اندیشه

نام واره ایران | مرتضی رحیم‌‎نواز

ایلخانیان، نام ایران را برای جغرافیای سیاسی کشور تثبیت نمودند. به گونه‌ای که تقریبا از دوره آنها به بعد این نام همواره در اسناد و مکاتبات و قراردادهای سیاسی و نیز شرح احوالات به جا مانده به چشم می‌خورد.

هویت ایرانی | رضا حبیب‌پور *

هویت ایرانی، جریان زنده در دل آیین‌ها و نمادها | رقیه محمدزاده *

سهروردی، زبان فارسی و بازسازی هویت ایرانی ـ اشراقی | محمدجواد حق‌شناس

بلوار چمران تا خیابان شریعتی | احسان اقبال سعید

شریعتی به قوت قلم و اندیشه، با کلامی شاعرانه ریشه را در بازگشت به خویشتن و نان از بازوی خود خوردن دریافت و برای آدم، تراز نگاشت و کباده کشید. کسان و اندیشه‌هایی را ریشه دید و فروافتادگی دانست و برای برکندن آن از آتش زدن بر جان خویش نیز ابا و پروا نداشت. او چگوارای قلم به دست و عینک بر چشمی بود که در پی جهان و انسان آرمانی‌اش بی‌قرار و تاب از کف داده، به اقصا و عنقا سرک می‌کشید.

رنجیده از سبک فکران و رنج دیده از سنگین فکران | علی مفتح

به راستی برخی اندیشه‌ها در ظرف زمان و مکان نمی‌گنجند. بحث استاد علی شریعتی در کتاب «چه باید کرد؟» هم از آن دست اندیشه هاست. جایی که وی بیزار از «شبه متفکرین» و «شبه مذهبیون» و یا چنانکه در این مقاله عنوان می‌شود، «سبک فکران» و «سنگین فکران»، به دنبال احیای روح اصیل اسلامی ـ […]

انسان چند ساحتی؛ از اقبال تا شریعتی | سمیه مروتی

شریعتی در کتاب «ما و اقبال» روی این مسئله تأکید دارد که اقبال در پی بازسازی مسلمان تمام بود و آن را بر انگاره امام علی پی افکنده است «اقبال آدمی است که یک جهان‌بینی دارد، و براساسِ این جهان‌بینی، و تفسیرِ روحانی فلسفی، که از عالم و از آدم می‌دهد، مکتبِ اجتماعی خودش را بنا کرده، و براساسِ فرهنگ و تاریخی که به آن متصل است،

متن سخنرانی در همایش «شریعتی در چهار منظر»

شریعتی متفکر آستانه نشین | مصطفی مهرآئین

شریعتی غرب را بدون واسطه می‌شناخت. دانشگاه رفته بود و با اندیشه‌های اجتماعی و فلسفی غرب آشنایی داشت. او با واسطه هم از طریق مطالعات خودش و پدرش با اسلام آشنا شده بود. در واقع، به دلیل داشتن یک زندگی و داستان زندگی چند لایه از ذهنیت برخوردار بود و این باعث شکل‌گیری یک زبان چند لایه در آثار او شده بود و به تبع خود جهان معرفتی چندلایه‍ای را خلق کرده بود.

شریعتی و کنشگری مرزی در عرصه عمومی | مجتبی امیری

غفلت از نگاه عمیق به دین و دینداری که جوهره آن را همین گرایش عمیق و ریشه‌دار در انسان به حقیقت تشکیل می‌دهد و تنزل آن به ظاهر و ظاهرگرایی در کسوت شریعت و شریعت‌گرایی بریده از راهی که باید به حقیقت بینجامد، دین و دینداری را به ورطه رفتارهای خشک و بی‌روح ظاهری و سپس خرافاتی کشاند

وارثان امروز اندیشه شریعتی | محمد اسدی‌نژاد

نظامی که در آن مطابق قرائت رسمی خود از ایدئولوژی که نهاد وسیعی بنام دین اسلام را در خود محصور کرده است با دعوی هدایت آحاد مردم به سوی بهشت و کمال، در تمام شئون فردی و اجتماعی آن‌ها نهایت مداخله را می‌کند.

