محمدجواد حقشناس استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاحطلب درخصوص ریشه مشکلات امروزی به «جهانصنعت» گفت: مشکلات امروز نتیجه عملکردها و بیتوجهیها بوده که نهایتا ملتهب شدن فضای جامعه را در پی داشته است؛ کسانی که امروز مخاطب اصلی این اعتراضات هستند باید به این درک برسند که آیا فهم دقیق و درستی از مساله اعتراضات و مشکلات دارند یا خیر، آنگاه میتوان بحث اصلاح را مطرح کرد. اگر این افراد قبول کنند که مشکلات امروز جامعه به نارضایتیهای ناشی از سوءمدیریت، ناکارآمدی، فساد، بیتوجهی به خواسته وعدم تطابق و فاصله زیاد نیازها و نگرش جامعه با نگرش تصمیمسازان دارد، در آن زمان میتوان در مورد حل مساله سخن گفت. طبیعتا یکی از کمهزینهترین راهها برای حل مساله بحث اصلاح است. منتها وقتی همچنان دیدگاه بر این باشد که مشکلات امروز جامعه و اعتراضات نتیجه تحرکات دشمن و تلاشهای آمریکا، اسراییل و… باشد، آن وقت مسیری که برای حل مساله دنبال میشود اصلاح نیست و در واقع ادامه به همان روندی است که تاکنون عمل کردهاند؛ یعنی سرکوب و برخورد خشن با معترضان و نهایتا صدور بیانیههایی که حاوی چیزی جز محاربه و اعدام نیست.
حقشناس در ادامه با اشاره به اینکه عدهای از گفتوگو حرف میزنند، بیان کرد: در واقع گفتوگو نتیجه یک احساس نیازی است که دو طرف ماجرا بر سر یک حداقلهایی توافق داشته باشند و لذا فکر میکنم هنوز در مرحله قبل از گفتوگو هستیم، چراکه به نظر میرسد نه معترضان گفتوگومحور باشند و نه کسانی که در موقعیت سرکوب و برخورد خشن قرار دارند خیلی اهل مدارا و گفتوگو باشند. به همین دلیل امروز به نظر نمیرسد که موقعیت این کار فراهم باشد؛ کسانی که امروز به خیابانها آمدهاند، از ندیدهشدنها و بیتوجهیها به شدت عصبانی و ناراضی هستند و همچنین عملکرد یک سویهای که توسط هسته سخت قدرت و نهادهای تصمیمساز در این سالها گرفته شده و اساسا حقی را برای نظر و تصمیمات مردم قائل نیستند، منجر به بنبست فعلی و تبدیل آن به بحران شده است. لذا زمانی میتوان گفتوگو را مورد توجه قرار داد که دو طرف مساله یک حداقلی از مشارکت در پایههای گفتوگو داشته باشند و یک منطقی را برای گفتوگو بپذیرند؛ بر همین اساس امکان پیشبرد این امر فراهم میشود.
وی با اشاره به اینکه جریان میانه به دلیل چالشها و سیاستهای شکل گرفته در این چند سال از بین رفته است، افزود: دیگر صدای مبتنی بر گفتوگو و صدای میانه و همچنین صدای خردمحور مبتنی بر رفتارهای بدون خشونت شنیده نمیشود؛ از این بابت شاهد آسیب جدی به منابع و سرمایههای خود به ویژه سرمایه انسانی خود هستیم که روزبهروز شدیدتر میشود؛ مثل حجم بزرگ مهاجرتها، فرار سرمایه، بازداشتهایی که آثار و عواقب آن بر خانوادهها باقی خواهد ماند، مجروحان و کشتهشدگان کمترین هزینههایی است که به دلیل بیتوجهیها و سیاستهای نادرست و غلط، شاهد آن هستیم.