اندیشه

نام واره ایران | مرتضی رحیم‌‎نواز

ایلخانیان، نام ایران را برای جغرافیای سیاسی کشور تثبیت نمودند. به گونه‌ای که تقریبا از دوره آنها به بعد این نام همواره در اسناد و مکاتبات و قراردادهای سیاسی و نیز شرح احوالات به جا مانده به چشم می‌خورد.

هویت ایرانی | رضا حبیب‌پور *

هویت ایرانی، جریان زنده در دل آیین‌ها و نمادها | رقیه محمدزاده *

سهروردی، زبان فارسی و بازسازی هویت ایرانی ـ اشراقی | محمدجواد حق‌شناس

در باب کورتکس آسیایی و اروپایی | علی مفتح

حالا که سخن از مقایسه میان کورتکس اروپایی و آسیایی به میان آمده، شایسته است پیش از هر داوری علمی یا نژاد شناختی، نگاهی بیندازیم به آن همه مغز و کورتکسی که در طول قرون گذشته، زیر بارش بمب‌ها و آتشبارهای تمدن سازان اروپایی از میان رفتند. کورتکس‌هایی که هیچ گاه فرصت نیافتند تا پرورش یابند، اندیشه کنند، بیافرینند یا به جهان چیزی بیفزایند.

شخصی‌سازی حکمرانی یا ناحکمرانی | محمدحسین زارعی*

در حالی‌که گرایش‌های سیاسی مهم مانند توسعه‌گرایان، اعتدال‌گرایان، محافظه‌کاران و حتی لیبرتارین‌ها سعی در ظرفیت‌سازی و توانمندسازی دولتِ حداقلی دارند، افراطیون حملات تازه‌ای را علیه دولت اداری سازماندهی می‌کنند. این جریان به‌جای این‌که بر کارآمدی دولت اداری و اصلاحات و رفع مشکلات و کاستی‌های آن تمرکز کنند، بر تخریب و تعلیق آن همت گمارده‌اند.

دهه هشتادی‌ها و صلح با طبیعت | علی‌اصغر سیدآبادی*

نوجوانی دوره‌ای است که ریسک‌پذیری و لذت‌طلبی در آن بالاست. در گذشته هم برای عبور از دوره کودکی به نوجوانی، مناسک گذار داشتیم که همین خطرات برای آن تعریف و کنترل می‌شد.

دلایل دوری از سیاست دوستی در جریان‌های سیاسی امروز با رویکرد شناختی | عباسعلی رهبر*

دوستی، از جمله مقولات برجسته‌ تاریخ اندیشه‌ سیاسی است. اهمیت دوستی در اندیشه‌ سیاسی به حدی است که ارسطو آن را بهترین نگهبان دولت‌ها در برابرانقلاب می‌داند. وی دوستی را مقوله‌ای بیناذهنی و تعاملی می‌بیند که هم نظری است و هم عملی.

مهاجرت، صلح و امنیت پایدار | رسول صادقی*

سیاست‌های مهاجرتی نامناسب و نادرست می‌تواند تنش‌های از پیش موجود را تشدید کند یا تنش‌های جدیدی ایجاد کند که تأثیرات منفی بر فرآیند صلح دارد. در مقابل، سیاست‌های مهاجرتی علمی و در چارچوب گفتمان صلح، می‌توانند چارچوب‌های مفیدی برای همکاری بین بخشی و فرصت‌هایی برای ایجاد صلح، ارائه دهند.

صلح اجتماعی و سیاست انتظامی | بهرام بیات*

در تبیین صلح اجتماعی این دیدگاه نسبتا اجماعی وجود دارد که انسجام اجتماعی هرجامعه‌ای بر میزان جریان یافتگی و سرایت و شمولیت ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی قوت و قابلیت پیدا می‌کند و از این منظر ارزش‌های جامعه برای پیاده سازی به روش‌های عاقلانه و هوشمندانه نیاز دارد

وعده‌های اقتصادی بی‌فایده و نا مناسب حکومت‌های پوپولیستی

رهبران پوپولیست چه میراثی برای کشورشان بر جای می‌گذارند | مانوئل فاتک، کریستوف‌تری بش و مورتیس شولاریک

برغم دوام زیاد دولت‌های پوپولیستی، پژوهش‌های سیستماتیک کمی راجع به اینکه چگونه تحت حاکمیت پوپولیست‌ها اقتصاد توسعه یافته و عمل می‌کند، انجام شده است. اما به آسانی می‌توان به نمونه‌هایی دست یافت که پوپولیست‌ها عامل ایجاد خسارات اقتصادی بوده‌اند.

صلح اجتماعی و مرجعیت رسانه در ایران | ماشاءالله شمس‌الواعظین

رسانه‌ای که می‌خواهد مرجعیت کسب کند باید اعتماد عمومی را جلب کند و این امر نیاز به برنامه‌ریزی دارد. در این زمینه می‌توان به روزنامه جامعه در دهه ۱۳۷۰ اشاره کرد و قتل نوه مرحوم مصدق در آن دوره را مثال زد که پتانسیل تبدیل به یک بحران سیاسی را داشت، اما با تیتر روزنامه و اطلاع‌رسانی شفاف این روزنامه که مورد وثوق مردم بود، این موضوع پس از سه روز فراموش شد.

اقتصاد صلح محور | فرشاد مومنی*

مقدمات ادراکی تحقق صلح به‌مثابه زیربنای خلق ثروت و دانایی است. در جامعه خواهان صلح باید به همه عناصری که نیاز به اطلاع از آن است توجه داشت. نقش زیربنایی مناسبات عادلانه یکی دیگر از مقدمات برای تحقق گفتمان صلح است.

