بقعه امامزاده یحیی (ع) یکی از بقعههای معروف شهرستان ورامین است که میان قبرستانی کهن در محله کهنهگل قرار گرفته است. برخی معتقدند امامزاده یحیی (ع) از نوادگان امام سجاد (ع) بوده و برخی دیگر ایشان را از نوادگان امام حسن (ع) میدانند. البته این اختلاف نظر ذرهای از محبوبیت ایشان نزد مردم محلی و غیر محلی کم نکرده و همه روزه افراد زیادی از نقاط مختلف به زیارت این امامزاده عزیز و گرانقدر میآیند.
این بقعه در سال ۷۰۷ ه.ق به سبک معماری آذری ساخته شده است. گنبد آجری و قدیمی آن همچنان پابرجا بوده و هشت دریچه مشبک در ساقهاش به چشم میخورد که در تأمین نور داخل بقعه نقش به سزایی دارند. بقعه دارای دو ایوان در قسمت جنوبی و شمالی و دو فضای حجره مانند در بخشهای شرقی و غربی است. به جز گنبد اصلی که در مرکز بنا قرار دارد، گنبدهای کوچکی به صورت ردیفی بر روی سقف حجرهها ساخته شدهاند.
درب ورودی بقعه از ایوان شمالی بوده و زائرین را به فضای داخل هدایت میکند. اما داخل بقعه گویی دنیایی دیگر است. پس از ورود به بقعه، تزئینات فراوان به صورت کاشیکاری و گچبریهای منحصر به فرد نمایان شده و هنر ظریف مردمان گذشته را به رخ انسانهای امروزی میکشد. پایینترین قسمت جدارهها به صورت سراسری با کاشیهایی به رنگ آبیتیره، شیری و طلایی پوشیده شده و نقوش زیبا و ظریفی را در معرض نمایش قرار داده است. بالای کاشیکاری، کتیبهای از جنس گچ و به خط ثلث کار شده که مزین به آیات قرآنی است. در قسمت جنوبی بقعه جایگاه خالی محراب به چشم میخورد که اکنون خودش در فیلادلفیا و کاشیهایش در موزه متروپولیتن آمریکا قرار دارند. همچنین بر روی مزار این بزرگوار سنگ قبری پوشیده از کاشیهای محراب بوده که آن هم نصیب موزه آرمیتاژ روسیه شده است. تا چند سال گذشته بر روی مزار ایشان ضریحی قدیمی از جنس چوب قرار داشته که امروزه جایش را به یک ضریح فلزی داده است. از دیگر تزئینات داخلی بقعه میتوان به طاقنماها، مقرنسکاریها و گچبریهای فراوانی اشاره کرد که در نوع خود بینظیر هستند. اما افسوس که در دوران قاجار علاوه بر محراب و سنگ قبر، بسیاری دیگر از کاشیهای منحصر به فرد این بقعه به تاراج رفته و هرکدام در موزهای معروف، به دور از وطن خویش در معرض دید جهانیان قرار گرفتهاند.
این بقعه کهن در مرداد سال ۱۳۱۲ با شماره ۱۹۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و در سال ۱۳۸۲ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. ناگفته نماند که با وجود تمام این غارتها و بیمهریها، هنوز هم اثری زیبا و باشکوه در انتظار چشمان گردشگران و زائرانی است که به این بنای تاریخی مراجعه میکنند.
