهی موضوعات و اجزای تشکیل دهنده آن را مطالعه می‌کنند. در مطالعات انسان شناختی کارکردی ماهیت یک نظام اجتماعی در کلیات آن درک می‌شود. بنابراین با حفظ پیوستگی کلیت اجزاء عناصر، به دنبال بررسی یک «فعالیت اجتماعی» هستند. چنانچه مردم‌شناسان تاکید دارند هیچ جامعه‌ای وجود ندارد که در آن نوعی مراسم و آیین‌های دینی وجود نداشته باشد. مفهوم انسان شناختی عاشورا بازگوکننده احساسات و افکار انسان‌ها در زمان و مکان معین است. بنابراین جزء شعائر دینی محسوب می‌شود. همه نمادهای آیینی در مناسک محرم «الم»، «شده»، «شیر»، «کتل» و… حرکات و نمایش‌های مذهبی در این آئین، اجزایی هستند که در نهایت به کلیتی در مفهوم باورها و شعائر دینی و ایمان مذهبی می‌انجامند. مراسم عاشورا پیوند میان نظام اعتقادات دینی با کنش‌های اجتماعی است. همچنین مراسم عاشورای حسینی حاوی ارزش‌های مهم دینی است. امامت، عشق به امام حسین (ع)، فداکاری و ایثار از اینگونه ارزش‌هاست.
مفهوم کنش اجتماعی کنشگران، آداب، ارزش ها، مراسم، باورهای فرهنگی، پیشینه تاریخی، فرهنگی، دینی و هویت اجتماعی هر جامعه را شکل می‌دهند. از دیدگاه انسان شناختی مناسک عزاداری محرم تجلی ایمان مذهبی و اعتقادات دینی است.
