موقعی که نیروهای روسی در فوریه ۲۰۲۲ به سمت کیف در حرکت بودند، کمتر کسی برای ادامه حیات اوکراین شانسی قائل بود. تعداد سربازان روسیه دو برابر و بودجه نظامی روسیه ده برابر اوکراین بود. ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا آن بود که کیف طی یک یا حداکثر دو هفته سقوط خواهد کرد.
اوکراین در حوزه انسانی و نظامی به فناوری که نسبت به دشمن خود برتری داشت، روی نمود. اندکی پس از تهاجم روسیه، دولت اوکراین کلیه اطلاعات مهم خود را در فضای ابری (فضایی بسیار امن که حتی کارمندان شرکت ارائه دهنده خدمات ابری هم به دلیل رمزگذاری شدن داده‌ها نمی‌توانند به آن دسترسی داشته باشند) بارگذاری نمود تا در صورتیکه ساختمانهای وزارتخانه‌های آن کشور با موشکهای روسی به تلی از خاک تبدیل شوند، بتواند اطلاعات خود را حفظ و به کار خود ادامه دهد. وزارت تحول دیجیتال اوکراین که دو سال قبل توسط زلنسکی تاسیس شده بود، برنامه تلفن همراه دولت الکترونیک موسوم به (دیا Diia) را به منظور گردآوری اطلاعات از منابع آزاد، تغییر کاربری داد تا شهروندان اوکراین بتوانند عسک‌ها و ویدیوهایی را که از واحدهای نظامی دشمن دارند، بارگذاری نمایند. زمانیکه زیرساختهای ارتباطی اوکراین در معرض خطر قرار گرفتند، مقامات آن کشور به ماهواره‌های استارلینک و ایستگاهای زمینی که توسط اسپیس ایکس (Space x) فراهم می‌شد روی آوردند تا ارتباطات کشور قطع نگردد. زمانیکه روسیه با پهبادهای ایرانی به اوکراین حمله کرد، اوکراینی‌ها به پهبادهایی برای رهگیری حملات پهبادهای ایرانی دست یافتند و در همانحال نحوه بکارگیری سلاحهایی را که توسط متحدین غربی آن‌ها تامین می‌شد، آموختند و در عمل با انجام بازی موش و گربه، به آسانی زیرکی خود را اثبات کردند و آنچه را که روسیه تهاجمی سریع و آسان تلقی می‌کرد اوکراین به چیزی غیر از آن تبدیل کرد.
موفقیت اوکراین را می‌توان حاصل عزم مردم آن کشور، ضعف نظامی روسیه و حمایت غرب از این کشور دانست.
اما اوکراینی‌ها این موفقیت را همچنین مدیون قدرت جدید و تعیین کننده سیاست بین المللی یعنی، قدرت نوآوری هستند. قدرت نوآوری عبارت از توانایی اختراع، اقتباس و سازگاری با فناوریهای جدید است و شامل قدرت سخت و نرم می‌شود. سیستم‌های نظامی برخوردار از فناوری پیشرفته (های‌تک) توان نظامی را افزایش می‌دهند، پلات‌فرم‌های جدید و معیارهای حاکم بر آن‌ها، اهرم‌های اقتصادی در اختیار دولت‌ها می‌گذارند و تحقیقات و فناوریهای پیشرفته جاذبه جهانی کشورها را افزایش می‌دهد. استفاده دولت‌ها از نوآوری برای نمایش قدرت خود در سطح بین المللی سنتی قدیمی است اما آنچه تغییر کرده است ماهیت جاودان پیشرفتهای علمی است. بویژه پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی نه تنها حوزه‌های جدید کشفیات علمی را گشوده است بلکه به روند کشفیات علمی سرعت بخشیده‌اند. هوش مصنوعی توانایی دانشمندان و مهندسان برای کشف فناوریهای حتی قوی‌تر را افزایش می‌دهد و پیشرفت‌ها در زمینه خود هوش مصنوعی و نیز سایر زمینه‌ها را تقویت و با این فرآیند جهان را تغییر می‌دهد.
