روایت مرگ یوزپلنگ‌های ایرانی که گونه ارزشمندی برای محیط زیست محسوب می شوند، موضوعی است که هرازگاه خبرساز می شود. داستان یوزها در محور تهران- مشهد با حجم بالای مسافران و تردد جاده ای همواره با نگرانی، غم و گاهی هم با امیدواری همراه بوده است. جاده ای که سالانه میزبان میلیون ها خودروی عبوری است و مرور خبرهای کشته شدن یوزهای در این مسیر، هر علاقه مند به محیط زیست را ناراحت می کند. این در حالی است که هرازگاهی تصاویری از عبور یوزها همراه با توله هایشان افزایش امیدواری ها برای حفظ بقای این گونه ارزشمند را در پی دارد.
چرا جاده تهران- مشهد به قتلگاه یوزها شهرت دارد؟
بر اساس گزارش ها حدود ۸۰ کیلومتر از آزاد راه تهران – مشهد، محدوده شهرستان میامی در استان سمنان تا شهرستان سبزوار در زیستگاه پارک ملی توران، محل تردد و زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است. از سال ۱۳۸۹ تاکنون ۱۰ یوزپلنگ آسیایی در این جاده در اثر برخورد با خودرو تلف شده اند. فنس کشی ناقص، عدم روشنایی لازم، سرعت بالای خودروهای عبوری، ایمن نبودن مسیرهای ترانزیتی و… از جمله دلایلی است که برای تلف شدن یوزهای در جاده مشهد به تهران بیان می شود. مواردی که بی توجهی به آن، حیات این گونه جانوری در معرض خطر را با تهدید جدی می کند.
افزایش مسافر، افزایش مرگ یوزها!
بررسی های خبرنگار ما حاکی از آن است که از سال ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۲ بیشتر تصادفات یوزپلنگ ها که در جاده تهران-مشهد رخ داده در فصل تابستان بوده به طوری که از ده مورد تصادف با یوزپلنگ ها ۶ مورد آن در تابستان رخ داده است و بیشترین تصادفات جاده‌ای با یوزپلنگ‌ها دراین بازه، سال ۱۳۸۹ بوده است که دو توله یوز و مادر توله‌ها به فاصله یک روز در ۸ و ۹ مرداد تلف شدند. در سال جاری نیز دو مورد تلف شدن یوزها در فضای مجازی خبرساز شده است که هر دو اتفاق تلخ در زمان افزایش آمار سفرها بوده است. ششم فروردین ۱۴۰۲ خبری تلخ در رسانه‌ها منتشر شد: «ماجراد»، یوزپلنگ ایرانی در جاده میامی تلف شد. کمی بعدتر، خبر تلخ‌تری همه را متعجب کرد: یوز ایرانی تلف‌شده، باردار بود و او به همراه سه جنینش را از دست دادیم! مورد بعدی هم مربوط به ششم تیر ۱۴۰۲ است که در حوالی منطقه موسوم به چاه قنات واقع در محور ترانزیتی میامی- سبزوار در محور اصلی تهران- مشهد، یوزپلنگ جوانی بر اثر برخورد با خودرو تلف شد. ماجرایی که نشان می دهد افزایش آمار مسافران عبوری تاثیر بسیار زیادی در افزایش آمار تلف شدن گونه های ارزشمند دارد و لازم است مسئولان محیط زیست و وزارت راه با همکاری یکدیگر، فکری جدی برای کاهش تلفات یوزها کنند.
برنامه اداره حفاظت محیط زیست سبزوار برای کاهش تلفات یوزها
در ادامه این گزارش و برای پیگیری بیشتر سراغ رئیس اداره حفاظت از محیط زیست سبزوار رفتیم. محمدرضا بسملی در گفت وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: ایمن سازی جاده برای جلوگیری از تصادفات با یوزپلنگ ها یک سیاست کلی،زمان بر و در دست پیگیری است.
وی در ادامه افزود: مقداری از جاده با فنس کشی ایمن سازی شده است و کاهش سرعت خودروها به ۸۰KM را داشته ایم. همچنین نصب دوربین که مقداری از آن صورت گرفته البته این اقدامات در استان سمنان بوده و تصادفاتی هم که رخ داده خوشبختانه در حوزه استان ما نبوده و بیشتر در استان سمنان اتفاق افتاده است.
اجرای طرحی بی سابقه در کشور توسط دوستداران محیط زیست در سبزوار
وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در سبزوار گفت: امسال دوستداران محیط زیست، طرحی را انجام دادند که برای اولین بار در کشور اتفاق افتاد. آن ها با کشیدن تصویر یوزپلنگ و نوشته هایی بر روی جاده رانندگان را متوجه خطر تصادف با یوز می کنند تا از سرعت خود بکاهند. همچنین مباحث آموزشی و آگاه سازی مردم مقداری صورت گرفته .
پایش یوزپلنگ ها به وسیله دوربین های تله ای
این مقام محیط زیست سبزوار در ادامه گفت: یکی از کارهایی که امسال به طور جدی قصد شروع آن را داریم بحث پایش یوزپلنگ در کل منطقه سبزوار و شهرستان داورزن است که محل تردد یوزپلنگ هایی که از سمت توران به اینجا می‌آیند. ما با نصب دوربین های تله ای که امسال تهیه شده در محل رفت آمد یوزها آنها را پایش میکنیم.
رئیس اداره حفاظت از محیط زیست سبزوار، خبرنگاران را همیاران و سربازان محیط زیست در عرصه فرهنگی خواند و از خبرنگاران خواست تا در فرهنگسازی در حوزه محیط زیست، بیشتر فرهنگسازی کنند.
