برگزاری همایش زنان تاثیرگذار در تهران با هدایت دولت با نقدهای زیادی مواجه شده است. نقدهایی که به ناشناخته بودن میهمانان، حجاب نامناسب مدعوین، بودجه این اجلاس و نگاه گزینشی میزبانان تاکید دارد.
جهت بررسی موضوع فوق و نقدهای موجود به این همایش گفتگو کردیم با توران ولی مراد فعال حوزه زنان که در ادامه مشروح آنرا می‌خوانیم:
- همایش زنان تاثیرگذار نقدهای زیادی را به دنبال داشته است حتی از نظر عنوان؛ نقد شما به این همایش چیست؟
این عنوان اشکال دارد بخاطر اینکه این عنوان در فارسی در واقع سلبریتی معنی می‌شود. آیا در داخل چنین عنوانی را قبول داریم؟ مثلا وقتی می‌گویند که طرف از لحاظ علمی نفر اول در فلان کشور بوده است و به او جایزه می‌دهند سلبریتی است؟ در خارج از کشور اینفلوئنسرها به شخصیت‌های سینمایی و … اطلاق می‌شود.
اما عنوان فعلی ترجمه‌ای ابداعی است تا بتوانند همه را داخل آن جا دهند. بطور خاص سال گذشته یعنی وقتی معاونت زنان می‌خواست معاونت بین‌الملل را تعیین کند من در جلسه معارفه همین را گفتم که ضرورت دارد ما در رابطه با نقش بین‌الملل خودمان مبنا و مرکزیت را در ارتباط با کشورهای همسایه، کشورهای اسلامی و کشورهای همراه داشته باشیم و محتوا تولید کنیم و هسته‌های تشکل‌های مدنی را تاسیس کنیم. حتی پیشنهاد یک سایت دادم که محتوا ارائه دهیم.
چنین کنگره بزرگی باید مقدمات و ارتباطات دقیق می‌داشت. حتی سال گذشته گفتم من می‌توانم افرادی را به شما معرفی کنم که این ارتباطات را برقرار کنند. ما از دهه شصت همواره مهمانان خارجی داشتیم، دهه فجر مهمان‌های خارجی داشتیم. در ۱۴ و ۱۵ خرداد مهمان خارجی داشتیم. در این مهمان‌‌ها تعدادی از زنان هم بوده‌اند و بالاخره یک محتوایی می‌خواهند. این کوتاهی‌ها از گذشته تا امروز بوده است و دولت فعلی نیز کوتاهی کرده است. حالا که ارتباطات برقرار نشده باید از جیب ملت، سیصد مهمان دعوت کنید و اسامی آن‌ها و رزومه‌شان را هم ارائه نمی‌کنید؟همواره هم به آن میهمانان می‌گفتند شما سفیر ایران در خارج خواهید شد، بعد آن‌ها را به تلویزیون آورده‌اند طرف گفته من در یک مرکز خدمات درمانی کار می‌کنم! همین!یعنی در آنتن زنده نمی‌توانستند حرف بزنند و خودشان را معرفی کنند! جالب است خبرنگار می‌گوید دوباره به ایران می‌آیید؟ معلوم است که می‌آیند وقتی ایران صفر تا صد مخارج را تقبل می‌کند معلوم است که می‌آیند.
- در زمینه رزومه این افراد همانطور که اشاره کردید ابهاماتی وجود دارد. بنظر شما به الگوی دعوت این چهره‌ها چه نقدهایی وارد است؟
سال پیش معاونت زنان می‌خواست یک همایش برگزار کند که گویا عنوان زنان دانشمند مدنظر بود. من اعتراض کردم که چه معنی دارد که همه زنان را می‌خواهید به این مسیر هدایت کنید در حالیکه باید خردورزی را جا بیندازید و عنوانش را به بانوی خردمند تبدیل کردند. اما باز هم چهره‌های علمی فقط مدنظر بود. الان در همین جشنواره به برخی از این خانم‌ها بدون توجیه جایزه داده‌اند. به ما چه ربطی دارد که آن خانم در یک کشور دیگر پایگاه علمی دارد؟ به ما چه ربطی دارد که آن خانم در کشور خودش شیمی خوانده است؟ اصلا این همایش بین‌المللی چارچوب نداشت و راهبرد نداشت و حتی اسامی آن‌ها معلوم نیست و حتی معلوم نیست این همایش مصرف خارجی دارد یا داخلی؟ وقتی سیصد نفر را دعوت کرده‌اید باید انعکاس بین‌المللی به اندازه سیصد نفر داشته باشید یا خیر؟ دیشب دبیر علمی‌شان می گفت طرف به ایران آمده به بازار رفته است.