توانایی نوآوری بهتر و سریعتر (بنیادی که قدرت فرهنگی، نظامی و اقتصادی در حال حاضر بر آن استوار است) نتیجه رقابت چین و آمریکا را تعیین خواهد کرد. در حال حاضر، آمریکا درصدر است. اما در بسیاری از حوزه‌ها چین در حال نزدیک شدن به آمریکا می‌باشد و در بسیاری از حوزه‌ها نیز مدعی برتری بر آمریکا ست. خروج پیروزمندانه از این رقابت تعیین کننده با اقدامات عادی، عملی نمی‌باشد. بلکه آمریکا مجبور است ضمن غلبه بر انگیزه‌های بروکراتیک خنثی و بی‌خاصیت خود، برای نوآوری شرایط مطلوبی خلق کند و بر روی ابزارها و استعدادهای مورد نیاز برای شروع چرخه مهم و پیشرفت فناورانه سرمایه‌گذاری نماید. لازم است آمریکا خود را به ترویج فناوری‌ها برای خدمت به کشور و دموکراسی متعهد نماید، زیرا آینده جوامع آزاد، بازارهای آزاد، حکومت‌های دموکراتیک و نظم جهانی فراگیر، حداقل چیزهایی است که در معرض خطر هستند.
- دانایی توانایی است
رابطه نوآوری فنی و سلطه جهانی سابقه‌ای طولانی دارد. از تفنگهای فرانسیسکو پیزارو برای غلبه بر اینکاها تا کشتی‌های بخار مورد استفاده متیوپری که فرمان توسل به زور جهت بازگشایی دروازه‌ها و مرزهای ژاپن را صادر نمود. آنچه در پیوند این دو (نوآوری فنی و سلطه جهانی) بی‌سابقه است، سرعت بالای نوآوریهاست و در عصر ما در حوزه فناوریهای مهم، تغییرات حوزه هوش مصنوعی بارزتر از هر حوزه‌ای است.
سیستم‌های هوش مصنوعی جدید، امتیازات مهمی را در عرصه نظامی عرضه می‌کنند و به کمک این سیستم‌ها تجزیه و تحلیل میلیونها داده، شناسایی الگوها و هشدار به فرماندهان در خصوص فعالیتهای دشمن میسور می‌گردد. مثلاً ارتش اوکراین از هوش مصنوعی برای اسکن دقیق اطلاعات، نظارت و استخراج داده‌ها از منابع مختلف استفاده کرده است.
با این وجود، سیستم‌های هوش مصنوعی از مساعدت صرف در امر تصمیم گیری، روز به روز خودشان بیشتر تصمیم گیر می‌شوند. جان بوید، استراتژیت نظامی و سرهنگ نیروهای هوایی آمریکا که اصطلاح حلقه ادا (OODA) یعنی نظارت، جهت گیری، تصمیم گیری و عمل را برای توصیف پروسه تصمیم گیری در جنگ ابداع کرده است قویاً معتقد است که هوش مصنوعی اجرای سریعتر هریک از مراحل چهارگانه حلقه (OODA) را سبب خواهد شد.
در ادوار گذشته از عصر برنز تا فولاد و از کشتی بخار تا شکافت هسته‌ای، فناوریهایی که ژئوپلتیک را شکل می‌دادند، تا حد زیادی انحصاری و طلیعه روشن برتری تکنولوژیک محسوب می‌شدند و موقعی که کشور دیگری بدان فناوری دست می‌یافت، بازی متعادل می‌شد. اما برعکس فناوریهای سابق، هوش مصنوعی ماهیت مولد دارد و معرفی هر پلتفرم (سکو) برای تداوم نوآوری فنی و علمی، به نوآوری بیشتر می‌انجامد. این پدیده عصر هوش مصنوعی را اساساً متفاوت از عصر برنز و فولاد خواهد کرد. بجای منابع طبیعی ثروت یا برتری در یک فناوری خاص، اکنون توان نوآوری مداوم کشورها، منبع قدرت آن‌هاست.
این چرخه زاینده سریعتر و سریعتر خواهد شد. وقتی دوره محاسبات کوانتومی فرا می‌رسد، رایانه‌های فوق سریع امکان پردازش مقادیر خیلی زیادی از داده‌ها و متعاقب آن تولید سیستم‌های هوش مصنوعی هوشمندتر فراهم می‌گردد. این سیستم‌های هوش مصنوعی به نوبه خود امکان بروز نوآوریهای اساسی و مهم در سایر عرصه‌های نوظهور از زیست‌شناسی ترکیبی تا تولید نیمه رساناها را ایجاد و ماهیت بسیاری از تحقیقات علمی را تغییر خواهند داد و بجای تمرکز بر پیشرفت یک موضوع مطالعاتی، دانشمندان با تحلیل حجم انبوهی از داده‌ها بر کشف پاسخ سوالات قدیمی متمرکز خواهند شد و با هوش‌ترین ذهن‌های جهان، آزاد و وقت خود را صرف توسعه ایده‌های جدید می‌نمایند. به عنوان یک فناوری پایه ای، هوش مصنوعی در مسابقه بر سر توانایی و قدرت نوآوری نقش مهمی خواهد داشت و در پس پیشرفتهای بیشمار آینده در زمینه کشف دارو، ژن درمانی، علم مواد و انرژی پاک و نیز خودش (هوش مصنوعی) خواهد بود. هر چند هواپیماهای سریعتر به ساخت هواپیماهای سریعتر از خود کمک نکردند، اما رایانه‌های سریعتر به ساخت رایانه‌های سریعتر از خود کمک خواهد کرد.
