انقلاب ها با نوید آینده ای درخشان و سودای آفرینش یک جامعه ایده آل فرا می رسند. توده ها نیز به امید فردایی بهتر که در آن آشتی دوگانه هایی مانند پیشرفت و عدالت، دین و دنیا، آزادی و برابری امکان پذیر باشد خیابان را تسخیر و به امواج انقلاب می پیوندند. اما واقعیت این است که تاکنون انقلاب ها نتوانسته اند به وعده های خود جامه عمل بپوشانند. البته انقلاب اسلامی هم از این قاعده مستثنی نبوده و قادر نبوده با ارائه یک گفتمان دموکراتیک، برای ایرانیان دموکراسی به ارمغان بیاورد. دست کم شاید به دلایل زیر:
تداوم انقلاب های جهانی: انقلاب اسلامی تداوم خروش دگرگونی هایی بود که در اواخر دهه ۱۹۶۰ جهان را فرا گرفت، از پایتخت های اروپایی که جولان گاه نسل جوان انقلابی شده بودند تا مستعمرات پیشین که جنگ های چریکی در دستور کار آن ها قرار داشتند. روشنفکران ایرانی هم از این الگو پیروی کرده و توجه خود را بیش از پیش متوجه جهان سوم ساخته بودند. تجربه موفق انقلاب های الجزایر و کوبا در کنار شکست اخلاقی امریکا در ویتنام این دسته از روشنفکران را تشویق می کرد که بخشی از این جنبش انقلابی فراگیر باشند.
تجویز خشونت از سوی روشنفکران: در روزگاری که چپ گفتمان غالب بر کشورهای جهان سوم محسوب می شد روشنفکران ایرانی هم دغدغه آزادی از سلطه امپریالیسمی را داشتند که توانسته بود با استعمار نو آن ها را به انقیاد بکشاند. در مواجهه با این دشمن فریبکار و با الهام از آموزه های سارتر و فانون، برخی از روشنفکران ایرانی کوشیدند تا بهره گیری از خشونت مشروع علیه حکومت پهلوی را به عنوان نماد این نوع از استعمار تئوریزه نمایند. به عنوان مثال حاج سید جوادی آشکارا بر ضرورت انبار کردن مهمات جهت پیروزی در مبارزه تاکید می کرد.
غرب در مسیر انحطاط: روشنفکران این دوره با استناد به آثار توین بی و اشپنگلر مدعی بودند که غرب در مسیر انحطاط است و متفکران آن دیار این حقیقت را حتی پیش از ما دریافته اند. آوردن نقل قول هایی از سارتر، مارکوزه و فروم نیز بساط زوال فروشی غرب را در ایران پر رونق تر ساخته بود. از آل احمد و شریعتی تا داریوش آشوری و احسان نراقی هم روشنفکرانی بودند که در این کوره می دمیدند. پرسش اساسی این بود که؛ اگر غرب در حال زوال و انحطاط است چگونه می توان به دموکراسی آن تاسی جست و از آن به مثابه یک ارمغان بهره گرفت؟! شاید بازگشت به خویش تجویز بهتری باشد.
روشنفکران و دغدغه اصالت: در این دوره روشنفکران ایرانی با بهره گیری گسترده از مفهوم امپریالیسم فرهنگی به دنبال تجویز نسخه ای از بومی گرایی بودند. تهدید غرب صرفا تفوق صنعتی آشکار آن ها نبود بلکه خطر بزرگ تر در تلاش آن ها در کنترل رشد فکری ملل عقب افتاده خلاصه می شد. بر همین اساس رسالت روشنفکران جهان سومی معطوف به مبارزه با این خطر از راه تبلیغ فرهنگی جدید و آرمانی نو بود. دغدغه اصالت در آثار شریعتی، هزار خانی و کسمایی در حقیقت شکوه از توانمندی گذشته ما در ساختن چیزهایی بود که صرفا به ما تعلق داشت. محصولاتی که اگر چه بهترین نبودند ولی نشان اصالت ما را بر خود داشتند.
نکته پایانی: جوانانی که در فیلم این چنین پر حرارت بر انتخاب نخست وزیر ضد امپریالیستی تاکید می ورزند مهدی بازرگان را نشانه رفته اند. او که معتقد بود بر خلاف آیت الله خمینی، اسلام را برای ایران می خواهد و بیش از امت دغدغه ملت را دارد. کرین برینتون در کالبد شکافی چهار انقلاب کناره گیری میانه روها در دوران تکوین نظام پسا انقلابی را با تاسی از تجربه انقلاب های انگلیس، امریکا، فرانسه و روسیه پیش بینی کرده است. استعفای بازرگان نتیجه محتوم انقلاب بود.
