در روزهای اخیر، صداوسیما در اقدامی عجیب تصویری بدون سانسور از یک زن برهنه در خارج از کشور را نشان داد و با جملاتی کنایه‌دار اعلام کرد که معترضان و طرفداران بی‌حجابی، به دنبال چنین چیزی هستند! این تصاویر در حالی منتشر شده که صداوسیما تا آن اندازه محدود که تصویر گرگی در حال شیر دادن به بچه‌هایش مروبط به لوگوی باشگاه رم را هم سانسور کرده بود. درباره این استاندارد دوگانه و رفتار صداوسیما به عنوان رسانه حاکمیتی با محمدجواد حق‌شناس گفت‌وگو کردیم. حق‌شناس به رویداد۲۴ می‌گوید: اساسا یک رسانه زمانی که می‌خواهد سیاست‌ها و چارچوب‌های حاکم بر اداره خود را ترتیب دهد، تلاش می‌کند بتواند بیشترین ارتباط را با مخاطب خود برقرار کند و نهایتا هدفش هم جلب مخاطب و نظر اوست. با این رویکرد است که رسانه می‌تواند نفوذ بیشتری را در میان مخاطبان خود داشته باشد و در بلندمدت، به عنوان یک مرجع مورد اعتماد قرار بگیرد.
- صداوسیما درگیر رضایت مخاطب نیست
وی ادامه داد: این اصول که مبتنی بر احترام به شعور مخاطب است، زمانی است که هدف و ساختار شکل‌گیری رسانه مبتنی بر رعایت اصول حرفهای و برقراری ارتباط منطقی و درست با مخاطب باشد. زمانی که رسانه به نوعی درگیر رضایت مخاطب نیست و براساس یک ساختار سلسله مراتبی با رویکرد یک سیاستگذاری عامرانه شکل می‌گیرد، طبیعتا آن چه برایش اهمیت دارد، جلب رضایت مرکز و منبعی است که آن رسانه را شکل داده و مخارج آن رسانه را تامین و منافع یک گروه را تامین می‌کند؛ در چنین شرایطی آن رسانه بر اساس یک رویکرد خاص سیاست خود را تنظیم می‌کند.
- ترجیح بسیاری از ایرانیان این است که چشم و گوششان را در اختیار صداوسیما قرار ندهند
حق‌شناس می‌گوید: یکی از مشکلاتی که در چند دهه گذشته با رویکرد صداوسیما داشتیم، به خاطر وجود «ساختار مبتنی بر انحصار» بوده است و از آنجایی که هیچ رقیبی نداشته، هیچگاه به دنبال جلب رضایت مخاطب نبوده و رضایت مردم برایش مفهومی ندارد و حتی اینکه چقدر مورد اعتماد آنها قرار بگیرد. هیچ وقت این شاخص‌ها دغدغه و اولویت صداوسیما نبوده است، به همین دلیل است که می‌بینیم نوع عملکرد و نوع اداره این رسانه و حتی ساختار تنظیم اطلاع‌رسانی و سیاست‌هایی که حاکم بر پخش فیلم و سریال است، در راستای جلب رضایت مخاطبان نبوده است و رفته‌رفته به سمتی رفتیم که بسیاری از مخاطبان ایرانی نه تنها اعتماد خود را از دست دادند، بلکه ترجیحشان این است که چشم و گوششان را در اختیار صداوسیما قرار ندهند.
- تاثیرگذاری رسانه‌های خارج کشور با پرسنل اندک، از صداوسیما بیشتر است
نماینده پیشین شورای شهر تهران به رشد رسانه‌های فارسی زبان در خارج از کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: رسانه‌های مقیم لندن، پراگ، واشنگتن و دیگر کشورها توانسته‌اند بیشترین ضریب نفوذ را در اختیار خودشان قرار دهند و رسانه‌هایی که تعداد نیروهایشان بسیار کم است، در مقابل صداوسیما با چندین هزار پرسنل، ضریب نفوذ و تاثیرگذاری بسیار بیشتری دارند.
او می‌گوید: صداوسیما با این همه بودجه و ساختمان و امکانات در مقابل این رسانه‌ها، قدرت رقابت خود را از دست می‌دهند و این نشان می‌دهد که اساسا نگاه مدیران رسانه صداوسیما حرفهای نیست، بلکه نگاهی آمرانه و دستوری است و صرفا به دنبال جلب رضایت نقطه مرکزی است تا بتواند استمرار خود را بیشتر و تثبیت کند. از همین رو می‌بینیم روز به روز قدرت و تاثیرگذاری خود را از دست می‌دهد تا جایی که به از سانسور لوگوی یک باشگاه فوتبال، به نشان دادن تصویری بدون سانسور از بدن یک زن می‌رسد!
- تصویر رقابت‌های ورزشی بانوان را از صداوسیما پخش نمی‌کنند، اما زن برهنه منتشر می‌شود!
او ادامه می‌دهد: وقتی شما حاضر نیستید رقابت بانوان ایرانی در عرصه‌های بین‌الملل و داخلی را که پوشیده هستند و ایران را نمایندگی می‌کنند را پخش کنید، وقتی رقابت بانوان در رقابت‌های کشورهای مسلمان را پخش نمی‌کنید، وقتی یک رقابت ورزشی به خاطر خانمی که در ورزشگاه نشسته را بارها سانسور می‌کنید، چه می‌شود که به یکباره برای آنکه منافعی که هسته سخت قدرت برایش در نظر گرفته است را حفظ کند، تصویری از بدن برهنه یک خانم را نشان می‌دهند؛ آنهم خانمی که مشخص نیست ماموریتش چه بوده است.
حق‌شناس با بیان اینکه عملکرد صداوسیما جز بی‌اعتمادی هیچ تاثیری ندارد، گفت: متاسفانه کسانی که در تمام این سال‌ها صداوسیما را اداره کردند، یا سواد رسانه‌ای لازم را نداشته‌اند یا اینکه حضورشان صرفا با هدف اداره حرفهای یک رسانه تعریف نشده است و صرفا منویات هسته سخت قدرت را بر اساس نگاه خودشان دنبال می‌کنند و نگاه حرفهای به خبر و رضایت مردم در دستور کارشان نبوده است.
وی ادامه داد: عملکرد صداوسیما قاعده‌مند نیست و بدون رعایت اصول، عملا نتیجه‌ای جز این تباهی به همراه ندارد و منابع یک ملت بدون هیچ نظارت و پاسخگویی در اختیار جریانی قرار گرفته که از دست دادن مخاطبان اصلا برایشان اهمیتی ندارد. تا زمانی که نخواهند به اصول حرفهای روی بیاورند و به منافع ملی و اصل آزادی و رضایت مخاطب تمکین کنند، روز به روز شرایطشان بدتر خواهد شد و مهمتر اینکه شرایطی پیش خواهد آمد که مردم نمی‌توانند حقیقت را از صداوسیما ببینند و بشنوند.
