«هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم» (IPCC) تخمین می‌زند که با افزایش دمای جهانی تا پایان قرن در مقایسه با سطح دما پیش از صنعتی شدن، فراوانی دوره‌های گرمای شدید بیشتر می‌شود. در آمریکا، گرما در حال حاضر موضوع گزارش‌های مربوط به آب و هوا است و شاید موجب شود که طی ۳۰ سال آینده، بسیاری از افراد جان خود را از دست بدهند. از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰، گرما سالانه به مرگ مستقیم بسیاری از مردم منجر شده است. پس از آن سیل، گردباد و رعد و برق و در نهایت سرما و برف، از عوامل مرگ و میر بوده‌اند. در آمریکا، دوره‌های گرمای شدید طی ۴۰ سال گذشته، بیش از دو برابر شده‌اند.
- یک شاخص حرارتی برای ارزیابی میزان خطر
دانشمندان برای اندازه‌گیری میزان ناراحتی ناشی از گرما و خطر ناشی از آن برای سلامتی، از دو شاخص استفاده می‌کنند. شاخص گرما که ترکیبی از دمای محیط و رطوبت نسبی است و همچنین، «دمای حباب تر» یا «دمای حباب مرطوب» (wet-bulb temperature) که یک شاخص دقیق‌تر به شمار می‌رود. دمای حباب تر، پایین‌ترین دمای یک جسم یا بدن را مشخص می‌کند که هنگام تبخیر رطوبت ایجاد می‌شود. این شاخص به سادگی توانایی بدن ما برای خنک شدن به لطف تعریق در هوای گرم و مرطوب را اندازه‌گیری می‌کند. سپس، ایده اصلی این خواهد بود که تعریف کنیم بدن ما از چه سطحی به بعد، دیگر نمی‌تواند خود را خنک کند. خطر مرگ واقعی، از این سطح آغاز می‌شود.
در حال حاضر، شاخص بررسی دما با استفاده از تجهیزات الکترونیکی ایستگاه‌های هواشناسی که با داده‌های ماهواره‌ای کار می‌کنند، محاسبه می‌شود. ناسا از دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند «صداگیر مادون قرمز جو» (AIRS) و «اکواسترس» (ECOStress) استفاده می‌کند. این سازمان آمریکایی در حال حاضر در حال توسعه یک پروژه جدید به نام «ماموریت زیست‌شناسی و زمین‌شناسی سطحی» (SBG) است تا اطلاعات دقیق‌تری را در مورد فرآیند تبخیر رطوبت به دست بیاورد.
- برخی از نقاط جهان تا سال ۲۰۵۰ بیش از اندازه گرم خواهند بود
دانشمندان بر این باورند که بالاترین میزان دمای حباب‌تر که یک انسان می‌تواند تحمل کند، ۳۵ درجه سلسیوس به مدت ۶ ساعت است. بررسی‌های ناسا از سال ۲۰۰۵، بارها به دمای حباب‌تر بالای ۳۵ درجه سلسیوس اشاره کرده‌اند؛ به ویژه در مناطق نیمه گرمسیری پاکستان و خلیج فارس. طی ۴۰ سال اخیر، میزان دمای حباب تر، سه برابر شده است. بیشتر مناطق گرم و مرطوب سیاره ما دارای یک دمای حباب‌تر شاخص هستند که معمولا از ۲۵ تا ۲۷ درجه سلسیوس تجاوز نمی‌کند.
مدل‌های پیش‌بینی آب و هوای ناسا سعی دارند به تعیین کشورهایی بپردازند که شاخص دمای حباب‌تر آن‌ها به زودی برای زنده ماندن، بیش از اندازه بالا خواهد بود. این وضعیت از سال ۲۰۵۰، برای جنوب آسیا، حومه خلیج فارس از جمله ایران، عمان، کویت و کشورهای حاشیه دریای سرخ مانند مصر، عربستان سعودی، سودان، اتیوپی، سومالی و یمن صدق خواهد کرد.
همچنین انتظار می‌رود که شرق چین و همچنین، بخش‌هایی از جنوب آسیا و برزیل نیز تا سال ۲۰۷۰، از دمای ۳۵ درجه سلسیوس تجاوز کنند. ناسا سرنوشت مشابهی را برای برخی از ایالت‌های آمریکا مانند آرکانزاس، میزوری و آیووا در ۵۰ سال آینده پیش‌بینی می‌کند. با وجود این، پژوهشگران خاطرنشان می‌کنند که خطر مرگ حتی با شاخص‌های کمتر از ۳۵ درجه سلسیوس نیز وجود دارد. برای نمونه، طی موج گرمای ژوئن سال ۲۰۲۱ در شمال غربی آمریکا و غرب کانادا که تقریبا ۱۴۰۰ مورد مرگ و میر به جا گذاشت، دمای حباب‌تر از ۲۵ درجه سلسیوس تجاوز نکرد. به محض این که این شاخص از دمای طبیعی بدن فراتر برود، نشان‌دهنده خطر برای سلامتی خواهد بود.