گفتمان صلح و مساله حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران | مهدی ذاکریان*

حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، حقوق صلح، حقوق محیط زیست، همه این‌ها در محاق و در معرض آسیب هستند. به خاطر همین، بسیاری از ایرانیان به شدت ناراضی هستند

یادداشتی منتشر نشده از دکتر علی شریعتی

فاصله دره احد و تالار رودکی

این یادداشت را دکتر علی شریعتی پس از دیدن اپرای «توراندخت» اثر پوچینی که در تالار رودکی تهران به سال ۱۳۵۰ اجرا شده، نوشته است. یادداشت را خانم دکتر فاطمه هما سادات افسری برای نخستین بار منتشر کرده است و خود او نیز مقدمه‌ای بر این یادداشت نوشته است، با عنوان «دیدار واپسین» که در واقع، شرحی است بر این اپرا و چگونگی نوشته شدن این یادداشت توسط دکتر علی شریعتی…

شریعتی برآیند تجدیدنظرگرایی تشیع معاصر| سید محمد میرناصری

بی‌هیچ اغراق و مبالغه‌ای در مقام سبک خطابه و سخنوری و القای کلام در دل و ذهن مخاطب و شورانگیزی و شوق آفرینی و لحن و آهنگ بیان دردمندانه و پرسوز و گداز، شریعتی یگانه روزگار خود بود. لحن و آهنگ کلام و موسیقی ویژه مندرج در سخن و فراز فرودهای خاص در بیان و کلام، این مرد را از همه خطیبان و سخنوران و زبان آوران روزگارش ممتاز و متمایز می‌ساخت.

شریعتی دلبسته دموکراسی بود | سیدمجتبی طاهری

تا آن زمان که جامعه به مرحله‌ای نرسیده که شایسته حکومت «دموکراسی رأی‌ها» یا دموکراسی آزاد، و «بنای ایدئولوژیک فرهنگ و ساختمان انقلابی اجتماع» تکمیل نشده، و توده به رشد و آگاهی نرسیده، رهبری جامعه باید «به شیوه اصیل رهبری انقلابی، و نه حکومت دموکراتیک» در چند نسل تداوم یابد.

میراث فکری شریعتی و نسبت او با حوزه‌های علمیه | سید مالک ‌لطفیان

او یکی از روشنفکر مذهبی بود که با نقد برون حوزوی، دین را صرفا بمثابه یک سنت تاریخی مورد آماج قرار می‌داد و قصد داشت پیرایه‌های متصل به دین را از ساحت مذهب ناب پاک نماید اگر چه در تحقق نیت خیرش، دچار خطاهای بزرگ شد.

علی شریعتی در آئینه اسناد | جواد اطاعت*

اگر وجود دکتر شریعتی برای عامل بیگانه و عناصر افراطی مفید است، برای ساواک و مملکت مفیدتر خواهد بود، مشروط به اینکه خوب اداره شود. این شخص دانشمند است، روحانیون افراطی او را قبول ندارند و چپی‌ها روی این شخص حساب می‌کنند.

گزارش نشست «نیاز جامعه امروز به گفتمان شریعتی»:

آثار شریعتی جنبش‌زا بود | علی معافی

خود شریعتی هم می‌گفت ما باید جامعه را از نظر مذهب علیه مذهب اصلاح کنیم. نمی‌توانیم در جامعه دینی از یک تفکر دیگری وام بگیریم، چون گوش شنوایی نیست. آیا این نگاه مصلحت‌گرایانه، ابزاری بود؟

گزارش نشست «نیاز جامعه امروز به گفتمان شریعتی»:

دموکراسی هدایت شده شریعتی پاسخ‌دهنده نیاز جامعه امروز ایران است | رحیم ابوالحسنی*

بنابراین من معتقدم اگر ما می‌خواهیم درباره شریعتی بحث کنیم، باید نظریه دموکراسی هدایت شده یا دیکتاتوری ایشان را مورد بررسی قرار دهیم. باید به دنبال تشکیل یک دولت توسعه‌گرا باشیم یا دموکراسی هدایت شده.

رییس‌جمهور دلخواهم کیست؟ | نعمت الله فاضلی

کسی که احتمال بدهم دهه‌ها و حتی سده‌های آینده، مردم ایران به او افتخار کنند و به نیکی از او یاد کنند، کسی مثل کوروش، شاهان آل‌بویه یا میرزا تقی خان امیرکبیر.

آزادیِ مدنی و دولتِ آزاد | محمدحسین زارعی

ابز معتقد است که دامنۀ آزادی مدنی انسان بر مبنای سکوت قانون بنا شده است، به این معنا که تا زمانی که قانونی وجود نداشته باشد تا انسان تمایل یا ارادۀ خود را با آن تطبیق داده و همسو نماید، انسان آزادی خود را کاملا حفظ می‌کند.

خشونت گریزی در شاهنامه | محمد رسولی

گاهی می‌بینیم که فلان مقام مذهبی، فرهنگی، نظامی و یا سیاسی علیه یک شخصیت تاریخی که شهرت و محبوبیت جهانی دارد، داد سخن می‌دهد. چطور آن گوینده و نیز دستگاه‌های نظارتی در نمی‌یابد که این رفتار اثر سویی روی ایرانیان می‌گذارد؟ از آن گذشته متوجه نمی‌شوند این اقدام در جهت مصلحت امنیت ملی و جامعه و به سود ایران نیست.