- آیا برگزاری این اجلاس، برای هدفی که معرفی زنان برتر نامیده شده است مناسب بود؟
چند روز قبل یک نقدی را روزنامه‌ای نوشته بود که آدم‌های فلان کشور هم آدمند، در حالیکه اصلا مسئله این نیست. مسئله رزومه این مهمان‌هاست که قرار است چه کنند بعد از این همایش؟ ما به همایش‌های بین‌المللی در حوزه زنان نیاز داریم اما باید استراتژی و هدف معلوم باشد و این ارتباطات از قبل برگزاری کنگره در فضای مجازی شکل بگیرد. مثلا سازمان ملل در کمیسیون مقام زن یکسال قبل از جلسه طرح‌ها را می‌گیرند و ارتباطات را برقرار می‌کنند. اما حالا اینجا می‌گویند با این همایش می‌خواهیم زن ایرانی را نشان دهیم در حالیکه می‌توانستید با خرج کمتر و ارتباطات قوی‌تر زن ایرانی را معرفی کنید. دستگاه‌های مختلف هم در این بین گرفتار می‌شوند، قطعا معاونت سیاسی ریاست جمهوری و وزارت خارجه دستشان وسط است. این اتفاق بیشتر یک دورهمی بود.
- چالش‌‌ها و موانع سیاسی در حوزه زنان تا چه حد در رسیدن به وضعیت کنونی موثر بوده است؟
یک اشکال اساسی الان در ایران وجود دارد که چهل سال است این اشکال را با خودمان جلو می‌کشیم و این اشکال عامل اصلی آسیب و از دست رفتن نیرو بوده است و آن این بوده است که تراز ایده‌آل برای نظام جمهوری اسلامی از زن مطلوب چیست؟ تا وقتی این نقطه معلوم شود به آن سمت حرکت کنیم اما این نقطه مطلوب مشخص نیست.
ما دو نگرش معارض با یکدیگر داریم که این دو نگرش نمی‌توانند با هم کار کنند.
یک نگرش خود را مقابل غرب واداده کرده و اگر بگوید نقطه مطلوب من زن سازمان ملل است امکانات را به آن سمت می‌برد. یک نقطه دیگر که در مراکز تصمیم‌سازی نفوذ دارد و البته تعداد زیادی نیستند آن‌‌هایی هستند که می‌گویند عقل زن کم است. وقتی این نگرش را دارند نمی‌گذارند قانون اصلاح شود و طرح‌های ملی شکل بگیرد. زن در نگرش انقلاب، تصمیم‌ساز است و نقش تعیین کننده دارد و عقل این زن کم نیست. اما مشکل در لایه لایه مراکز و تصمیم‌گیران و کسانیست که می‌گویند عقل زن کم است. البته جریان سیاسی مقابل چون بهره زنان را می‌برد با این ایده خود بازی نمی‌کند و بازی را با فرم دیگری جلو می‌برد.
مسئله زنان در ایران و خارج یک مسئله سیاسی است، کسانی هم که سکان امور را بدست می‌گیرند بحثشان حل مسائل زنان نیست چه برانداز چه طرفدار نظام! منتهی تا زمانیکه نقطه زن مطلوب را تصویب و قانون نکنیم وضع همین است. الان همه کشور بسیج شده است و یک همایش برگزار کرده که چارچوب و استراتژی و راهبرد و هیچ چیز ندارد. الان نگاه کنید زنان و خانواده‌ها در مشکلاتشان تنها هستند و حمایت نمی‌شوند، قوانین خانواده ما و نگاه به زن اشکال دارد و در قوانین متناسب با نگرش انقلاب اسلامی نیست. نگاه به زن در قوانین ما نگاه به فرد صغیر محتاج قیم است! چهل سال است که می‌گویند رئیس جمهور و نماینده مجلس را رأی زنان تعیین می‌کند اما این زن در خانه خودش صغیر است. ببینید سن ازدواج بالا رفته است و جوانان از ازدواج فرار می‌کنند یا زود طلاق می‌گیرند. الان آن تفکرات و قوانین را زنان نمی‌پذیرند مهریه را بالا برده‌اند تا امنیت اقتصادی را برای خود برقرار کنند و زن نه به مهریه رسیده است نه به زندگی‌اش! تازه اگر صد سکه قانونی هم مهریه باشد چرا یک پسر باید اول زندگی بیش از دو میلیارد زیر قرض برود؟خلاءهای قوانین است که باعث شده وضع خانواده‌ها این باشد. معاونت زنان هم اگر لایحه خوب تصویب نکند به چه درد می‌خورد؟الان سی سال است که ما زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری مرکزی بنام زنان داریم اما بی‌خاصیت است و فقط یک حضور تشریفاتی دارد. کم‌کاری‌ها و کمبودها و غلط‌کاری‌ها با هیاهو رفع نمی‌شود. این همایش فقط یک هیاهو بود البته اصل همایش برگزار کردن برای زنان کار درستی است و دنیا نیز تشنه است برای مدلی که انقلاب اسلامی ارائه می‌دهد. اما باید جریان‌سازی شکل بگیرد و ارتباطات سازنده برقرار شود عین همان کاری که سازمان ملل می‌کند و سالانه یک نشست می‌گیرد.
