موزه «مدرسه علمیه» یکی از نخستین موزه‌های مدارس در شهر تهران است و نشانه‌های تاریخی زیادی از گذشته تحصیلی مردان بزرگ ایران را دارد. موزه مدرسه علمیه در ضلع جنوبی میدان بهارستان و در غرب مدرسه تاریخی «علمیه» افتتاح شد. این موزه علمیه یکی از نخستین تجربه‌های ایجاد چنین فضاهای فرهنگی در سطح مدرسه محسوب می‌شودمی‌توان اصل مدارک تحصیلی دانش‌آموزان و محصلان این مدرسه قدیمی ایران را در کنار اسنادی از روزهای نخستین شکل‌گیری آموزش نوین و تصاویری از معلمان و محصلان و همچنین فیلم مستندی از روند تأسیس این مدرسه را دید.
- معلمان و دانش‌آموزان معروف مدرسه
مدرسه علمیه تهران برای فراهم آوردن امکان تحصیل برای دانش‌آموزان مستعد و کم‌بضاعت توسط میرزا محمود احتشام‌السلطنه در سال ۱۲۷۷ برای دو دوره ابتدایی و دبیرستان تأسیس شد. افرادی مانند سعید نفیسی، صادق هدایت، امیرعباس هویدا و بهمن فرمان آرا، شجاع‌الدین شفا، انور خامه‌ای، احسان طبری، جهانگیر قائم‌مقامی، ناصر کاتوزیان، شاهرخ مسکو، همایون خرم، ابوالحسن بنی‌صدر، یحیی دهقانپور، اسفندیار منفردزاده، علیرضا مشایخی و… از دانش‌آموزان این مدرسه بودند.
این مدرسه همچنین در طول ۱۱۸ سال فعالیت خود مدیران و معلمان شناخته شده‌ای مانند علی‌خان ناظم‌العلوم، مهدی قلی مخبرالسلطنه هدایت، میرزا علی‌اکبر مزین‌الدوله، یوسف‌خان ریشار مودب‌الملک و معلمانی چون عبدالعظیم قریب، محمدعلی فروغی و سعید نفیسی را به خود دیده است. مدرسه علمیه تهران تنها مدرسه‌ای در ایران بود که که برای ورزش کردن هم دبیر خاص خود را داشت. بخش وسیعی از این مدرسه به دلیل توسعه مجلس شورای اسلامی تخریب و باقی مانده مدرسه تبدیل به موزه مدرسه علمیه شد. در این موزه اسناد دانش‌آموزانی گردآوری شده که اکثراً تبدیل به چهره‌های سرشناس و تأثیر‌گذار جامعه شدند و در امور سیاسی، علمی، پزشکی، فرهنگی و هنری نقش بسزایی در آینده ایران داشتند.
- درس‌ها و معماری مدرسه
این موزه دارای یک حیاط ۵۴ متری است که محل فروش بلیت موزه در آن قرار گرفته است و دارای ۳ نمایشگاه است. در دوره ابتدایی به کودکان حساب، مثلثات، هندسه، تاریخ، جغرافی، نجوم، گیاه‌شناسی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی تدریس می‌شد. بعد از ۵ سال دبستان وارد مرحله دبیرستان می‌شدند و علوم نظامی نیز به این دروس اضافه می‌شد.
- بخش‌های موزه
در بخش نخست موزه، امکان تماشای فیلم مستند مدرسه علمیه وجود دارد. در این فیلم ۲۵ دقیقه‌ای با تاریخچه مدرسه و میدان بهارستان آشنا می‌شوید و هشت مصاحبه با دانش‌آموزان این مدرسه از سال ۱۲۹۰ تا ۱۳۳۰ که به‌صورت موازی تدوین شده‌اند، به‌نمایش درمی‌آید.
در بخش دوم موزه و در ویترین‌هایی، اصل مدارک و آثار علمی و هنری دانش‌آموزان دیده می‌شود. همچنین یک دوچرخه مدل «هرکولس» که وسیله نقلیه دانش‌آموزان آن دوره بوده، در آنجا قرار دارد. در بخش سوم موزه نیز مجموعه‌ای از اسناد، مکاتبات و گردش کار آموزشی و مالی مدرسه به شیوه لایت باکس و قاب پاسپارتو در نمایشگاه وجود دارد، دو دست لباس یک‌شکل دانش‌آموزان دبستانی و دبیرستانی نیز در انتهای نمایشگاه به‌نمایش درآمده است.