«بوف نیوز ۲۴» (boufnews۲۴) نیز بازتاب این خبر را این گونه مطرح کرد: بررسی ناسا، مناطقی را نشان می‌دهد که طی ۳۰ سال آینده به خاطر گرمای جهانی، قابل سکونت نخواهند بود. میزان افزایش دما نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن، عواقب جدی برای زمین دارد. دانشمندان بر این باورند که تا سال ۲۰۵۰، جنوب آسیا، خلیج فارس شامل ایران، عمان، کویت و همچنین کشورهای هم مرز با دریای سرخ مانند مصر، عربستان سعودی، سودان، اتیوپی، سومالی یا حتی یمن دیگر قابل سکونت نخواهند بود. آسیای جنوبی، برزیل و ایالت‌های آمریکا مانند آرکانزاس، میزوری و آیووا نیز ممکن است در سال ۲۰۷۰ با سرنوشت مشابهی روبه‌رو شوند.
- یک هشدار قابل توجه
هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم در گزارش خود، در مورد پیامدهایی هشدار داد که به دلیل گرم شدن سیاره ما ایجاد می‌شوند. این پیامدها، موج‌های گرما، خشکسالی، سیل، آتش‌سوزی و آب شدن یخ‌ها را در بر دارد. یکی از پیامدهای افزایش دما را نیز می‌توان در حوزه اقتصاد مشاهده کرد زیرا اگر کاری انجام نشود، بین ۳۵ تا ۱۳۲ میلیون نفر ممکن است تا سال ۲۰۳۰ در فقر شدید فرو بروند.
عواقب افزایش دما برای بشریت، فاجعه‌بار خواهد بود. ممکن است تکرار موج گرما به تدریج بیشتر و بیشتر شود. براساس گزارش هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم، میزان تأثیرات تغییر اقلیم بر مناطق گوناگون، به مرور زمان و با توانایی سیستم‌های مختلف اجتماعی و محیطی برای کاهش تغییرات یا سازگاری با آن‌ها متفاوت خواهد بود.
از آنجا که گرمایش ناشی از فعالیت‌های انسان می‌تواند آب و هوای طبیعی را تغییر دهد، افزایش دما به مرور زمان، یکنواخت نبوده و نخواهد بود.
افزایش خشکسالی و آتش‌سوزی، افزایش سیل و آب و هوای ناملایم، آب شدن یخ و بالا آمدن سطح دریا، فروپاشی کشاورزی و شیلات، همه‌گیری و افزایش شیوع بیماری، اختلال در اکوسیستم و انقراض گونه‌ها از پیامدهای قابل توجهی هستند که ممکن است در نتیجه افزایش دمای جهانی ایجاد شوند.
پیش‌بینی می‌شود که همه این مشکلات از هم اکنون تا سال ۲۰۵۰ بدتر شوند. تنها پرسش این است که آیا اوضاع پس از بدتر شدن، بهتر خواهد شد یا خیر؟ تفاوت بین این دو پرسش، به تلاش ما به عنوان یک گونه زنده برای رسیدگی به عادات و وابستگی‌هایمان برمی‌گردد. همان گونه که پژوهش‌ها نشان می‌دهند، تأثیر کلی ما بر محیط زیست، تا اندازه زیادی به توانایی ما در محدود کردن انتشار کربن بستگی دارد.
اگرچه گفته می‌شود که هر مشکلی، راه حلی دارد اما در بسیاری از موارد، هر راه حل بالقوه دارای یک فرصت است. در صورت از دست دادن آن فرصت، مشکل بدتر خواهد شد و به اقدامات بیشتری نیاز خواهد داشت. اگر بشریت بتواند انتشار کربن خود را از هم اکنون تا سال ۲۰۵۰ به میزان قابل توجهی کاهش دهد، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تغییرات آب و هوا در سیاره ما کنترل شوند.
اگر نتوانیم این تغییرات را کنترل کنیم، باید منتظر پیامدهای شدیدی باشیم. همراه با همه تغییراتی که به سرعت در حال رخ دادن و تغییر دادن زندگی ما هستند، به طور منطقی باید انتظار داشته باشیم که جهان سال ۲۰۵۰ بسیار متفاوت با جهان امروز باشد. در واقع می‌توان گفت که این تفاوت برای ترساندن و مبهوت کردن هر کسی که امروز زنده است، کافی خواهد بود.
در هر حال، سال ۲۰۵۰ خواه ناخواه فرا خواهد رسید و نادیده گرفتن تغییرات، راه موثری برای مقابله با آن‌ها نیست. موضوع مهم این است که ما در این سیاره و در حال حاضر چه می‌کنیم و چقدر چشم‌انداز این تغییرات را جدی می‌گیریم. اگر ما وظایف خود را به درستی انجام ندهیم، ممکن است اوضاع پیش از بهتر شدن، بدتر شود.