- علت اصلی شکست این نوع اقدامات در حوزه زنان را چه می‌دانید؟
علت اصلی شکست این همایش‌ها این است که نقطه مطلوب مشخص نیست. برای همین اصلاح‌طلبان می‌گویند اصولگراها متحجرند اصولگراها هم می‌گویند شما غرب‌گرا هستید، علت این است که اصلا نقطه مطلوب مشخص نیست.
- اگر بخواهید از نظر خودتان چند چهره تاثیرگذار یا مهم در حوزه زنان را نام ببرید، چه کسانی مدنظرتان هستند؟
ما برخی از خانم‌ها را داریم که در فضای اجتماعی نقش‌آفرینی می‌کنند، برخی خانم‌ها نیز تاثیرگذارند اما با همان نگاهِ عقل زن کم است. در میان جریان‌های سیاسی ایران، زنانشان در راستای انقلاب اسلامی نبوده است.
اعظم طالقانی چطور؟
اجازه دهید وارد شخصیت‌ها نشویم، ما از یک جامعه ایلیاتی می‌آییم. شما نگاه کنید در چند مجلسِ ابتدایی، بجز خانم دباغ دیگر خانم‌ها به واسطه مردهایشان به مجلس رفتند. مثلا خانم آقای رجایی، اعظم طالقانی، خانم دستغیب و … باید به افراد همه‌جانبه نگاه شود.
این آفتی که از اول انقلاب داشته‌ایم و زنان در ارتباط با مردانِ در قدرت، سِمت‌ها را گرفته‌اند که یا نسبی بوده است یا بعدا در یک جریان سیاسی تعریف شده‌اند. در گذشته اول همسران و دختران مردها وارد می‌شدند الان زن پسرخاله فرد هم وارد می‌شود یا مثلا خواهر زن و … در دوره اصلاحات خانم‌ها می گفتند ما هر کاری داشتیم به خانم آقای خاتمی می‌گفتیم چون دسترسی داشت. الان معاون زنان ما دختر خزعلی است بعد می‌گوید من رئیس دانشگاه بودم. درست است اما رئیس دانشگاه شدی چون دختر خزعلی بودی! چرا دیگر زنان رئیس آن دانشگاه نشدند؟ الان خزعلی چه لایحه‌ای در زمان مسئولیتش تهیه کرده است؟ ما سیزده میلیون جوان مجرد داریم آیا معاونت زنان نباید روی این موضوع بصورت مسئله محور کار کند؟
- نکته آخر
من کلا با واژه تاثیرگذار موافق نیستم. مثلا برخی ممکن است به ظاهر پر سر و صدا نباشند اما مسائل زنان را درست می‌بینند، پای قضیه می‌ایستند و فعالیت می‌کنند. ما اگر می‌خواهیم خدمت به نظام اسلامی بکنیم باید یک ستون خیمه بگذاریم آن ستون زن در انقلاب اسلامی است. یعنی فعالیت دولت‌ها و رسانه‌ها و حوزه را با آن بسنجیم و جهت دهیم و خود به خود از توان و انرژی بهره‌برداری مضاعف می‌شود. ما الان همچنان در جهت تقابل با یکدیگر هستیم و نیروهایمان هرز می‌روند و صدمه آنرا ملت می‌بینند و این مناسب نظام انقلاب اسلام نیست.
در حوزه زنان باید برخوردهای سیاسی را کنار گذاشت و سوار شدن روی موج خانواده بیشتر آسیب است و خیرِ آن به مردم نمی‌رسد شاید جریانات سیاسی برای رأی‌آوری از این امواج استفاده کنند.
