یکی از علل اصلی بروز فسادهای اقتصادی در دولت های گذشته و کنونی خلع شفافیت یا مدیریت در اتاق شیشه ای است.مسئله که همواره از سوی افکار عمومی،رسانه ها و نخبگان مطالبه شده و می شود.شفافیت فقط در ابعاد سیاسی حکمرانی نیست بلکه در طبقات مختلف جامعه کارکرد دارد.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح آنلاین گفتگویی با مجید ابهری رفتارشناس اجتماعی انجام داده که درادامه می خوانید:
-کارکردهای مسئله شفافیت در جوامع چیست؟
“شفافیت”بعنوان یک ضرورت رفتاری وعملی در هر مورد با هر شکل واندازه لازم بوده وغیبت ان موجب بروز فریبکاری و ظاهرسازی ودر یک کلمه نیرنگ ودورویی می شود.
از خانواده گرفته تا جامعه و مجاری مختلف آن، از مبادی داد وستد و روابط عاطفی گرفته تا فعالیتهای اداری واجرایی اگر شفافیت بعنوان ضامن صحت وسلامت ناظر وموجود نباشد “سوگند و تضامین سندی سایه بر روابط خواهند انداخت.
اختلاس وارتشا و سودجوییهای نامشروع و زد وبندهای غیرقانونی همه ناشی از فقدان شفافیت در کردارهای ریز ودرشت میباشند.
شفافیت در امور اجرایی یعنی حضور در اطاق شیشه ای برای اداره امور جامعه؛از واگذاری مسئولیتها؛تا تعیین وپرداخت حقوق ومزایا و اعطای امتیازات مادی وشغلی بدون شفافیت زادگاه فساد ومولد خطاهای ریز ودرشت خواهند گردید.
البته رعایت اصول حفاظتی در ابعاد نظامی وامنیتی وهر موردی که به کیان وسلامت سپهر سیاسی یک کشور مربوط میباشند از این قواعد جدا ومستثنی میباشند. در هر نظام اجرایی در کشورهای دموکراتیک نیز این امر وجو دارد.
اعلام میزان حقوق وپاداش مدیران در هرسطح ومقام راه را بر سواستفاده های بعدی بسته وشایعات را در مبدا حبس مینماید.
اگر اجرای اصول شفافیت در اداره جامعه بعنوان اصول اساسی قرار می گرفت امروز با پرونده های اختلاسهای نجومی روبرو نمیشدیم.
-به نظر شما تعدد مسئولیت ها برای یک فرد منجر به فساد می شود؟
یکی دیگر از موانع شفافیت تعدد مسئولیت برای یک فرد می باشد.
در حالیکه افراد پاکدست ومتعهد بوفور در سازمانها وبیرون از آنها حضور دارند واگذاری چندین وچند مسئولیت به یک نفر چه توجیه منطقی میتواند داشته باشد.
تعدد مسئولیت برای یک فرد نه تنها موجب ناکارآمدی در بخش های تحت مسئولیت آن فرد است بلکه باعث ایجاد ویژه خواری و رانت در دستگاه های مختلف می شود.این موضوع به لحاظ روانی هم بر افکار عمومی تاثیر می گذارد.وقتی قشر تحصیلکرده جامعه بیکار باشد و شغلی متناسب با تحصیلات خود نداشته باشد و فردی را ببیند که بعضا ۷ تا ۸ مسئولیت دارد دچار مشکل می شود.
بنابراین تعدد مسئولیت هم به لحاظ بروکراسی اداری و هم به لحاظ افکار عمومی آسیب زاست
-به نظر شما چگونه می توان جامعه را نسبت به مسئله شفافیت خوشبین کرد؟
یکی از ضرورتهای شفافیت ساده زیستی وزندگی دور از تشریفات است که به عنوان یک سبک زندگی در جامعه باید تدریس وتبلیغ شود.
بعد دیگر ترویج شفافیت در حکمرانی، قانونگذاری نمایندگان مجلس برای شفافیت است.
قانون شفافیت رای نمایندگان از جمله قوانین درستی بود که متاسفانه با تغییر عنوان آن به نام شفافیت قوای سه گانه اصل موضوع به حاشیه رفت.شفافیت در رای نمایندگان باعث جلوگیری از سو استفاده های شخصی و نظارت درست و دقیق از دستگاه اجرایی می شد.اما متاسفانه قانون به نحوی تغییر کرد که در بروکراسی های پیچیده اداری گیر کرده و به درستی اجرا نمی شود.
امیدواریم که با پیگیری قانونگذاران مسئله شفافیت در تمام اجزای جامعه ریشه بدواند.
