رهبر انقلاب روز گذشته طی حکمی اعضای نهمین دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام را منصوب کردند؛ حکمی که در آن دو مأموریت این نهاد قانونی مهم کشور برجسته شده است: سامان بخشیدن به مسأله نظارت بر اجرای سیاست‌ها و نیز پیشنهاد سازکار برای ارزیابی کارآمدی و اثربخشی سیاست‌ها. با این همه، ترکیب جدید اعضای این نهاد محل توجه بوده است؛ بویژه پس از اینکه مأموریت اعضای دوره هشتم این نهاد، با هدف پایان بخشیدن به فرایند تدوین سیاست‌های کلی برنامه هفتم، قریب به یک ماه نیز تمدید شده بود.
حسن روحانی، رئیس جمهور سابق مهم‌ترین چهره کنار گذاشته شده در این فهرست بود. پس از رئیس دولت اصلاحات، حسن روحانی دومین رئیس جمهور در تاریخ جمهوری اسلامی است که پس از پایان دوره مسئولیت اجرایی، جایی در مجمع تشخیص مصلحت نظام نداشته است.
به نظر می‌رسد کارنامه هشت‌ساله اجرایی و مدیریتی حسن روحانی چنان بر نفس تجربه حضور هشت‌ساله در مسند ریاست جمهوری سایه انداخته است تا نتواند صلاحیت حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام را داشته باشد. بویژه این اتفاق درصورتی افتاده است که حسن روحانی تا پیش از رسیدن به صندلی پاستور، یکی از اعضای ادوار مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام را منصوب کردند.
متن حکم مقام رهبری به این شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
با هدایت و عنایت الهی دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز می‌شود. این مجمع از مهم‌ترین نهادهای قانونی در جمهوری اسلامی و متعهد به دو مسئولیت اساسی است: اوّل تشخیص مصلحت در هنگام مواجهه مجلس با شورای نگهبان، که مستلزم نگاه ژرف و مصلحت‌شناس و احاطه به حقایق کشور است و دوم نقش ویژه و مؤثر در تعیین سیاست‌های کلی نظام که متضمن راهبردیترین تصمیم‌ها در اداره امور کشور است. ارائه راه‌حل برای معضلات و نیز نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی که به آن مجمع محترم احاله شده است، بر اهمیت این نهاد قانونی افزوده است. حضور جمعی از نخبگان مجرب و دارای سوابق اجرایی در این مجمع و تجربیات متراکم از دوره‌های گذشته، جایگاه این نهاد را برتر و انتظارات از آن را افزون‌تر می‌سازد. در بیانیه آغاز دوره قبل خواسته‌هایی مطرح شده که اکنون نیز به علّت برآورده نشدن کامل، باید تکرار شود.
از جمله: سامان بخشیدن به مسأله نظارت بر اجرای سیاست‌ها و نیز پیشنهاد سازکار برای ارزیابی کارآمدی و اثربخشی سیاست‌ها. افزون بر آن، اتقان در تشخیص مصلحت، تنقیح سیاست‌های ابلاغ شده و بازنگری در آن در صورت لزوم، ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی و نخبگانی کشور و حضور منظم اعضاء محترم در جلسات مجمع، مورد تأکید است. اکنون با تشکر از اعضاء محترم در دوره قبل و تقدیر از تلاش‌های آنان، و با طلب رحمت و مغفرت برای درگذشتگان ایشان، اعضاء دوره پنجساله نهم را به این شرح منصوب می‌کنم:
رئیس مجمع:
آیت‌الله آقای حاج شیخ صادق آملی
اشخاص حقوقی:
رؤسای محترم قوای سه‌گانه، فقهای محترم شورای نگهبان (در موارد بحث تشخیص مصلحت)، رئیس ستادکل نیروهای مسلّح، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، وزیر یا رئیس دستگاهی که موضوع مورد بحث به آن دستگاه مربوط است، رئیس کمیسیون مرتبط با موضوع بحث در مجلس شورای اسلامی.
اعضای حقیقی:
حجج اسلام: آقای حاج شیخ حسن صانعی، آقای قربانعلی دری نجف‌آبادی، آقای محمود محمدی عراقی، آقای مجید انصاری، آقای غلامرضا مصباحی مقدم و آقای محسن اراکی.
حضرات: آقای غلامرضا آقازاده، آقای علی آقامحمدی، آقای علی‌اکبر احمدیان، آقای محمود احمدی‌نژاد، آقای محمدجواد ایروانی، آقای محمدرضا باهنر، آقای احمد توکلی، آقای سعید جلیلی، آقای غلامعلی حدادعادل، آقای سید کمال خرازی، آقای داود دانش‌جعفری، آقای پرویز داودی، آقای محمدباقر ذوالقدر، آقای محسن رضایی، آقای سیدمحمد صدر، آقای محمدحسین صفار هرندی، آقای محمدرضا عارف، آقای محمد فروزنده، آقای عباسعلی کدخدایی، آقای علی لاریجانی، آقای حسین محمدی، آقای محمد مخبر، آقای حسین مظفر، آقای سید مصطفی میرسلیم، آقای سید مرتضی نبوی، آقای علی‌اکبر ولایتی، آقای صادق واعظ زاده و آقای احمد وحیدی.
از خداوند متعال توفیق حضرات محترم را مسألت می‌کنم.
سید علی خامنه‌ای/ ۲۹ شهریور ۱۴۰۱
با نگاهی به اسامی اعضای دوره نهم مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌توان تفاوت‌هایی با دوره گذشته یافت؛ تفاوت‌هایی مانند اینکه نام برخی از چهره‌ها در فهرست دوره جدید نیست که برخی از دنیا رفته‌اند و برخی همچون محسنی اژه‌ای و قالیباف، امروز به عنوان رؤسای قوای قضائیه و مقننه، اعضای حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام محسوب می‌شوند و به همین دلیل نام‌شان به عنوان اعضای حقیقی دوره نهم این نهاد نیامده است. اگر محمدباقر ذوالقدر، دبیر مجمع تشخیص را کنار بگذاریم که در یک سال پایانی فعالیت مجمع تشخیص در دوره هشتم به آن اضافه شد، ۶ چهره و اسم جدید نیز در میان اعضا دیده می‌شود که در دوره گذشته عضو این نهاد نبوده‌اند.
آیت‌الله ابراهیم امینی نجف‌آبادی، آیت الله سیدمحمود شاهرودی و آیت‌الله مجتهد شبستری از اعضای دوره هشتم مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند که از دنیا رفته‌اند. در کنار آن، حجج اسلام موحدی کرمانی و ناطق نوری به رغم عضویت در دوره هشتم، به دلیل ناتوانی در حضور در جلسات، به عنوان اعضای دوره نهم منصوب نشده‌اند. آیت‌الله رئیسی که دوره گذشته به عنوان عضو حقیقی در مجمع حضور داشت، اکنون عضو حقوقی این نهاد است و این اتفاقی است که برای محمدباقر قالیباف رئیس مجلس و حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه نیز افتاده است. سیدحسن فیروزآبادی و سیدمحمد میرمحمدی، دیگر اعضای حقیقی دوره هشتم مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده‌اند که از دنیا رفته‌اند.
در دوره جدید ۶ چهره جدید به عنوان اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شده‌اند. آیت‌الله محسن اراکی عضو مجلس خبرگان رهبری، محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور، سیدکمال خرازی وزیر اسبق امور خارجه و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان شورای نگهبان، علی لاریجانی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و علی اکبر احمدیان رئیس مرکز راهبردی سپاه پاسداران از جمله چهره‌های حقیقی جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند.