حتی قدرتمندتر از هوش مصنوعی امروزی، فناوری جامع‌تری وجود دارد (در حال حاضر، با قدرت محاسباتی خاص که هنوز در حد فرض است) که هوش مصنوعی عمومی یا AGI نامیده می‌شود. یعنی اگر هوش مصنوعی سنتی برای حل یک موضوع اعتباری یا مجرد طراحی شده است، هوش مصنوعی عمومی باید قادر باشد هر کار ذهنی که انسان می‌تواند و نیز بیشتر از آن را انجام دهد. یک سیستم هوش مصنوعی را تصور نمائید که قادر است به سوالاتی که ظاهراً قابل حل نیستند، جواب دهد. مثلاً بهترین راه برای آموزش انگلیسی به یک میلیون دانش آموز یا درمان نوعی از بیماری آلزایمر چیست؟ ظهور AGI سال‌ها و شاید دهه‌ها طول بکشد، اما توسعه AGI برای اولین مرتبه توسط هر کشوری صورت گیرد، از مزیت بزرگی برخوردار خواهد بود. زیرا از آن پس، این کشور می‌تواند از AGI برای توسعه نسخه‌های پیشرفته‌تر AGI استفاده کند و در سایر فرآیندهای علمی و فناوری به برتری برسد. برتری اتمی آمریکا در اواخر دهه قرن بیستم، هرچند کوتاه مدت، نمونه‌ای از این پیشرفت می‌تواند ذکر شود. هرچند بسیاری از آثار تحول آخرین هوش مصنوعی ناشناخته است، اما نوآوری‌ها در حوزه پهپادها صحنه‌های نبرد را متحول و تحت تاثیر قرار داده است. در سال ۲۰۲۰ جمهوری آذربایجان با استفاده از پهپادهای ساخت ترکیه و اسرائیل در جنگ با ارمنستان بر سر منطقه قره باغ برتری قاطعی کسب کرد و پس از گذشت بیش از دو دهه بن بست نظامی پیروزیهایی بدست آورد. ناوگان پهپادهای اوکراینی نیز نقش مهمی در پیروزیهای آن کشور ایفا کرده اند. (این پهپادهای ارزان قیمت برای شناسایی پشت خطوط دشمن تغییر کاربری داده شده اند.
پهپادها در مقایسه با سلاح‌های سنتی، امتیازات خاصی دارند: کوچکترند، ارزانترند، توانایی نظارتی بی‌نظیری دارند و خطر قرار گرفتن سربازان در معرض دشمن را کاهش می‌دهند. مثلاً تفنگداران دریایی در جنگهای شهری می‌توانند بوسیله میکروپهپادهایی که حکم چشم و گوش آن‌ها را دارند، همراهی شوند. به مرور زمان به منظور دستیابی به نوآوری بیشتر در برابر دشمنان، کشورها نرم‌افزار و سخت‌افزار نیروبخش پهپادها را بهبود می‌بخشند.
سرانجام پهپادهایی که با سلاح‌های خودکار تجهیز شده اند، جای سربازان و توپخانه‌هایی که توسط خدمه استفاده می‌شوند، را خواهد گرفت. یک زیردریایی خودکار که می‌تواند به سرعت تجهیزات نظامی را به آبهای مورد مناقشه انتقال دهد یا یک کامیون خودکار که می‌تواند مناسبترین مسیر را برای حمل موشک اندازهای کوچک در سرزمینی ناهموار پیدا نماید، تصور نمائید.
