آمریکا دیگر نمیخواهد پلیس جهانی باشد و همسایگان نیز به صورت سنتی باور دارند امارت اسلامی طالبان برای افغانستان به عنوان یک جامعه سنتی، حاکمانی مناسبتر از تکنوکراتهای مدعی و همسو با غرب خواهد بود. دردسرهای طالبان برای همسایهها از نظر استراتژیستهای نظامی و امنیتی به حدی نیست که ترجیحات آنها را تغییر دهد. این یعنی تصمیم سخت جهان برای افغانستان گرفته شده است. آنچه میماند بازیگران دیگر دنیای شبکهای جدید است که هر چند تصمیم گیرنده نیستند اما بر سیاستهای منطقهای و جهانی در حد محدودی تاثیرگذار هستند. نهادهای بین المللی و کمپانیهای خصوصی از جمله این بازیگران هستند که عموما با تاکید بر ارزشهای حقوق بشری و آزادیهای مدنی بر روند موجود اثرگذار خواهند بود. اگرچه این تاثیرگزاری با توجه به نقش کمرنگ افکار عمومی و صاحبان تجارت و سلبریتیها در کشورهای منطقه، از اهمیت چندانی برخوردار نیست. نمونه آن کمپینهای ضد نسل کشی و قطعنامههای شورای امنیت در مورد نقض حقوق بشر و زنان در افغانستان بود.
واقعیت دیگر داخل افغانستان و تصمیمی هست که مردم افغانستان باید بگیرند آیا مساله این است که تجربه ۵۰ سال جنگ و تغییر رژیم، جامعه سنتی افغانستان را به این باور رسانیده که اسیر سرنوشتی جغرافیایی و جهانی هستند که باید به آن تن بسپرند و نایی برای مقابله وجود ندارد.
اما هنوز دو عامل میتواند ورای خواست جهانی، منطقهای و داخلی بر شرایط سیاسی و آینده افغانستان تاثیرگذار باشد. نخست خود طالبان و اقداماتشان و دوم رقابتهای جهانی قدرتهای بزرگ و تحولاتی مانند ۱۱ سپتامبر و شبیه آن. طالبان علیرغم تلاش برای نشان دادن تغییرات، تاکنون بیشتر به سمت تعامل با گروههای رادیکال و بنیادگرا به عنوان عقبه استراتژیک خود گرایش داشته و حاضر نیست بدون یک تضمین پایدار به تعامل با غرب و حتی منطقه روی بیاورد. تجربه آنان از عملکرد منطقه و قدرتهای جهانی، آنها را به این نظریه تشویق میکند که باید به نیروهای بنیادگرای وفادار به خود وابسته باشند. این خود زمینه تقابل بزرگ در میان مدت و درازمدت بین افغانستان و جهان و حتی منطقه را فراهم خواهد کرد. در این میان اهمیت موضوع به میزان درک بازیگران منطقهای و فرامنطقهای از تهدیداتی است که هدف و ماهیت آنها در هالهای از ابهام قرار دارد. امید بستن به رقابت جهانی قدرتهایی مانند چین، آمریکا و روسیه نیز کمک چندانی به تغییر وضعیت در افغانستان نمیکند، چرا که این رقابت، هرچند واقعی به نظر میرسد. اما واضح نیست که این رقابت آیا به حمایت از نیروهای پراکنده و نا امید مخالف با طالبان خواهد انجامید یا خیر.
واقعیت این است که در پشت تصمیمات سخت جهان، منطقه و افغانها، هنور کورسویی از امید برای آینده تاریک افغانستان وجود دارد. تا ستاره بخت افغانها از کدام افق دیده شود.