شریعتی متفکری جنبش ساز و مفهوم‌پرداز | مجید مرادی

برای شریعتی هدف اسلام نه تنها تغییر نگاه و باور و ایجاد چند گزاره بلکه پدیدآوردن جنبشی اجتماعی است که در آن عرفان، برابری و آزادی همدوش هم قرار دارند و اسلام آمده است تا در واقعیتی اجتماعی متجسد و متعین و ملموس شود. برای همین است که او خدا را از آسمان به زمین می‌آورد و دست یافتنی می‌کند

شریعتی و ادبیات فارسی در قرن جدید | مسعود رضوی فقیه

دکتر علی شریعتی خاستگاهی سنتی و مذهبی در خانواده داشت. پدرش محمدتقی شریعتی خطیب و آموزگار دینی و مفسر قرآن در خراسان بود. او زاده و اهل بیهق و مزینان در قلب سنتی‌ترین شهر و محیط شیعی ایرانی بود. او در محیط ملی و مذهبی دهه سی و چهل خورشیدی بالید و شخصیتش شکل گرفت.

سه چهره از شریعتی | رضا جلالی

در ادبیات عرفانی ایران هم فرد مورد نظر شریعتی جایی ندارد. مثلاً عزیزالدین نسفی می‌گوید: «اعتقاد هر کس در حق خود چنان است که البته در عالم او را مثل و مانند نیست، هرگز خود را برابر دیگران نداند و نبیند، پس هر رتبه‌ای که در عالم بزرگتر باشد، خود را مستحق آن داند».

تأملی درمفهوم «فقه سیاسی» | محمد حسین زارعی

بنا به یک تعبیر، این حاکم است که مدلول‌های احکام فقهی را تعین می‌بخشد و یا حتا خلق می‌کند و معانی و مفاهیم جدیدی را بر مفاهیم فقهی بار می‌کند و لذا مدلول یا همان مفهوم و معنا یا جوهر احکام فقهی هیچ اهمیت و جایگاهی ندارند، بلکه این دال (دلالت‌گر) است که به آن معنا می‌بخشد.

جدال مکتب‌ها در عصر شریعتی | حمزه کرمی (بخش دوم)

از جمله شخصیت‌ها وچهره‌هایی که در به وجود آمدن انقلاب اسلامی و در تنویر افکار عمومی نقش غیر قابل انکاری دارد دکتر علی شریعتی است. او با سخنرانی‌های جذاب ادبی، حماسی، مذهبی، انقلابی و شورانگیز خود، که بُعد جامعه‌شناسی آن قویتر می‌نمود از جمله معدود چهره‌هایی بود که بخش مهمی از بارحرکت فرهنگی آن روز […]

جدال مکتب‌ها در عصر شریعتی | حمزه کرمی (بخش نخست)

دکتر شریعتی شخصیتی با تحمل و صبور و انتقادپذیر بود و در مقابل اندیشه‌های مقابل وتضارب آرا از گشودگی لازم برخوردار بوده است. تا آنجا که خود فرموده است: «هرگز از کسی که همیشه با من موافق بود، چیزی یاد نگرفتم»

دکتر شریعتی و آیت‌الله مصباح یزدی | سیدمحمود صدری

شاید بتوان گفت امروزه بحث دکتر شریعتی و آیت الله مصباح‌یزدی از مهمترین مسائل جامعه ایران می‌باشد. از نقطه نظر پرداختن به سیر اندیشه انقلاب اسلامی شاید چالشی مهم‌تر از این نکته وجود نداشته باشد. در واقع مبنا و مادر بیشتر مشکلات کشور نشأت گرفته از این مسئله می‌باشد.