تعداد زیادی پهپاد که از طریق هوش مصنوعی شبکه‌گذاری و هماهنگ شده اند، می‌توانند در میدان جنگ بر تانک‌ها و نیروی پیاده نظام غلبه کنند. اوکراین در دریای سیاه برای حمله به کشتی‌های روسی و نیز کشتی‌های تدارکاتی از پهپادها استفاده کرده است و پهپادها به اوکراین که دارای نیروی دریایی کوچکی است کمک کرده‌اند ناوگان دریایی قدرتمند روسیه در دریای سیاه محدود گردد. اوکراین پیش نمایشی از جنگهای آینده را ارائه می‌دهد: جنگهایی که در آن انسان و ماشین با هم کار می‌کنند و برنده می‌شوند. بنابر این پیشرفتهای بدست آمده در حوزه پهپادها، مشخص می‌کند که توانایی نوآوری، زیربنای قدرت نظامی است. برتری تکنولوژیک یک کشور در حوزه‌های مهم و حیاتی به عنوان اولین و مهم‌ترین عامل، علاوه بر تقویت توانایی‌های آن کشور برای ورود به یک جنگ، قدرت بازدارندگی آن کشور را هم استحکام می‌بخشد. بعلاوه، نوآوری به صورتبندی قدرت اقتصادی کشورها از طریق در اختیار قرار دادن اهرم‌هایی جهت کنترل زنجیرهای تامین و نیز قادر ساختن آن‌ها به تحمیل مقررات خود به دیگران، کمک می‌نماید و از این رهگذر، کشورهایی که اقتصادشان بر منلبع طبیعی یا تجارت متکی است، علی الخصوص آندسته از کشورهایی که ناگزیر از واردات کالاهای کمیاب یا اساسی هستند، آسیب پذیرتر هستند.
اگر به قدرتی که چین بر آن دسته از کشورها که خریدار سخت افزارهای ارتباطی‌اش هستند، اعمال می‌کند، نظر کنیم، متعجب نخواهیم شد که ببینیم بسیاری از کشورهای آفریقایی که به زیرساختهای چینی وابسته هستند. (هفتاد درصد شبکه G۴ این کشورها، قطعاتش توسط هواوی ساخته شده است). از نقض حقوق بشر شهروندان چینی توسط دولت آن کشور، انتقادی نکرده بلکه از آن بیزار بوده‌اند. به همین صورت، برتری تایوان در تولید نیمه رسانه‌ها، عاملی بازدارنده در مقابل تهاجم چین به آن کشور است، زیرا چین نمی‌خواهد بزرگترین منبع ریز تراشه‌های خود را از دست بدهد. پس این اهرم‌ها در اختیار کشورهای پیشرو در حوزه فناوریهای جدید قرار می‌گیرد. آمریکا به لطف نقش خود در پایه‌گذاری اینترنت، چند دهه از جایگاه بالایی در بین آندسته از کشورها که مقررات اینترنت جهانی را تعریف می‌کرده اند، برخوردار بوده است. مثلاً در دوران بهار عربی، آمریکا با اطلاع از این واقعیت که میزبان شرکتهای فناوری یعنی ستون فقرات اینترنت بین المللی است، آن شرکت‌ها را قادر ساخت که به کشورهای عربی متقاضی سانسور خبرها جواب منفی بدهند.
هرچند کمتر به چشم می‌آید اما اینکه نوآوریهای تکنولوژی مقوم قدرت نرم کشوهاست، امری قطعی است. هالیوود و شرکتهای فناوری نظیر نتفلیکس و یوتیوب گنجینه‌ای از محتوا را به عنوان پایگاهی برای مصرف کنندگان جهانی که تعدادشان رو به افزایش است و در همه حال به گسترش ارزشهای آمریکا یی مدد می‌رسانند، ایجاد کرده اند. این سرویس‌های پخش شیوه زندگی آمریکا یی را به اتاقهای نشیمن سراسر جهان رسوخ می‌دهند. به همین نحو، اعتبار و جایگاه دانشگاههای آمریکا و نیز فرصت‌های ثروت آفرینی که توسط شرکتهای آمریکا یی ایجاد شده اند، محققان و فعالان را از سراسر جهان جذب می‌کنند.
خلاصه آنکه، قدرت نمایی یک کشور در سطح بین المللی (در حوزه‌های نظامی، اقتصادی و فرهنگی) مستلزم توانایی نوآوری سریعتر و بهتر آن کشور در برابر رقبایش می‌باشد.
- مسابقه برای صعود
علت اصلی اینکه نوآوری در حال حاضر چنین امتیاز بزرگی خلق می‌کند، آن است که (هرنوآوری) نوآوریهای بیشتری را به همراه می‌آورد. بخشی از این امر ناشی از آن است که گروهایی از دانشمندان، دانشمندان بزرگ دیگری را از دانشگاههای تحقیقاتی و شرکتهای تکنولوژیک بزرگ جذب، آموزش و تربیت می‌کنند و این کار تداوم مسیر را امکانپذیر می‌سازد زیرا هر نوآوری به نوآوری دیگری می‌انجامد. نوآوری بر حلقه‌ای از اختراع، اقتباس و انطباق یعنی چرخه‌ای بازخوردی که مقوم نوآوریهای بیشتر است متکی است. اگر هر حلقه‌ای در این زنجیره شکسته شود، توانایی نوآوری موثر آن کشور نیز آسیب می‌بیند.
یک اختراع معمولاً حاصل سال‌ها پژوهش قبلی است. روشی که ایالات متحده آمریکا را در حوزه G۴ در عصر ارتباطات به رهبری جهان رهنمون شد ملاحظه کنید. گسترش شبکه‌های G۴ در سراسر آمریکا توسعه اولیه برنامه‌های تلفن همراه نظیر Uber را که به اتصالات داده‌های سلولی سریعتری نیاز داشت، تسهیل نمود.
به مدد این برتری، شرکت اوبر توانست با اصلاح تولیدات خود در آمریکا ، آن را در کشورهای در حال توسعه ارائه نماید و ارائه تولیدات در سایر کشور علاوه بر آنکه به افزایش تعداد مشتریان منجر شد (و بازخوردهای بیشتری برای…) سبب شد که شرکت اوبر محصول خود را برای عرضه در بازارهای جدید و نسخه‌های جدید مناسب‌سازی نماید.
اما موانعی که در اطراف کشورهای برخوردار از امتیازات ساختاری در حوزه فناوری وجود دارند، رو به کاهش هستند و بخشی از این امر نتیجه دسترسی آسانتر به پژوهشهای دانشگاهی و افزایش نرم افزارهای منبع باز (Open-Source) است که باعث شده‌اند امروزه فناوری‌ها با سرعت بیشتری در جهان منتشر شوند. دسترسی به پیشرفتهای جدید به رقبا کمک کرده است که بر سرعتشان بیفزایند. مثل چین که سر انجام این کار را در حوزه G۴ انجام داد. هرچند برخی از موفقیتهای فنی چین حاصل جاسوسی اقتصادی و بی‌اعتنایی آن کشور به حق ثبت اختراعات (patents) است، اما بخش زیادی از این موفقیت‌ها نتیجه نوآوری و تلاش برای اقتباس و پیاده‌سازی فناوریهای جدید است.
در حقیقت شرکتهای چینی در زمینه اقتباس و تجاری‌سازی با استفاده از دستاوردهای فنی سایر کشورها، موفقیتهای چشمگیری کسب کرده اند. در سال ۲۰۱۵، حزب کمونیست چین، راهبرد «ساخت چین ۲۰۱۵» را برای دستیابی به خودکفایی در صنایع‌های تک (High-Tech) نظیر مخابرات و هوش مصنوعی ارائه داد. در بخشی از این راهبرد، چین طرح اقتصادی «گردش دو گانه» را اعلام کرد بدان معنی که قصد دارد تقاضای داخلی و خارجی برای کالای خود را افزایش دهد. پکن از طریق مشارکت‌های دولتی و خصوصی، پرداخت یارانه به شرکتهای خصوصی و حمایت از شرکتهای برخوردار از حمایت‌های دولتی، میلیاردها دلار برای اطمینان از اینکه در مسابقه کسب برتری فنی برنده خواهد شد، خرج کرده است. تا اینجای کار، نتایج نا مشخص است، چین در برخی موارد فنی از آمریکا برتر و در بعضی جاها عقب است.
اینکه بگوییم چین پیشتازی در حوزه هوش مصنوعی را بدست خواهد آورد سخت است اما مقامات عالی رتبه چین قویاً به این نظر باور دارند. در سال ۲۰۱۷ چین اعلام داشت که تا سال ۲۰۳۰ و شاید حتی زودتر از آن به رهبری جهان در حوزه فناوری نظارت مبتنی بر هوش مصنوعی نایل خواهد شد. چین قبلا به هدف خود مبنی بر دستیابی به رهبری جهان در حوزه فناوری نظارت مبتنی بر هوش مصنوعی نائل شده است و این فناوری را در داخل چین برای کنترل مخالفان و نیز فروش به دولتهای اقتداگرا مورد استفاده قرار می‌دهد. چین هنوز در زمینه جذب بهترین افراد حوزه هوش مصنوعی از آمریکا عقب‌تر است و تقریباً شصت درصد این افراد در دانشگاهای آمریکا فعالند. اما قوانین سست چین در خصوص حریم خصوصی، جمع آوری داده‌ها بصورت اجباری و تامین مالی هدفمند، به آن کشور امتیازی حیاتی می‌دهد. در حقیقت چین قبلاً به پیشتازی در تولید وسایل خودکار دست یافته است.