نهضت خداپرستان سوسیالیست | محمود فاضلی

نهضت خداپرستان که برآیند دو گروه بود، دوباره به دو گروه دیگر منشعب شد، اما اعضای گروه علیرغم جدایی تشکیلاتی، روابط دوستانه خود را حفظ کردند. گروه نخشب به فعالیت سیاسی خود ادامه داد و نام رسمی سازمان تعاون ملی را برای خود برگزید.

گرامی داشت یاد دکتر شریعتی | محمد توسلی

علی شریعتی با بررسی سوابق تاریخی از اسلام کوشش کرد تا زمینه پیرایه‌ها و خرافاتی که کشورهای اسلامی و از جمله کشور ما را به این سرنوشت کشانده است را نشان دهد. اما با یک ظرفیت ویژه‌ای که در کمتر متفکر اسلامی سراغ داریم و آن هنری است که در انتخاب سخن و کلمات داشت.

اکنون ما و علی شریعتی | غلامعلی رجایی

از دیگر ویژگی‌های شریعتی، پرکاری، سخت کوشی و پرتلاشی در جهت تحقق اهدافی بود که برای اصلاح جامعه خود به آنها اعتقاد داشت. شریعتی قلمی سحار داشت و اگر اکنون در میان ما بود از دو مقوله مهم «آزادی» و «عدالت» دفاع می‌کرد و با حربه و سلاح قلم بی‌مانندش بر بی‌عدالتی‌ها می‌تاخت. او اگر اکنون بود ظلم به نام دین را برنمی‌تافت و تلاش می‌کرد پرده از چهره زر و زور و تزویر بردارد تا زیبایی‌های دینی که بدان عشق می‌ورزید بیشتر آشکار شود.

النصر بالرعب، بیان واقعیت یا قاعده‌ای پارادوکسیکال | سیدجواد هاشمی

به گواه تاریخ‌نویسان با تمام اما و اگرهای آن، لشکر خیالی شام به قدری توانست در عالم واقع تاثیرگذار باشد که به انسجام بخشیدن مخالفین شام در برابر خودی‌ها بیانجامد تا کربلا شاهد یکی از فجیع‌ترین جنایات انسانی باشد که برای تملق در برابر فرماندهان خیالی‌تر آن لشگر انجام دادند.

دجال و فانتزیِ آرمان‌شهرگرایی | محمدحسین زارعی

تحلیل روانکاوانه ژاک لاکان از رابطه میان امید و آرمان‌شهرگرایی و ارتباط آن با موضوع این یادداشت تا حد زیادی قابل تامل و توجه است. یانیس استاوراکاکیس در کتاب «لاکان و امر سیاسی» این رابطه را این گونه شرح می‌دهد که در اینجا ما با بازی تجسد روبرو هستیم؛ «بازی میان دو قطب فانتزی‌های آرمان‌شهری و نیروهای اهریمنی که میان ما و فانتزی‌ها قرار گرفته‌اند».

وسط باز مصلح؛ آنم آرزوست | سیدمجتبی طاهری

وسط باز مصلح، به مثابه داوری فرزانه است که فراتر از بازیکنان دو تیم، به قواعد حاکم بر بازی اشراف و به نیک و بد رفتار بازیکنان آگاه است و تلاش دارد ضمن مدیریت بازی، بازیکنان را به رقابت با یکدیگر و نه ستیز، رهنمون سازد و در رسیدن به مقصود، هر گز از انجام وظیفه خود دست برنداشته و خسته و ناامید نمی‌گردد.

طباطبایی «مجتهد» اندیشه سیاسی | حامد عامری گلستانی

طباطبایی در بیش از سه دهه پژوهش درباره اندیشه سیاسی در ایران و غرب، همواره یک مسئله را به‌دقت دنبال کرده است و آن اینکه در بین خطوط فکری مختلف و گوناگونی که در اندیشه سیاسی در درازنای تاریخ ایران و غرب وجود داشته است، چه چیز می‌تواند راه‌گشای وضعیت امروز ایران باشد. برای او بی‌شک ایران امروز و البته فردای آن، اهمیتی زیاد دارد.