در حال حاضر، آمریکا هنوز برتری خود در محاسبات کوانتومی را حفظ کرده است. اما در دهه گذشته چین نیز بیش از ده میلیارد دلار در فناوری کوانتومی سرمایه‌گذاری کرده است که ده برابر بیشتر از میزان سرمایه‌گذاری آمریکا در این حوزه است. چین در حال حاضر برای ساخت رایانه‌های کوانتومی، آنچنان قدرتمند کار می‌کند که قادر خواهند بود به سادگی در رمزگذاری‌ها رخنه و رمزها را بشکنند. همچنین چین در حال انجام سرمایه گذاریهای کلان بر روی شبکه‌های کوانتومی است. (روشی برای انتقال اطلاعات به شکل بیت‌های کوانتومی) با این امید که چنین شبکه‌هایی در برابر کنترل از سوی سایر سازمانهای اطلاعاتی نفوذ ناپذیر خواهند بود. آنچه بیشتر موجب نگرانی است، آن است که چین در حال حاضر اطلاعاتی را که رهگیری و دزدیده است، ذخیره سازد تا پس از دستیابی به توان رمزگشایی این اطلاعات، اقدام لازم را صورت دهد. این راهبرد چین با عنوان «اکنون ذخیره کن، بعداً رمزگشایی» شناخته می‌شود. هنگامیکه رایانه‌های کوانتومی به سرعت کافی دست یابند، کلیه ارتباطاتی که به روشهای غیر کوانتومی رمزگذاری شده‌اند را در خطر رهگیری قرار خواهند داد و این اولین خطر ناشی از این پیشرفت است.
چین، همچنین فعالانه در حال تلاش برای رسیدن به آمریکا در زمینه زیست‌شناسی ترکیبی است. در حوزه زیست‌شناسی ترکیبی، دانشمندان مشغول کار بر روی طیف جدیدی از پیشرفت‌ها نظیر سیمان ساخته شده از میکرب که دی اکسید کربن را جذب می‌کند، محصولاتی با توان بالا برای تجزیه کربن و جایگزین نمودن گوشت گیاهی هستند. این فناوری‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی و اشتغال‌زایی نوید بخش هستند و چین از سال ۲۰۱۹ در زمینه سرمایه‌گذاری در حوزه زیست‌شناسی ترکیبی، از آمریکا پیش افتاده است.
چین در مبحث نیمه هادی‌ها نیز طرحهای جاه طلبانه‌ای دارد. چین تلاشهای بی‌سابقه‌ای را برای تامین بودجه به منظور پیشتازی در تولید نیمه رسانه‌ها تا سال ۲۰۳۰ صورت داده است.
شرکتهای چین در حال حاضر به دنبال ساخت تراشه‌هایی هستند که در صنعت به تراشه‌های «هفت نانومتری» معروفند، اما چشم‌انداز دورتر پکن، طرح تولید نسل جدید تراشه‌های «پنج نانومتری» است. در حال حاضر آمریکا و متحدانش تایوان و کره در تولید نیمه رساناها از چین جلوتر هستند.
در سال ۲۰۲۲ دولت بایدن در اقدامی مهم، شرکتهای آمریکا یی پیشرو در تولید تراشه‌های هوش مصنوعی را از فروش محصولاتشان به چین منع کرد. این ممنوعیت بخشی از بسته تحریمی وزارت بازرگانی آمریکا بود. اما شرکتهای چینی با کنترل بر پردازش بیش از ۸۵ درصد منابع معدنی کمیاب مورد استفاده در این تراشه‌ها و نیز سایر وسایل الکترونیکی اساسی اهرم نفوذ خود بر رقبا را به نمایش می‌گذارند.
- نبرد سیستم‌ها
آمریکا با تلاش در جهت تبدیل نوآوری به قدرت سخت، باید به طور اساسی در بعضی از سیستم‌های دفاعی خود تجدید نظر نماید. در دوره جنگ سرد آمریکا به منظور مقابله با برتری عددی شوروی از طریق نوآوریهای فنی و استراتژی نظامی، راهبردهای «انحرافی» متعددی را طراحی نمود. امروز واشنگتن به طرح مطالعات تطبیقی ویژه‌ای نیاز دارد که راهبرد «انحرافی X» نامیده می‌شود. یعنی یک رویکرد تطبیقی که از آن طریق آمریکا می‌تواند برتری نظامی و تکنولوژیکی خود را حفظ نماید. با توجه به اتکای زیاد ارتش‌ها و اقتصادهای جدید بر زیر ساختهای دیجیتیال احتمالاً جنگ قدرت‌های بزرگ آینده با یک حمله سایبری آغاز خواهد شد. بنابراین دفاع سایبری آمریکا به سرعت پاسخگویی سریعتر از واکنش انسانی نیاز دارد. آمریکا که حتی در زمان صلح با حملات سایبری مداوم مواجه است باید خود را با ایجاد سیستم‌های پشتیبان و نیز مسیرهای جایگزین برای جریان آزاد اطلاعات نفوذ ناپذیر نماید.
آنچه در فضای مجازی آغاز می‌شود، به آسانی می‌تواند به حوزه فیزیکی سرایت نماید و لذا نیاز است که آمریکا با این چالش‌های جدید مقابله کند. برای مقابله با حملات احتمالی گروه‌های پهپادی، آمریکا باید در سیستم توپخانه‌ای و موشکی دفاعی سرمایه‌گذاری نماید. برای بهبود و افزایش میزان آگاهی از مناطق نبرد، ارتش آمریکا باید تمرکز خود را بر بکارگیری شبکه‌ای از حسگرهای ارزان قیمت با استفاده از هوش مصنوعی در محل مناقشه قرار دهد. این رویکرد از یک سیستم منفرد که به طرزی عالی هم ساخته شده است، کارآیی بیشتری دارد.
در همانحال که دستیابی به هوش انسانی سخت می‌شود، آمریکا باید به طرزی روز افزون به بزرگترین منظومه حسگرهای هر کشور که طیفی گسترده از زیر دریا تا ماوراء جو را دربر می‌گیرد، متکی باشد. با توجه به اینکه بیشترین داده‌ها امروزه بطور عمومی در دسترس هستند، آمریکا نیازمند آن است که بیشتر بر اطلاعات منبع_باز (Open_ Source) تمرکز نماید. بدون این توانایی، آمریکا با خطرات شکست اطلاعاتی، غافلگیر خواهد شد.
وقتی از جنگ واقعی صحبت می‌شود، واحدهای نظامی به منظور غلبه بر دشمن باید شبکه‌ای و غیر متمرکز باشند. در عوض سلسله مراتب نظامی سخت برای مواجهه با دشمنان، آمریکا می‌تواند با استفاده از واحدهای نظامی کوچکترو منسجم‌تر که اعضایش در تصمیم گیری مبتنی بر شبکه و بکارگیری ابزارهای هوش مصنوعی مهارت دارند، برتری‌هایی بدست آورد. بطور مثال یک واحد منفرد می‌تواند توانایی‌های جمع آوری اطلاعات، حملات موشکهای دوربرد و جنگ الکترونیک را باهم داشته باشد. پنتاگون باید بهترین اطلاعات را برای فرماندهان میدان نبرد فراهم نماید و به آن‌ها اجازه دهد بهترین تصمیمات را در عرصه جنگ اتخاذ نمایند.
همچنین ارتش آمریکا باید فناوریهای جدید مرتبط با فرآیند تدارکات، طرحهای نبرد و جنگیدن را با هم ادغام و یکپارچه نماید. در طول مدت چهار سالی که مدیریت هیات نوآوری دفاعی را عهده دار بودم، از مشکلات انجام این کار شگفت زده بودم. نخستین تنگنای بزرگ فرآیند نامناسب تدارکات بود. طراحی، توسعه و استقرار سیستم‌های تسلیحاتی بزرگ حدود ده سال طول می‌کشد. وزارت دفاع باید مشوق صنایع تکنولوژیک برای طراحی این محصولات باشد. آمریکا باید موشک‌ها را به روشی که اتومبیلهای برقی را می‌سازند، تولید کند و برای توسعه و شبیه‌سازی نرم‌افزار از یک استودیوی طراحی بهره ببرد و به دنبال نوآوریهایی باشد که از فرآیندهای فعلی ده برابر سریعتر و همچنین مقرون به صرفه‌تر باشد. بویژه سیستم تدارکات فعلی برای استفاده در روزگاری که اولویت نرم افزاری تعیین کننده قاطع نتیجه در میدان نبرد است، نامناسب می‌باشد.
آمریکا چهار برابر سایر کشورها برای تهیه سیستم‌های نظامی خود هزینه می‌کند، اما قیمت، معیار مناسبی برای قضاوت در خصوص قدرت نوآوری نمی‌باشد. در آوریل ۲۰۲۲، دو موشک پنتون به سوی مسکوآ یک کشتی جنگی ششصد فوتی روسیه پرتاب و آن را غرق کردند. ارزش این کشتی ۷۵۰ میلیون دلار و ارزش هریک از موشک‌ها پانصد هزار دلار بود.
همینطور یک موشک مافوق صوت ضد کشتی چین به نام YJ21 روزی خواهد توانست یک ناو هواپیما بر ده میلیارد دلاری آمریکا را غرق نماید. لذا آمریکا باید قبل از آنکه به پرداخت ده میلیارد دلار دیگر متعهد شود و نیز ده سال دیگر برای این کشتی وقت صرف کند، لازم است در اینخصوص مجدد اندیشه کند. لذا خرید بسیاری اقلام ارزان قیمت بجای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های حیثیتی گران قیمت، منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
- بازی برای برد
در رقابت قرن بین آمریکا و چین، قدرت نوآوری تعیین کننده خواهد بود. پیشرفت فنی در پنج تا ده سال آینده تعیین خواهد کرد که کدام کشور در رقابت برای شکل دهی جهانی دست بالا را خواهد داشت. با این وجود چالش آمریکا آن خواهد بود که مقاماتش به پرهیز از ریسک و عطف توجه به اهداف کوتاه مدت و اجتناب از سرمایه‌گذاری کلان در فناوریهای آینده تشویق می‌کنند.
اگر نیاز مادر اختراع است، جنگ دایه نوآوری است. در صحبتی که با اوکراینی‌ها در سفر به کیف در پاییز ۲۰۲۲ داشتم، بسیاری از آن‌ها می‌گفتند که ماههای اول جنگ مولدترین و پربارترین ماههای زندگیشان بوده است. جنگ دوم جهانی به معنی آخرین جنگ آمریکا در صحنه جهانی، منجر به انقلاب در فناوری هسته‌ای و پیشرفت در علم رایانه شد. اکنون ایالات متحده باید در زمان صلح سریعتر از قبل نوآوری نماید و در صورت شکست در این امر، توان بازدارندگی و احتمالاً توان جنگ و دستیابی به برد را در جنگ آتی از دست خواهد داد.
این جایگزین خسارت بار خواهد بود. موشکهای مافوق صوت می‌تواند آمریکا را بی‌دفاع رها کند و حملات سایبری می‌تواند شبکه برق آن کشور را تخریب و فلج نماید و حتی مهم‌تر، جنگ آینده افراد را به روشهای کاملاً جدید هدف قرار خواهد داد. دولتهای اقتداگرا مثل چین و روسیه شاید قادر به جمع آوری داده‌های فردی آمریکا ئیان مثل عادات خرید، موقعیت و حتی مشخصات DNA آن‌ها بشوند و این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد که کمپین‌های اطلاعات نادرست حتی حملات بیولوژیک هدفمند و ترور را برنامه ریزی کنند. برای مقابله با این موارد، آمریکا باید از اینکه پیشتازی خود برابر رقبا را حفظ خواهد کرد، اطمینان حاصل کند.
در گذشته زندگی در آمریکا بر پایه آزادی، سرمایه داری و تلاش فردی پایه‌گذاری و این اصول برای آینده نیز حفظ خواهد شد. این ارزشهای اساسی بر بنیاد یک اکوسیستم (زیست بوم) نوآوری بنا شده و هنوز مورد غبطه جهانیان است. این را ارزش‌ها پیشرفت‌هایی را سبب شده‌اند که هر روزه زندگی در جهان را متحول کرده اند. آمریکا سابقه نوآوری را به عنوان یک قطب آغاز کرد اما اینکه در همین موقعیت بماند، قابل اطمینان نیست. شعار قدیمی سلیکون ولی نه در صنعت که در ژئوپولتیک هم صادق است: نوآوری یا مرگ
